цазацстан республикасыныц мемлекеттпс стандарты

Электртехникалык колданута арналган суйыктык

трансформаторлар мен комммуникацияльщ АППАРАТУРАГА АРНАЛГАН ЖАЦА МИНЕР АЛДЬТК ОЦШАУЛАУ МАЙЫ

Жидкости электротехнического назначения НОВЫЕ ИЗОЛИРУЮЩИЕ МИНЕРАЛЬНЫЕ МАСЛА ДЛЯ ТРАНСФОРМАТОРОВ И КОММУНИКАЦИОННОЙ АППАРАТУРЫ

ЦР СТ МЭК 60296-2011

IEC 60296:2003-11 Edition 3 (Е) Fluids for electrotechnical applications - Unused mineral insulating oils for transformers and switchgear (IDT)

Ресми басылым

Цаза»;стан Республикасы Индустрия жене жаца технологиялар министрлнтнщ Техникальщ реттеу жене метрология комитет!

(Мемстандарт) к;азак;стан республикасыныц мемлекеттпс стандарты

Электртехникалык колданута арналган суйыктык

трансформаторлар мен комммуникацияльщ АППАРАТУРАГА АРНАЛГАН ЖАЦА МИНЕР АЛДЬТУ ОЦШАУЛАУ МАЙЫ

ЦР СТ МЭК 60296-2011

IEC 60296:2003-11 Edition 3 (Е) Fluids for electrotechnical applications - Unused mineral insulating oils for transformers and switchgear (IDT)

Ресми басылым

Цазат;стан Республикасы Индустрия жене жаца технологиялар министрлнтнщ Техникальщ реттеу жене метрология комитет!

(Мемстандарт)

к;р СТ МЭК 60296-2011

5.4    Б1рдейленд1ру жэне жеткйзуге койылатын жалпы талаптар

a)    Май, эдетте, топтамалармен, телйржол цистерналарына, контейнер-цестерналарга куйылып немесе салмакды жуктерге арналган жук кетерпытп орташа металл бешкелерге немесе контейнерлерге буып-туйшп жетшзшедт Ластанбасы ушш олар таза жэне осы максатка сэйкес болута Tuic.

b)    Май бар бешкелерде жэне сынамаларта арналган контейнерлерде, кем дегенде, мынадай танбалау болуга тшс:

-    ешм берунйнщ белгшенуц

-    майдьщ жжтелуц

-    майдьщ мелшерт

c)    Майды эрб!р жетклзшмде, кем дегенде, мынаны белгшейтш ешм берушшш кужаты коса журуге Tuic: ешм берушшш белпленуц майдьщ жлктелу1 жэне сэйкестш сертификаты. Сатып алушыньщ сурауы бойынша, ешм 6epyuii косымнын болуын (типш, концентрациясын) керсетуге Tuic.

5.5    Сынамаларды ipiKTey

Сынамаларды ipiKTey IEC 60475-те сипатталган процедурага сэйкес журпзшуге Tuic.

6 Ь^асиеттерц олардыц мацыздылыгы жэне сынау эдктер1

6.1 Тущырлык;

Туткырлык жылу беруге жэне осылайша жабдьщтьщ температурасын кетеруге эсер етедт Туткырлык; томен болган сайын жылуды жаксы бере отырып, май онай айналады. Томен температура салдарынан майдьщ жогары туткырлыгы салкындату косылган (жумыс icTen турган) трансформаторларды суьщтай icKe косу yuiiH айтарльщтай фактор болып табылады (айдалудьщ болмауы жэне осылайша, ыстьщ нуктелерде ьщтимал кызып кету). Осындай туткырлык жогары вольта куш ажыраткыштары, коммуникацияльщ аппаратура, жуктемедег1 кернеуд1 реттейт1н ауыстырып коскыш курылгы, соргылар жэне реттепштер сиякты жылжымалы белшектердщ жылдамдыгына Kepi эсер етед1. LCSET кернеушдеп трансформаторды косатын ен аз температура кез1ндеп туткырлык 1800 мм^{1 2}/с (тшс1нше минус 40 °С кезшде 2500 мм²/с, 1-кестен1 караныз) аспауга Tuic. Трансформатор майы уш1н LCSET кернеушдеп трансформаторды косатын ен аз температура осы стандартта минус 30 °С ретшде аньщталады (бул IEC 60076-2-теп керсет1лген мэннен 5 К томен). Баска LCSET (1-кестеш караныз) ешм берунп мен сатып алушы арасында кел1сшед1.

