СТ РК FN 13840-2-2013 «Трубопроводы промышленные металлические. Часть 2. Материалы»

СТ РК EN 13840-3-2013 «Трубопроводы промышленные металлические. Часть 3. Проектирование и расчет»

ПУНКТ, подпункт, приложение, таблица. PHCVBOK...) Напечатано Датжно быть 1 * 3 Титульный лист и колонтитул СТ РК ЕХ 13840 2-2013 СТ РК ЕХ 13480 2-2013 Титульный лист и колонтитул СТ РК EN 13840 3 2013 СТ РК ЕХ 13480 3 2013

(НУС ЛИ 2015)

КАЗАКСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫЦ УЛТТЫК СТАНДАРТЫ

0иеркэс1пт1к металл кубыржолдар 3-бол1М

ЖОБАЛАУ ЖОПЕ ЕСЕПТЕУ

Трубопроводы промышленные металлические Часть 3

ПРОЕКТИРОВАНИЕ И РАСЧЕТ

KPCTEN 13480-3-2013

EN 13480-3:2012 Metallic industrial piping - Part 3: Design and calculation

(IDT)

Осы ултгык стандарт EN 13480-3:2012 еуропалык стаедартпеп Giрлей жузеге асы рыл ад ы жэне СЕН руксат ету!мен кабылданды, мекенжайы бойынша В-1000 Брюссель, Марийке дацг. 17

Реем и басылым

Цагаксган Рсснубликасы Индустрии жэне жаца тсхнологиялар министрлтнщ Техннкалык реттеу жэне метрология комитет! (Me м стандарт)

Астана

Kipicne

EN 13480 енеркэсптк металл кубыржолдар жешндеп еуропалык стандарт мынадай ceri3 езара байланыскан жэне белшбейтж бол1ктерден турады:

-    !-бвлш: Жаты ережелер;

-    2-бвлш: Мат ерши дар;

-    3-болш: Сызбашр жэче есептеулер;

-    4-бю:чм: Ondipic жэче цочдыргы;

-    5-бо:чм: С '.ексеру жэче сычау;

-    б-бхкчм: Жерасты щбыршрыча криыштыч ьрсымша талант ар; -CEN/TR 13480-7, Сэикестипч бааалау процедура:чарыч крлдачу

жвнтдег1 чусцау.

-    8-болiM: Алюмичичдеч жэче апомичич крртытарычач жасшгач цубырларга цойылатып крсымиш талаптар.

Дегенмен осы бол1мдер жекелеп колжетзмд1, олар озара тэуелд1 болып табылатынын ескеру кажет.

Осы    кужат    EN    13480-

3:2002+А1:2005+А2:2006+АЗ: 2009+А4:2010+А5:2012 стандарты н озгертед1 жэне ауыстырады.

КАЗАКСГАН PKC11У БЛ11 КАСЫ И Ы Ц УЛТТЫК СТАИ ДАР ГЫ

Металл онеркэсшик кубырлар 3-бел iM

_ЖО    БАЛЛУ    ЖЭНЕ    ЕСЕПТЕУ_

Ен ri3Li ген кун! 2015-01-01

1    Ko.ua нылу саласы

Осы стандарт кубырларды, соныц imbue т1ректерд1 жэне аспаларды, жобалауга жэне есептеуге, сонымен катар енеркэешке арналган металл кубырлардын каушЫздтш камтамасыз етуге койылатын талаптарды белгшейдг

2    Норматив™ сиггемелер

Осы стандартты колдану уилн келеа сттемелж кужаттар кажет. KyHi койылган алтемелерге сштемел1К кужаттын тек белпленген басылымын, ал Kyui койылмаган сштемелерге с1лтемел1к кужаттын сонгы басылымы (барлык езгертулермен) колдан ылаты.

EN 287-1:2004+А2:2006 Qualification test of welders — Fusion welding — Part 1: Steels (Дэнексрлсуинлсрдщ бшктинп - Балкыту аркылы дэнекерлеу-1-бол1м: Болат)

EN 1515-2:2001 Flanges and their joints — Bolting — Part 2: Combination of flange and bolting materials for steel flanges PN designated (Ернемектер жэне олардын косылыстары - Бурандамалык косылыстар- 2-бвл1м: PN белгшен>з бар болат ернемектер уилн бурандамалык косылыстардын матерналдарын классификациялау)

EN 1515-3:2005 Flanges and their joints — Bolting — Part 3: Classification of bolt materials for steel flanges. Class designated (Ернемектер жэне олардын косылыстары - Бурандамалык косылыстар - 3-бвл1м: Бурандамалар ушш материал дарды классификациялау. Кластын бел плену i)

EN 1515-4:2010 Flanges and their joints — Bolting — Part 4: Selection of bolting for equipment subject to the Pressure Equipment Directive 97/23/EC (Ернемектер жэне олардын косылыстары - Бурандамалык косылыстар - 4-бшим: 97/23/ЕС кысып тыгыздайтын жабдыктыц нускаудын cyobCKTici болып табылатын жабдыктар ymin бурандамалык косылыстарды тандау)

EN 1591 -1:2001+А 1:2009+АС:2011 Flanges and their joints — Design rules for gasketed circular flange connections — Part 1: Calculation method (Ернемектер жэне олардын косылыстары - Тыгыздалган донгелек ернемектердщ косылыстарын ecenTe>^iH ережелер1 - 1-бел1м: Есептеу эд4с1)

Реем и басылым

EN 1591-2:2008 Flanges and their joints — Design rules for gasketed circular flange connections — Part 2: Gasket parameters (Ернемектер жэне олардын косылыстары - Тыгыздалган донгелек ернемектердщ косылыстарын eceптeyдiк epeжeлepi - 2-болiM: Тесемелердщ парам етрлерО

EN 1993 (all parts) Eurocode 3: Design of steel structures (барлык бшпмдерО, Еурокод 3: Болат курылымдарды жобалау)