Тарату курылгыларына арналган темен температуралы майда LCSET кезшде барынша темен туткырлык болуга тшс: макс. 400 мм²/с. Коммуникацияльщ аппаратурага арналган темен температуралы майдьщ LCSET стандарт™ температурасы минус 40 °С белгшенед1, 6ipaK баска LCSET ешм берунй мен сатып алушы арасында кел1сшедт

к;р СТ МЭК 60296-2011

1-кесте - Кернеудеп трансформаторды косатын ец аз температура кезшдеп трансформатор майыныц ец жотары тутцырлыгы

жэне кату температурасы (LCSET)

Кернеудеп трансформаторды косатын ец аз температура °С	Ец жогары туткырлык мм2 /с	Ец жогары кату температурасы °С
0	1800	минус 10*
минус 20	1800	минус 30*
минус 30	1800	минус 40
минус 40	2500	минус 50*
* Косымша

Туткырлык IEC 61868-ге сэйкес ец аз температурада елшенуге тшс.

6.2    Е^ату температурасы

Окшаулаушы минерал майдыц цату температурасы май аккыштытын сактайтын ец аз температура болып табылады. Кату температурасы, кем дегенде, кернеудегл трансформаторды (LCSET) косатын ец аз температурадан 10 К томен болута Tuic. Депрессантты косымды пайдалану кезшде ен1м 6epyuii пайдаланушыта акпарат беруге тшс. Кату температурасы ISO 3016-га сэйкес елшенуге raic.

6.3    Су молшер1

Окшаулаушы минерал майдагы судыц темен мелшер1 диэлектрикт1ц тшст1 электр бер1кт1г1не жэне лиссипативт1к шыгындардыц темен децгей1не кол жетклзу ушш кажет. Байланысты емес судыц бел1ну1н болдырмас у^ш'Е жаца окшаулаушы майда судыц шектелген мелшер1 болуга тшс. Электр жабдыгын толтырганга дей1н майды IEC 60422 талаптарына сэйкест1к уш'н ецдеу керек. Сатып алушыныц талабы бойынша, майды жетклзт 6epymi катты белшектер мен ылгалды жою, сондай-ак ерггшген ауаны вакуумдау аркылы жою максатында ецдегеннен кей1н (Ескертпен1 карацыз), 70 кВ кем емес етк1зу кернеуш у стай отырып, майда жогары электр берштЫ болуга ти1ст1г1н керсетуге тшс. Судыц мелшерш IEC 60814-ке сэйкес елшеу кажет.

ЕСКЕРТПЕ Осы зертханальщ ендеу кеуек шыны сузп аркылы (кеуектшп 4) вакууммен (2,5 кПа темен кысым) 60 °С ксзшдс сузуден турады.

6.4    Оту кернеу1

Трансформатор майдыц ету кернеу1 электр жабдыгындагы электр кернеу1не кедерг1 жасау кабшетш керсетед1. Оту кернеу1 IEC 60156-га сэйкес елшенуге тшс. ³

6.5 Диэлектр шыгындары бурышынын тангенс! (DDF)

DDF - майдан туындаган диэлектр шыгыны шамасы. Диэлектр шыгындары бурышы тангенсш улгайту (tg 8) майдьщ ылгалмен, белшектермен, еритш полярльщ ластагыштармен ластануын немесе тазартудьщ нашар сапасын керсетедт Диэлектр шыгындары бурышыньщ тангенс! 90 °С кезшде IEC 60247-ге немесе IEC 61620-га сэйкес елшенуге тшс. Даулар туындаган жагдайда IEC 60247 бойынша 90 °С кезшде елшеу нэтижелерш пайдалану керек.