EN 10204:2004 Metallic products — Types of inspection documents (Металл буйымдар - Бакылау ушш кужаттардын типтерг Электр техникалык создж. 212-бшим. Окшаулагыш кургак заттар, суйыктыктар жэне газдар)

EN 12953-3:2002 Shell boilers — Part 3: Design and calculation for pressure parts (Кызу кубырлы казандар - З-бшпм: Кысым астында жумыс ютейтж болшектерд1 жобалау жэне есептеу)

EN 13445-3:2009 Unfired pressure vessels — Part 3: Design (Кысым астында жумыс жасау уиин балкымайтын казандар - 3-белiM: Курылым)

EN 13480-1:2012 Metallic industrial piping — Part 1: General (Металл енеркэсштж кубырлар - 1-бол1м: Жалпы ережелер)

EN 13480-2:2012 Metallic industrial piping — Part 3: Design and calculation (Металл енеркэсштж кубырлар - 2-бел1м: Материалдар)

EN 13480-4:2012 Metallic industrial piping — Part 4: Fabrication and installation (Металл енеркэсштж кубырлар - 4-бол1м: 0шпру жэне орнату)

EN 13480-5:2012 Metallic industrial piping — Part 5: Inspection and testing (Металл енеркэсштж кубырлар - 5-бол1м: Тексеру жэне сынау)

EN ISO 15614-1:2004 Specification and qualification of welding procedures for metallic materials — Welding procedure test — Part 1: Arc and gas welding of steels and arc welding of nickel and nickel alloys (ISO 15614-1:2004) (Металл материалдарды дэнекерлеудщ технологиясынын бшктйнпне койылатын техникалык талаптар - Дэнекерлеу процесш бакылау - 1-бвл1м: Болатты догалык жэне газдык дэнекерлеу жэне никель мен никель корытпаларын догалык дэнекерлеу (ISO 15614-1:2004))

EN ISO 5817:2007 Welding — Fusion-welded joints in steel, nickel, titanium and their alloys (beam welding excluded) — Quality levels for imperfections (ISO 5817:2003, corrected version:2005, including Technical Corrigendum 1:2006) (Дэнекерлеу - Болатты, никельд1, титанды жэне олардын корытпаларын балкыту аркылы дэнекерлеу кезшдеп жапсарлы ж1ктер (сэулелж дэнекерлеуден баска) - Ж1ктщ акауларына байланысты сапанын децгейлер1 (ISO 5817:2003, тузетш ген нускау: 2005, 1:2006 Техникалык тузетуш коса)

ЕСКЕРТПЕ Осы стандартты пайдалану кез1нде с1лтемел1к стандарттардын колданысын агымдагы жылдыц жагдайы бойынша «Стандарттау жо»йндеп нормативлк кужаттар» жыл самым басылып шыгарылатын акпараттык керсетмш жэне агымдагы жылда жарияланган ай сайын басылып шыгарылатын акпараттык корсетюш бойынша тексерген дурью. Егер сштемелж кужат ауыстырылса (езгерттлсе), онда осы стандартты пайдалану кезшде ауыстырылган (озгерттлген)

KP CTEN 13480-3-2013

кужатты басшылыкка алу керск. Егер сштемелж кужат ауыстырусыз жойылса. оган сштеме берыген ереже осы сьтгемеш козгамайтын болжте колданылады.

3 Термнндер, аныкт ама.тар, бе.птленулер жэне Oipjiiiciер

3.1    Термнндер мен аныктамалар

Осы стандартта EN 13480-1 сэйкес сэйкесшше аныктамалары бар термнндер колданылады.

3.2    Шартты белпленулер жопе елшем oip.iikiер

Осы стандартта колданылатын шартты белпленулер жэне елшем б1рл1ктер 3.2-1-кестеде жэне EN 13480-1 стандартында корсеты ген.

Арнайы шартты белпленулер сэйкес бел1мшелерде керсетшген.

3.2-1-кесте - Шартты белпленулер жоне елшем Gip.iikicp

Шартты белгшену Аныктамасы Олшем 6ipniri PS? макси мал ды руксат етшетш Бар РУ радиустар мм Лен 1 есеггпк температура белме температурасынан жогары болтан кезде аккыштыктын жогаргы шепнщ белпленген минимапды мэш МПа (N/mm“) S, 100 000 саг кейш созылу кезшде аккыштык шепнщ 1%-ныц орта мэш МПа (N/mmj) s2 200 000 саг кешн созылу кезшде аккыштык шегшщ 1%-нын орта мэш МПа (N/mm“) Srt i есептж температура / жэне карастырылатын кызмет мерЫмшде /’(сагат) материал ушш стандарт бойынша узак бер1ютктщ шепнщ орта мэш, шашылу орга мэннен 20% артык ауыткуы руксат еплмей/и МПа (N/мм") I'S максималды руксат етшепн температу ра °С Z кубыр кимасыныц кедерпешш орны мм4 Co коррозия мен эрозияга жону корысы (4.3-1-cyperri карацыз) мм Cj материал га стандарттан Tepic кол жепмдшктщ абсолютпк мэш (4.3-1-cyperri караныз) мм C'2 ен;иру кезшде кабыр»днын калындыгынын ыкгимал кшнрекннщ руксат етшетш мэш (4.3-1-су perri караныз) мм ca oepiicriKKe сынау ушш байланыстырушы белшектщ кабыргасынын белпленген калындыгы (4.3-1-суperri караныз) мм

3.2-1- кесте (жалгасы)

Шарпы бел плену Аныктамасы Олшем 6ipniri е„ сызба бойынша кабырганыц номиналды калындыгы (4.3-1-cypeTTi карацыз) мм Cord кабырганьщ белгшенген калындыгы (4.3-1-cypeni караныз) мм ех кол жет1мдшп жэне жону корысы бар кабырганьщ кажет калындыгы (4.3-1-cypeni караныз) мм / ecenTiK кернеу (5-болi\ui караныз) МПа (N/MM2) fcR узак 6cpiKTiк диапазонындагы есептж кернеу МПа (N/мм") fr ишпнгпкп талдау ymiH есептж кернеу МПа (N/мм*) Pc есепт1к кысым (4.2.3.4 караныз) МПа (N/mm2) Ро жумыс кысы.мы (4.2.3.1 караныз) МПа (Ы/мм‘) tc есепт1к температура (4.2.3.5 караныз) °с to жумыс температура (4.2.3.2 караныз) °с z дэнекерленген ж|’ктж oepiicriK коэффициент (4.5 караныз) - £ белгшенген калындыктын нeгiзiндeгi кабырга калындыгынын жону корысы (4.3-1-cypeni караныз) мм * Есептеулер уилн барлык кысымдар МПа (N/мм*), ал PS барларда бержген. ь Келеа шартты белпленулерд1 колданады: i - iinki ш - орта о- сырткы

4 Есептеудщ нем ни салушы ережелер

4.1 Жалп ы ережелер

Осы стандартта белгшенген кубырларды eceптeyдiн ережелер) енд1ру, сынау жэне колдану шарттары уилн, сонымен катар, кысымды алдын ала ж1беру мен салкын турде керу, жуу жэне таза рту уилн колданады.

Колданылатын материалдарга, геометриялыксипаттамаларга, эсер етунл жуктемелерге, токтап калудын турлерже байланысты байланыстырушы болшектердж эртур1 уилн есептеудщ сэйкес ережелерж колданады.

ЕСКЕРТПЕ Егер осы стандарт есептеу ережелерж белплемесе, курастырушыга есептеудщ копил л1 к кабылдаган ережелерж немесе тандалган блшемдерд1 жэне кабырга калындыгынын мэндерж непздеу уилн экспериметпк ouicrrepai колдану жен.

Осы стандарта материалдардын 6epiK касиеттер1 жэне, кубырдын кейб1р элементтер1 оларга ие болса, пластикалык касиетгерше суйенетш есептеудщ э/пстер1 колданылады.

Улкен диаметрш кубырлар ymiH кысым астында жумыс icTettTm ыдыстарды эз1рлеу бойынша саланын эз1рлеу жэне монтаж эдютерж колданса, 2009 жылгы 21 желтоксандагы №2157 «Кысым астында жумыс icTefrriH жабдыктардыц каушаздтне койылатын талаптар» техникалык регламенты колданады.

Сонымен катар, жалпы курылым аркалык ишу теориясымен жеткиикп турде сипаттала алса, EN 13480 (1-5 бел1мдер0 сэйкес талаптар эрекет етедь

Уакытша салынган кубырлар ymiH, мысалы, непзп кубырды жууга, тазартуга жэне урлеуге арналган, есептЫ шартарда номиналды кернеущ колдану кажет.

4.2 Жуктемедер

4.2.1 Жадны ережедер

Колдану кезжде кубырлар турл! жуктемелер мен олардын пркестерше ушырайды:

-    imKi жэне/немесе атмосфералык кысым;

-    температура;

-    кубырдыц жэне тасымалданатын заттыц салмагы;

-    климаттыкжуктсмелер;

-    жердш жэне гимараттардын meryi;

-    тербел1стер;

-    жер сЫкнистерг

I -ЕСКЕРТПЕ Бул т1з1м толык емес.

2-ЕСКЕРТПЕ Бул жуктемелерге туашнрулер 4.2.3 жэне 4.2.4 керселлген

4.2.2 Жуктемелердщ ripKCCiepi

Жуктемелер жэне 4.2.5.1 - 4.2.5.4 корсетЫген олардын ыктимал TipKecTepi кубырларды, т1ректерд1 жэне аспаларды жобалау кезжде ескерЫу1 кажет. Пайда болуы еЫталай жукгемелердщ TipKecTepi, олардын пайда болуынын ыктималдыгы жэне кубырдын герметикалыгынын болмау ыктималдыгы зертелген зертеулердж нэтижелерже ко Hi л аударылса, ecKepinMeyi мумкЫ.

Кубырда кысым жэне темнерагурадан туратын жукгемелердж б1рден аргыгы пайда болса, осы т1ркестерге есептелген кабыргалардын ен улкен калындыгы колданылады.

4.2.3 влшемдерд! аныктаган кезде ескершетш жуктемелер

4.2.3.1    Жумыс кысымы

Жумыс кысымы, р₀, осы кубыр жуйеа уилн белгшенген максималды руксат eTijieTiH кысымнан, PS, томен болуы кажет.

4.2.3.2    Жумыс гемперагурасы

Жумыс температурасы, t_0y осы кубыр жуйеа уилн белгшенген макси малды руксат етшетш температурадан, 7N, томен болуы кажет.

4.2.3.3    «Кысым - температура» жуктемелершш ripKeci

Узак уакыт шшде пайда болатын кубырдагы максималды жуктемелерд1 ескеретш кысымнан р₀ жэне температурадан /₀туратын жуктемелердщ озара байланыскан жуктемесш карастырган жен.

Бiрдей жагдайдагы кубыр ymin мер31МД1 пайда болатын максималды жуктемелер 10-белiM бойынша есептел>ч кажет.

Осы т1ркестердщ ce6e6i болытан жагдайлар сэйкес 24 сагаттык жумыс фазасынан 10% узак созылмаса, кысым жоне/немесе температуранын осындай TipKeci ymiH есептелген кернеу максималды руксат етшген кернеуден 10% артык болуы мумк1н.

4.2.3.4    Есеп кысымы

Есеп кысымы, р_с, 4.2.3.3 белгшенген температура-кысым (ро, to) жагдайы ymin аныктапуы кажет.