ЕСКЕРТПЕ Тараптардыц кс.йспп бойынша, диэлектр шыгындары бурышыньщ тангенс! 90 °С Караганда езге температураларда елшснсдг Мун дай жагдайларда елшеу температурасы есепте керсеплуге тшс.

6.6    Сырткы Typi

Кезге кер1нет1н клрдщ, ерши ылгалдьщ немесе елшенген заттардьщ бар екен1не окшаулаушы майды кез шамасымен бакылау шамамен 10 см кабат калындыгы кезшде жэне коршаган орта температурасы кезшде Tycin турган жарьщта бершген улг1н1 зерттеу аркылы орындалады.

6.7    Ь^ынщылдык;

Колдануда болмаган окшаулаушы минерал май бейтарап болуга жэне курамында кышкыл косылыстары болмауга тшс. Кышкылдылык IEC 62021-1 бойынша орындалуга тшс.

6.8    Бетк1 кернеу (IFT)

Бетш томен кернеу кажетслз клрлердш бар екешн керсетедг Бетш кернеу ISO 6295-ке сэйкес елшенедт

6.9    Кукйрттщ мелшер1

Трансформатор майында шиш мунайдьщ тегше, оны тазарту (тазалау) дэрежесл мен тип1не байланысты эр турл1 кук1рт органикальщ косылыстар болады. Кук1рт пен хош nicTi кем1ртектер коспалары алып тасталады. Куклрттш кейб1р косылыстарында металдармен уксастык болатыны салдарынан, олар мыс пассиваторлар рет1нде шыга алады немесе жем1р1луге ьщпал ете алады.

Кушрт мелшер1 BS 2000, 373 [3] бел1м1 немесе ISO 14596 бойынша елшенуге тшс.

6.10    Желнршу KYKipTi

Kefioip кук1рт косылыстары, мысалы, меркаптандар, болат, мыс жэне куклрт сиякты металл беттерше катысты ете жем1рлг1ш болып табылады (тарату курылгыларыньщ байланыстары) жэне олар жана майдьщ шшде болмауга ти1с. Жем1ршу кук1рт1н DIN 51353 [1] бойынша елшеу керек.

6.11    Антиоксидант косымныц мелшер1

Мунай майларына антиоксидант косым (ингибитор) олардьщ тотыгуын тежейд1 жэне осылайша тунба мен кынщылдыктьщ тузшуше кедерг1 келт1редт Таусылганын бакылау

к;р СТ МЭК 60296-2011

мумкш болуы угшн антиоксидант косымды кандай улесте косатынын бшген манызды. 2,6-ди-терт-бутил-п-крезол (DBPC) барынша жш колданылатын антиоксидант болып табылады. Сондай-ак баска да коспалар колданылады. Белгшенген антиоксидант косымдарды аньщтауды жэне елшеуд1 IEC 60666-та сэйкес аньщтау керек. Майда бар op6ip антиоксидант косымнын rani мен саны сапа сертификатында керсетшуге тшс. Егер рафинациялау процесшде турактандыртыштар пайдаланылса, онда олардьщ болуы ешм берунп мен сатып алушы арасында келюшуге Tuic.

6.12    Тотыгуга тоз1мдйпк

Майдьщ тотытуы кышкылдык денгешн кетеред1 жэне мунай кокысынын тузшуше ьщпал етед1 жэне кокыс калдыктарын, электр шытындарын, металл жем1ршудк электр icTeH шытуды жэне окшаулау заттарыньщ ен аз пайдаланылу мерз1мш азайту аркылы барынша узак пайдалану мерз1мше апаратын жотары тотыту турактылыты жатдайында азаяды. Тотыгуга тез1мдшк IEC 61125 С эд1сше сэйкес елшенед1. Арнайы колданыстарды барынша катац шектеу нускасы (тандауы) бар. Kefioip елдерде барынша катан шектерд1ц талаптары жэне/немесе косымша талаптар жэне сынактар болуы мумкш.