Есеп кысымы, р_СУ сэйкес жумыс кысымынан, р_0у томен болмауы кажет. Кабырганыц ец улкен калындыгы ymin температура-кысым (р₀, to) жагдайы келес1 мини малды шарттармен карастырылуы кажет:

1)    4.2.3.5 белгшенген сэйкес 1_С бар р_с р₀ PS;

2) р_с ^ р₀ сэйкес t₀ IS ymin 4.2.3.5 белгшенген t_c

ЕСКЕРТПЕ Есептеуд1 тек р₍> PS жоне /о /Ъ жагдайында журпзу кажет

Егер есеп температурасы t_c руксат етшетш кернеу/ii аныктау уипн уакыт факторы манызды болып табылатын диапазонда болса, есеп кысымы жумыс температурасындаты (t₀) жумыс кысымына (р„) тен деп апынуы кажет.

4.2.3.5    Есеп тем пера i у расы

Есеп температурасы t_c - бул есеп кысымында р_с жэне мэн1 темен сипатталгандай аныкталган колданудыц калыпты шарттарындагы кубыр калындыгыньщ ортасындагы максималды болжалды температура. Тем перату раларды к диапазоны»! есептеген кезде желд1н эсершен жылу жогалмайтынын ескеру кажет.

а) Сырткы окшаулануы жэне imKi капталуы жок кубырдын байланыстырушы белшектер1н1н есеп температурасы келесщей аныкталады:

1 )тасымалданатын заттын температурасы 40°С темен болтан кезде байланыстырушы белшек ymiH есеп температурасы тасымалданатын заттын температуррасына тен болады;

2)ынак кезшде немесе жылуды берути есептеген кезде кабыргалардын одан темен орта температурасы аныкталмаса, тасымалданатын заттын температу расы 40°С тен жэне одан жогары болган кезде, окшаулануы жок байланыстырушы бoлшeктepдiн есеп температурасы 40°С томен бола алмайды жэне келеа мэндерден асаалмайды:

i)    кабыргаларынын калындыгы кубырлар кабыргаларыныц калындыгымен шамалас клапандар, кубырлар, туптер, дэнекерленетш фитингтер жэне баска байланыстырушы болшектер ymin тасымалданатын заттын температурасыныц 95%;

ii)    ернемектер ушш (айкассалынды байланыскан ернемектерден баска), кубырлардын ернемектерш, фитингтердц жэне клапанарды коса, тасымалданатын заттын температурасыныц 90%;

iii)    айкассалынды байланыскан ернемектер ymiH тасымалданатын заттын температурасыныц 85%;

iv)    бурандалы косылыстар ymiH тасымалданатын заттын температурасыныц 80%.

b)    0лшеуге непзделетж есептер, сынактар немесе зерттеулер тем перату ран ын баска мэшнщ колданылуын растамаса, сырткы окшаулануы бар кубырлардын байланыстырушы болшсктерппн есеп тсмпературасы тасымалданатын заттын температурасына тен болады. Кубыр жылудын болек кайнар коздер1мен немесе косарланган каптамамен жылытылса немесе салкындатылса, байланыстырушы болшектер ушш есеп температураларын белплеген кезде, оларды ескеру кажет;

c)    Кубырдыц капталган байланыстырушы бвлшектершш есеп температурасын жылу беруд1 есептеудщ немесе тасымалданатын заттын температурасыныц каптау сипаттамаларына эсер етуш сынаудын нэтижелерше непздел1п белгшейд1.

ЕСКЕРТПЕ Каптау, сондай-ак. окшаулау ymin колданыла алады

d)    Кабырганын есеп калындыгы кажу ocpiKTiriHiH мэндер1нен (4.2.5.2.1 жэне 12.3.3 карацыз) аныкталса, жумыс кысымыныц р₀ жэне жумыс температурасыныц t₀ мэндер1 осы есептеуде колданылатын мэндерден асуы мумюн.

4.2.4 Баска ескериетш жуктемелер

4.2.4.1 Кубырдыц жэне гасымалланагын заттыц салма! ы

Жобалау кезшде кубырга эсер етет1н ауырлык куш i мен шарттастырылган жуктемелерд1 ескеру кажет. Оларга К ним относится масса:

-    кубырдыц, фитингтердщ, клапандардын жэне окшаулаудын салмагы;

-    тасымалданатын заттын салмагы;

-    сынак суйыктыгынын салмагы жатады.

4.2.4.2    Клима11 ык жутстемелер

Кубырларды ашык кешспкте салган кезде климаттык жуктемелерд1 ескеру кажет. Максималды жуктемелерд1 накты жергипкл жагдайларды жэне олардын кубырган эсерш ecKepin белллеу кажет.

4.2.4.3    Тасымалланатын загтан тусет1н динамикалык жуктемелер

Кубырды ссептегсн кезде закымдануга экелетш тасымалланатын загтан

тусетш динамикалык жуктемелерд1 жою кажет. Бул мумкш болмаса, бул жуктемелерщ ескеру кажет. Динамикалык жуктемелер тжелей тасымалдану процеамен немесе тапсырыс берушнпн белшектерш жэне жабдыктарын пайдаланумен себептелсе, олардын мелшер1 тапсырыс беру кезшде техникалык кужаттамада керсепледь

Сактык клапаныныц icKe косылуынан пайда болатын кубырларга тусетш жуктемелерд1 ескеру кажет. Егер сактык клапандары кубырдын монтажын журпзетш кэсшорнымен емес жеткгзшсе, тапсырыс oepyrni жуктемелердш шамаларын жэне эре кегтш багытын белплеу1 кажет.

Тасымалланатын заттардан тусетш динамикалык жуктемелердш эсерш багалауды талдау А косымшасында бершген.

4.2.4.4    Жердщ жэне гимарагтардын iiiorvi

Егер кубырдын кызмет ету мерз1мi кезшде жердщ жэне гимараттардын meryi болжалса, жобалау кезшде колданылатын мэндер тапсырыс беру кезшде техникалык кужаттамада Kepcerinyi кажет.

4.2.4.5    Тербел1стер

Кубырларды тербел1стерден, мысалы, соккыдан, кысымнын 03repyi, кысым астында жумыс гстейтш белшектердеп резонанстар, жео жуктемелер^ пайда болатын оте кунгп жэне закымдануга экелетш жуктемелерд1 болдыртпайтындай жобалау жэне Tipeicrepre орналастыру жон.

Егер колдану кезшде тербелютер пайда болу мумкшдт болса, кубырды салган кезде 13-бшимде корсеплген ттреулерщ, амортизаторларды, т1ректерди аспаларды, анкерл1 бек1тулерд1 колдану жон. Бул жеткшшз болса, тербел1сп арнайы сараптау аркылы кубырдын шамадан артык жуктелмегенш растау кажет.

ЕСКЕРТПЕ Тербел1сп сараптаудын жазбаша турдеп расталуы кажет еплмейдг

4.2.4.6    Жер ci.’iKiiiicTepi

Егер кубыр сейсмикалык жуктемелерге тез1мд| болуы кажет болса, техникалык кужаттамада ескершетш сейсмикалык жуктемелердш ерекшел1ктер1 бойынша накты мэл1мсттер 6epiayi кажет.

ЕСКЕРТПЕ Сейсмикалык жуктемелерш багалауды талдау А косымшасында берЫген.

Онсркэсптк металл кубыржолдар 3-бел iM

ЖОБАЛАУ ЖЭНЕ ЕСЕПТЕУ KPCTEN 13480-3-2013

EN 13480-3:2012 Metallic industrial piping - Part 3: Design and calculation

(IDT)

Осы ул ггык стандарт EN 13480-3:2012 еуропалык стандартен б»рдей жузсге асырылады жонс СЕН руксат ету!мен кабмлдандм, мскснжайы боймнша В-1000 Брюссель, Маринке дан». 17

Реем и басылым

Казакстан Республикасы Индустрия жонс жана технологиялар министр.» iiiiiiit Техникалмк ретгсу жонс метрология комитет» (Мем стандарт)

Астана

4.2.5 Есептеу шартары

4.2.5.1    Колданудын калыпты шар г тары

4.2.5.1    Колданудын калыпты шарттары - удайы ешмдшж кезшдеп жумыстыц калыгтгаскан режимдер1 жэне калыпты жумыс жуктмелер1 кезшде пайда болатын уакытша режим дер. Толык жуктемс мен imiHapa жуктсмс шарттарын, сондай-ак, icKe косу шарттарын олармен байланысты колданыска енпзу, баскару жэне токтату процестсргмен 6ipre зерттеу жен.

Колданудын калыпты шарттарында кубырды есептеу ушш келеЫ жагдайларды ескеру кажет:

-    iiHKi жэне (немесе) атмосфералык кысым, ол орын алса, тасымалданатын заттын стати калы к кысымын коса;

-    кубырдын салмагы, Шнде орналаскан монтаж болшектерш жэне косымша косылган курылгыларды коса;

-    окшаулаудын салмагы;

-    тасымалданатын заттын салмагы;

-    жылулык кенею;

-    Tipey шарттары;

-    сершпел1 жэне жылжымайтын аспалар мен нректердщ калпы;

-    анкерл1 т1ректсрдщ жэне жабдыктын косылган бвлшектернпн жылжуы жэне буралуы;

-    салкын куйде алдын ала созу;

-    гимараттардын meryi.

4.2.5.2    Жу.мыстыц панда болатын уакытша режнмдер1

4.2.5.2.1    /Калпы жуктемелер

Жумыстын пайда болатын уакытша режимдер1 - колданудын калыпты шарттарындагы жагдайлар, мысалы, сактандыргыш клапанынын эрекет етушщ салдарлары, турбинанын жуктемес1н Tycipy, сораптын токтауы немесе inMeicri клапандардын ашылуы жэне жабылуы.

Уакытша режимдер пайда болтан кезде 4.2.5.1 керсет1лген жуктемелерге косы мша келес1 жуктемелер;п ескеру кажет:

-    сактандыргыш клапандарынын icKe косылуы;

-    динамикалык соккы жуктемелер1 (мысалы, будын соккысы, гидравликалык соккы);

-    кую реакциялары;

-    колданудын калыпты шарттарынан ерекшеленет1н температуралар;

-    амортизаторлардын ocepi;

-    сер1ппел1 жэне жылжымайтын т1ректердш acepi;

-    ыктимал калыпты климаттык эсерпер, мысалы, пакты жергшкп жагдайларга сэйкес кар жэне жел жуктемелер1;

-    сейсмикалык жуктемелер.

4.2.5.2.2    Тазалау кез1ндеп жуктемелер

Тазарт>^г жагдайлары уш1н кубырды есептеген кезде туракты, динамикалык жэне кинематикалык шект1к мэндерд1 ескередг

Алгысоз

1    «Казакстан стандарттау жэне сертификаттау институты» республикалык мемлекеттж кэсшорны жэне Казакстан Республикасынын Тетенше жагдайлар министрл1пнщ «Улттык онеркэсштж каутаздйчшн гылыми-техникалык орталыгы» акнионерлж когамы базасындагы онеркэсштж, когамдык каушаздж жэне тетенше жагдайдагы каушаздж саласындагы ТК 75 «Онеркэсштж каушаздж стандарттау жоншдеп техникалык комитет! Э31РЛЕП ЕНГ13Д1.

2    Казакстан Республикасы Индустрия жэне жана технологиялар министрлип Техникалык реттеу жэне метрология комитет! Торагасынын 2013 жылгы 28 карашадагы №548-од буйрыгымен БЕК1Т1Л1П КОЛДЛНЫСКА ЕНГ131ЛД1

3    Осы стандарт EN 13480-3:2012 Metallic industrial piping - Part 3: Design and calculation (Онеркэсштж металл кубыржолдары 3-болiM: Жобапау жэне есептеу) еуропалык стандартен б1рдей.

Агылшын тшшен аударылды (еп)

Осы стандарт дайындалган (эз1рленген) жэне сштеме бершген халыкаралык стандарттардын ресми данасы Ьнрынгай мемлекеттж норматив™ техникалык кужаттар корында бар.