6.13    Газ белу

Электр кернеушщ эсер1мен окшаулаушы минерал майдан газ белу жэне cinipy касиеттер1 жогары кернеул1 арнайы трансформаторлар уш1н мацызды болып табылады, ейткеш ол белг1л1 6ip зертханальщ жагдайларда майга сутег1н1ц белi ну жэне абсорбциялау жылдамдыгын керсетед1. Газды абсорбциялау майдьщ хош шстшгше байланысты жэне майдьщ кынщылдануы аркылы жанама бакылауга жатады. Газ белу IEC 60628 стандартыныц А эд1с1мен гана елшенедг Г аз белу ерекше талаптарга жатады.

6.14    Электр статикалык; зарядтыц жиналу к;асиет1

Майдьщ электр статикальщ зарядыныц жиналу касиет1 (ЕСТ) майды айдау кез1нде электр статикальщ заряд жиналатын жогары (HV) жэне ете жогары (EHV) кернеул1 трансформаторлардыц Kefioip курастырылымдары уш1н мацызды. Осындай заряд трансформатордыц 1стен шыгуына соктыруы мумкш. Электр статикальщ зарядты елшеу 9flici CIGRE SC 12 [4] усынылады.

Электр статикальщ зарядтыц касиеА ерекше талаптарга жаткызылады.

6.15    Тутану температурасы

Электр жабдьщтыц Kayinci3 жумысы ISO 2719-га сэйкес елшенген тшсп жогары тутану температурасын талап етед1 (Пенски-Мартенс эд1с! бойынша).

6.16    Тыгыздык;

Майдьщ тыгыздыгы суьщ климатта ерк1н судыц катуын жэне май бет1нде калкып журген муздыц пайда болуын болдырмас угшн жетк1л1кт1 томен болуга ти1с, бул еткззпштердщ будан api тес1л1п, бузылуга соктырады. Тыгыздьщ ISO 3675-ке сэйкес елшенуге тшс (терелш эд1с), oipaK ISO 12185 бойынша эд1с те колданылады.

6.17    Полициклд! хош шсМ косылыстар

Kefioip полициклд1 хош nidi косылыстар (РСА) канцерогендер рет1нде жштеледц сондьщтан окшаулаушы минерал майдагы олардьщ мелшершщ колайлы децгей1н бакылау ⁴

к;р СТ МЭК 60296-2011

к;ажет. Полициклд1 хош nidi косылыстар BS 2000 британ стандартыньщ, 346 [2] бел1м1, эдю1 бойынша диметилсульфоксидпен шайгындау аркылы табуга болатындай тэсшмен аньщтайды.

6.18    Полихлорланган бифенилдер

Колданыста болмаган окшаулаушы минерал майлардьщ курамында полихлорланган бифенилдер болмауга Tnic. Терелщ эдю IEC 61619 стандартында белгшенген. Жеке шьщды аньщтау nieri 0,1 мг/кг курайды.

ЕСКЕРТПЕ Барльщ барынша улкен жол бер1лет1н децгейлер улттьщ регламенттерде (ережелерде) белгшенген.

6.19    2-фурфурол жэне оган жакын химиялык косылыстар

Колданыста болмаган окшаулаушы минерал майлардагы 2-фурфурол жэне оган жакын химиялык косылыстар пайдаланылган маймен ластану нэтижесшде немесе ендеу кезшде сольвентт1 (epiTKiuiTi) шайгындаганнан кешн TniciHuie емес кайта айдау нэтижесшде майга Tycyi мумк1н.

Колданыста болмаган окшаулаушы минерал майларда 2-фурфурол жэне оган уксас косылыстардьщ томен децгеш болуга Tnic, елшеу IEC 61198 стандарты талаптарына сэйкес етклзшуге тшс.