«Нормативтж сштеме» бел1мшде жэне стандарт мэтшшде сштемелж халыкаралык стандарттар озектенд!ршген.

Улттык (мемлекетаралык) стандарттардын сштемелж халыкаралык стандарттарга сэйкестт туралы мэл!мет Д А косымшасында кeлтipiлгeн.

Сэйкеспк дэрежеа - бipдeй, (IDT).

4    ЫРН1Ш1 ТЕКСЕРУ MEP3IMI    2020жыл

ТЕКСЕРУ КЕЗЕНД1Л1Г1    5    жыл

5 АЛГА1Л РЕ Г ЕНПЗЩЩ

Осы стандартна еигтлетш взгерктер туралы аппарат жыл саиын шыгарылатын «Стандарттау жошндег/ нормативпик нужаттар» ацпараттын алтемеане, ш озгер1стер мен тузетулердщ мэтнн аи саиын басып шыгарылатын «Улттык, стандарттар» аппарат ты ц алтемеане жарняланады. Осы стандарт репина царалган (ауыстырылган) немесе жайылган жагдаида, muiemi хабаршма аи саиын шыгарылатын «Улттык; стандарттар» акрараттык, алтемеане жарияланады

Осы стандарт Казакстан Республикасы Индустрия жэне жана технологиялар министрам Техникалык реттеу жэне метрология комитетшщ руксатынсыз ресми басылым ретшде толыктай немесе болшектелш басылып шыгарыла, кобейтше жэне таратыла алмайды

Мазмуны

Kipicne.................................................................. ix

1    Колданылу саласы................................. 1

2    Норматив™ сштемелер........................................ 1

3    Терминдер, аныктамалар, символдар жэне 6ipniicrep    3

3.1    Терминдер мен аныктамалар......................... 3

3.2    Шартты белгшенулер мен елшем б1рл1ктер1........    3

4    Непзге алынатын есептеу ережес1.................. 4

4.1    Жалпы ережелер.................................... 4

4.2    Жуктеме................................................ 5

4.2.1    Жалпы ережелер......................................... 5

4.2.2    Жуктеме курамалары...................................... 5

4.2.3    0лшемдерд1 аныктау кезжде ескершетж жуктемелер...    6

4.2.4    Баска ескершетж олшемдер......    7

4.3    Кабырга калындыгы................................... 11

4.4    Шакгамалар    13

4.5    Дэнекерлеу Ж1пнжбер!кпк коэффициент......    13

4.6    Кубыржолдардыц коскыж белшектержж кысыммен

жуктелген елшемдерж аныктау............................... 13

5    Руксат етшетж кернеу.......................... 14

5.1    Жалпы ережелер...................................... 14

5.2    Уакытка байланысты емес руксат етшетж кернеу    14

5.2.1    Аустенитп емес болат................................ 14

5.2.2    AycTenHiri болат................................................... 15

5.2.3    Никель жэне/немесе хромды лепрленген болат............. 15

5.2.4    Болат куй мал ар......................................... 15

5.2.5    Сапаны арнайы бакылаусыз болатка койылатын косымша

талаптар.................... 16

5.3    Уакытка байланысты руксат етшген кернеу............    16

5.3.1    Жалпы ережелер......................................... 16

5.3.2    Болат........................................................ 16

5.3.3    Никель, хром-никель жэне хромды болат.....    17

6    1шк1 кысыммен кубыржолдын коскыш белшектерд! есептеу 17

6.1    TiK кубырлар....................................................... 17

6.2    Кубырлардын ишмдер! мен бурулары.................. 18

6.2.1    Жалпы ережелер................................... 18

6.2.2    Шартты белгшенулер........................................ 18

6.2.3    Кабырганыц кажетп калындыгы.................. 19

6.3    Секторлык бурулар.......................................... 20

6.3.1    Жалпы ережелер..................................... 20

6.3.2    Шартты белгшенулер.................................. 21

6.3.3    Секторлык бурулардьж тжмд1 радиусы.....    21

6.3.4    Sip кисык бел!ктен артык секторлык бурулар................... 22

6.3.5    Bip кисы к болт бар секторлык бурулар..................... 22

6.3.6    Секторлык буруларга жанасатын л'к болт бар    22

6.4    ©ткелдер.................................................... 22

6.4.1    Таралу шарттары...................................................... 22

6.4.2    Косымшатсрминдер мен аиыктамалар.................. 23

6.4.3    Арнайы шаргта белгшенулер мен кыскарган создер    24

6.4.4    Корпус кабыргасы........................................................ 25

6.4.5    Косылыс орны - Жалпы ережелер.................................... 26

6.4.6    Улкейтшген диаметрл1 конустын ушындагы белдемеЫз

цилиндр мен конус арасындагы байланысу орындары.........    26

6.4.7    Улкейтшген диаметр™ конустын ушындагы белдемеЫ бар

цилиндр мен конус арасындагы байланысу орындары...........    29

6.4.8    Kiuii диаметр™ конус ушындагы цилиндр мен конус

арасындагы байланысу орындары............................ 30

6.4.9    Осьтж сызыгы жылжыган етулер........................... 32

6.4.10    Согылган арнайы етулер................................... 33

6.5    Кубырдын ишпш компоненттер1.................... 34

6.5.1    Жалпы ережелер......................................... 34

6.5.2    Компенсаторлар........................................... 34

6.5.3    Гофрленген кубыршектер................................ 35

6.6    Бурандамалардагы ернемекп косылыстар................ 36

Brreyiurrepai есептеу..................................... 38

7.1    Донес бггеуштер................................... 38

7.1.1    Шарпы белгшенулер.................................... 38

7.1.2    Жартылай сфералык 6iTeyiurrep................... 39

7.1.3    Торосфералык 6iTeyiurrep.................................... 40

7.1.4    Эллипслк 6iTeyiurrep...................................... 41

7.1.5    р коэффициент!н есептеу............................ 42

7.2    Денгелек тепе 6iTeyiurrep............................... 44

7.2.1    Жалпы ережелер...................................... 44

7.2.2    Шарпы белгшенулер.................................. 44

7.2.3    Анкер™ бештумен бектлмеген, цилиндрлж кабыршактар-

мен немесе цилиндрлж кубырлармен дэнскерленген тепе денгелек 6iTyeiurrep................ 46

7.2.4    Анкерл1 бештумен бек1тшмеген, бурандалган тепе донгелек

6iTeyiurrep..................................................... 54

7.2.5    Анкерл1 беютумен бек1тшмеген Teric б1теу1штердег!

санылауларды кушейту..................................................... 61

8    Санылаулар мен бурулар..................... 64

8.1    Жалпы ережелер    64

8.2    Шарпы белгшенулер........................... 64

8.3    Шектеулер................................... 65

8.3.1    Кабыргалар калындыгынын катынастары.........    65

8.3.2    Байланысу орындарындагы сакылаулар................... 67

8.3.3    Кушейту эд1стер1......................................... 69

8.3.4    Есептеу Micrepi.......................................... 70

8.3.5    Эллипспк сакылаулар жэне келбеу бурылулар.............. 70

8.3.6    Кушейтмш тшмдер........................................ 71

8.3.7    Кабыршак пен кушейтудщ материалдары................ 72

8.3.8    ¥шы кенейетш бурылулар ....................................... 72

8.3.9    Кубырдын шлгенд1ктершдеп бурылулар................... 72

8.3.10    Бурандалган штуцерлер..................................... 72

8.4    Белек санылаулар............................ 73

8.4.1    Жалпы ережелер...................................... 73

8.4.2    Кушейтшмеген сакылаулар................................ 76

8.4.3    dt Д< 0,8 диаметрлердщ катынасы бар кушейтшген    76

сакылаулар...

8.4.4    0,8 < d D <1,0 дара ойыктарды кушейту...........    81

8.5    Жакын орналаскан сакылаулар.................................... 81

8.5.1    Кушейтишеген сакылаулар................................. 81

8.5.2    d D < 0,8 кушейтшген сакылаулар............................ 82

8.6    Кубырдын ерекше байланыстырушы белшектерш есептеу ...    83

8.6.1    Цилиндрлж У-тэр1здес бел1ктер...................... 83

8.6.2    Сфералык У-тэр1здес бурылулар.......................... 84

8.6.3    Кушейтюш кырпары бар бурылулар..................... 85

9    Атмосфералык кысымды ecKepin, кубырдын байланыстырушы белшектерш есептеу......................... 87

9.1    Жалпы ережелер............................................ 87

9.2    Шарпы белпленулер жэне сертмдшк шектер1................ 88

9.2.1    Шартты белпленулер......................................... 88

9.2.2    СертмдЫк шекгер1............................................ 91

9.3    Цилиндрлж кубырлар, кубырлардын и1лгенд1ктер1 жэне

бурылулары.............................................................. 91

9.3.1    Узындыктарды аныктау....................................... 91

9.3.2    Каттылыкэлементтер1 арасындагы бузылу.................... 93

9.3.3    Каттылык элементтер1 бар кубырлардын жалпы бас тарту.....    95

9.3.4    Каттылык элементтершщ туракгылыгы........................ 96

9.3.5    Кызу мен сууга арналган каналдар.......................... 100

9.4    вткелдер............................................................ 101

9.5    Кумбез тэр1здес б1теу1штер................................ 102

9.5.1    Жартылай сфералык 6iTeyiurrep........................ 102

9.5.2    Торосфералык б1теу1штер.......................... 103

9.5.3    Эллипстж бггеуштер.......................... 103

10    0згермел1 жуктемеге арналган есептеме........................ 103

10.1    Жалпы ережелер.................................................. 103

10.2    Шаршау талдауынан шыгарыи тастау.......................... 104

10.3    Кысымныц ауыткуынан туындаган ауыспалы жуктемеге

арналган есептеме............................... 104

10.3.1    Балам алы толык жуктеме айналымдарынын саны...........    104

10.3.2    Ауыспалы жуктемеге арналган жешлдетшген есептеме......    105

10.4    Жылу жуктемесшш салдарынан кажауды есептеу.............. 120

10.4.1    Жалпы ережелср......................................... 120

10.4.2    Есептеу бойынша нускаулыктар................................ 120

10.5    Жуктеме лркестершде кажауды есептеу............ 121

11    Кдгты байланыстырылатын белшекгер.............................. 121

11.1    Жалпы ережелер......................................... 121

11.2    Руксат етшетш кернеулер................................... 122

11.3    Шартты белпленулер.......................................... 123

11.4    Шектеулер...................................................... 124

11.4.1    Кубырлык арматура.................................................... 124

11.4.2    Алдынгы есептеулер................................................... 125

11.4.3    Кубырга металмен дэнекер жшгермен дэнекерленген байланыстырылатын белшекгер ушш кернеулер;л есептеу 128

11.4.4    Кубырга бурыштык жпстердш немесе imiHapa металмен дэнекер жштердш кемег1мен дэнекерленген байланыстырылатын белшекгер ушш кернеулсрд1 есептеу 128

11.5    TiK бурышты байланыстырылатын белшекгер ...    128

11.5.1    Шектеулер......................................... 128

11.5.2    Алдын ала есептеу...................................... 129

11.5.3    Кубырга металлмен дэнекер ж1ктердщ кемепмен дэнекерленген байланыстырылатын белшекгер ушш кернеуд1    131

есептеу

11.5.4    Кубырга бурыштык ж1ктщ немесе iinmapa металлмен

дэнекер ж1ктш кемепмен дэнекерленген байланыстырылатын белшекгер ушш кернеуд1 есептеу..........    132

11.6    Непзп кубыр ушш кернеулер/л есептеу..................... 132

11.7    Косылудагы кернеулерд1 есептеу........................ 133

11.7.1    Денгелек келденен кима............................... 133

11.7.2    TiK бурышты келденен кима............................... 134

11.8    Есептеудш балама эд1стер1............................................ 134

12    Кернеулерд1 талдау жэне шактал!а критерийлер1........    134

12.1    Непзге алынатын шарттар............................... 134

12.1.1    Жалпы ережелер........................................... 134

12.1.2    Жуктеме децгейлер1......................................... 134

12.1.3    Руксат етшетш кернеулер.................................... 135

12.2    Кубырлардын сершмдшп................................... 136

12.2.1    Жалпы ережелер.............................................. 136

12.2.2    Непзге алынатын шарттар.................................... 137

12.2.3    Жылжулардын салдарынан пайда болган узартулар.............. 137

12.2.4    Жылжудан пайда болган кернеулер.............................. 138

12.2.5    Кернеудщ азаюы........................................................... 139

12.2.6    Суык жагдайда алдын ала созу........................................... 139

12.2.7    Сершмдиипн талдауга арналган параметрлер.................. 140

12.2.8    Т1реужагдайы...................................................... 141

12.2.9    Компснсаторлар...................................................... 142

12.2.10    Сершмдш1сп талдау........................................... 142

12.3    Сертмдйнкп талдау......................................... 145

12.3.1    Жалпы ережелер............................................. 145

12.3.2    Туракты колданылатын жукгеме кернеу1............................. 146

12.3.3    Уакытша колданылатын немесе кездейсок жуктемеден

туындаган кернеулер..................................................... 146

12.3.4    Жылу кенейту1 жэне айнымалы жуктеме кезжде кернеу

тербелшнщ шеп............................................ 147

12.3.5    Кажау Gepiicriri саласындагы косымша шарттар......    148

12.3.6    Кубыр аспасынын 6ip ретпк жылжу себебшен туындайтын 148 кернеу

12.3.7    Нэтижел1 кезендерд1 аныктау.......................... 149

12.3.8    Рсакциялар...    151

12.4    Кажауды талдау............................................ 151

12.5    Д1рш........................................................ 151

13    Tipeynep.................................................... 151

13.1    Жалпы талаптар............................................. 151

13.1.1    Kipicne....................................................... 151

13.1.2    Т1реулерд1 ж1ктеу.......................................... 152

13.1.3    Косымша терминдер мен аныктамалар........................ 152

13.1.4    Болу........................................................... 153

13.1.5    Дэнекерлеу Tipeynepi........................................ 155

13.2    Материалга койылатын талаптар........................... 156

13.3    Есептеу............................................................... 157

13.3.1    Жалпы ережелер....................................... 157

13.3.2    Лректердш курылымдык болшектерше арналган есеггпк

температурасы................................................................. 158

13.3.3    Болшектерд1ц орналасуы................................. 160

13.3.4    Деформация.    161

13.3.5    TipeicrepaiH орнласуы................... 161

13.3.6    Курамалы белшектерд1н параметрлер1н белгшеу.......    161

13.4    Косылыстар.......................................... 162

13.4.1    Дэнекерленген косылыстар.................................... 162

13.4.2    Бурандамалы косылыстар.................................... 163

13.5    Ерекше курамалы белшектерд1 есептеуде койылатын 163 талаптар....

13.5.1    Лркелген аспалар мен лректер............................. 163

13.5.2    Cepinneai аспалар......................................... 164

13.5.3    Топсалы Tipeicrep............................................ 166

13.5.4    Typnci мен соккынын тежеу1штер1..................... 173

13.5.5    Айны малы Tipeicrep....................................... 167

13.5.6    Анкерл1 бемтулер.................................... 168

13.6    Tipeicrep бойынша кужатта.ма.................................. 168

13.7    Tipeicrepai танбалау............................................. 168

А косымшасы (акпараттык) Динамикалыкталдау........................ 169

В косымшасы (мшдетп) Кубырлардын шлгешнктершш жэне

бурыллуларынын женделген ece6i............................................ 183

С косымшасы (акпараттык) Компенсаторлар................................ 192

D косымшасы (мшдегп) Ернемектер.......................... 207

Е косымшасы (мшдетп) Кубырдын косымша курылгыларына арналган

тармактануын жобалау...................................... 242

F косымшасы (акпараттык) Жуктшкп колданумен кубырдын жумыс

icTey кезшде сынакжурпзу.......................... 247

G косымшасы (акпараттык) Болаттардыц физикалык Kacnerrcpi......    249

Н косымшасы (мшдетп) Сершмдинк, сершмдшк пен ксрнеуд1 арттыру коэффициент!, сонымен коса кубырдын косынды болшектер!

мен геометриялык 6ip теки еместердш карсы туру жагдайы.............. 256

I косымшасы (акпараттык) Cepinne Tipeicrep мен соккы eiuipriiii (амортизаторлар) вндipicтiк сынак    266

J косымшасы (мшдетп) TipeK тушндершш улплерш тексеру............ 271

К косымшасы (акпараттык) Непзп курастырушыга прек бек1ту........    273

L косымшасы (акпараттык) 0зекше тэр1*зд1 Т1ректерд1н буплу.........    275

М косымшасы (акпараттык) Салмак ryceriH элементтерд1 жобалау га

арналган жетекиил!к................................................. 279

N косымшасы (мшдегп) Tipeicrepre арналган кужаттама............... 283

О косымшасы (мшдетп) Бурылыстарды гексе руд in баламалы тэсш....    285

Р косымшасы (акпаратгык) Бурандамалардын ернемект1 косылысы —

EN 1591 колдану.................................................. 342

Q косымшасы (акпараттык) Женшдетшген кубыр Kcpneyinin анализы... 402

Y косымшасы (акпараттык) EN 13480-3 тарихы........................ 417

ZA косымшасы (акпараттык) EN 13480-3 талаптары, Еуропалык Одак Директивасыныц непз!н салуышы талаптарымен немесе баска ережелер1мен сэйкест1п    418

Библиография....................................... 420

Д.А.косымшасы (акпараттык)................................................... 423