2-кесте - Жалпы техникалык талаптар (шарттар)

		Шекп жол бершетш мэндер
Касиет	Сынау эд1с1	Трансформатор майы	Реттейтш курылгыларга арналган томен температуралы май
1 - Керсеткш
40 °С кезшдеп туткырльщ	ISO 3104	Макс. 12 мм2 /с	Макс. 3,5 мм2 /с
минус 30 °Са кез1ндег1 туткырльщ	ISO 3104	Макс. 1800 мм2 /с	-
минус 40 °С ь кез1ндег1 туткырльщ	ШС 61868	-	Макс. 400 мм2 /с
Кату температурасы а	ISO 3016	Макс, минус 40 °С	Макс, минус 60 °С
Су мелшер1	ШС 60814	Макс. 30 мг/кг с /40 мг/кг d
0ту кернеу1	ШС 60156	Мин. 30 кВ/70 кВ е
20 °С кезшдеп тыгыздьщ	ISO 3675 или ISO 12185	Макс. 0,895 г/мл

2-кесте (жалгасы)

90 °С кез1ндег1 диэлектр шыгыны бурышыньщ тангенс! ШС 60247 немесе ГЕС 61620 Макс. 0,005 2 - Тазарту / турактылык Сырткы Typi - Таза, к¥РамынДа тунбалар мен елшенген белшектер жок Кышкылдылык ШС 62021-1 Макс. 0,01 мг КОН/г Бетю кернеу ISO 6295 Жалпы талаптьщ болмауы 1 Кушрттщ жалпы мелшер! BS 2000, 373 [3] 60Л1М1 немесе ISO 14596 Жалпы талаптьщ болмауы Жем1ршу KyKipTi DIN 51353 [1] Тузетпейд1 Антиоксидант КОСЫМ ШС 60666 (U) Ингибирленбеген май: аньщталмаган (Т) Ингибиторлы i3i калатын май: макс. 0,08 % (I) Ингибирленген май: 0,08 - 0,40 % 2- фурфурола мелшер! ШС 61198 Макс. 0,1 мг/кг Касиеттер1 Сынау Oflici Illeri Трансформатор майы Реттеупи курылгыларга арналган темен температуралы май 3 - Пайдалану сипаттамалары Кышкылданута тез!мдшк 1 ШС 61125 (Сэд1С1) Сынактьщ узактыгы: (U) Ингибирленбеген май: 164 саг (Т) Ингибиторлы i3i калатын май: макс. 332 ч (I) Ингибирленген май: 500 саг - Жалпы кышкылдылык Макс. 1,2 мг КОН/г 1 - Кокыс Макс 0,8 % 1 90 °С кезшде диэлектр шыгындары (DDF) бурышыньщ тангенс! ШС 60247 Макс. 0,500 1

2-кесте (жалгасы)

Г аз белу IEC 60628, А Жалпы талаптьщ болмауы 4 - Енбек коргау, кау1псззд1кт1н жэне коршаган ортаньщ техникасы Тутану температурас ы ISO 2719 Мин. 135 °С Мин. 100 °С РСА мелшер1 BS 2000, 346 [2] 66Л1М1 Макс. 3 % РСВ мелшер1 IEC 61619 Аньщталмаган а Осы трансформатор майына арналган I/ 'SIiT стандарттьщ температура (5.1 караныз) apoip елдщ климаттьщ жагдайларына байланысты езгере алады. Кату температурасы, кем дегенде, LCSET10 К темен болуга ти1с. ь Тарату курылгыларына арналган майдьщ LCSET стандартам температурасы. с Ipi топтамалармен жетк1зу уш1н. d Цистерналармен жэне аральщ кетерме контейнерлермен жетк1зу уппн (IBC). е Зертханальщ ендегеннен кешн (6.4 караныз). f Жалпы талап рет1нде колданган жагдайда, кем дегенде, 40 мН/м шек усынылады.

¹ Kciioip елдерде барынша катац шектер жэне/немесе косымша талаптар бслплснсдк

7 Арнайы колдануга арналган ерекше талаптар

7.1    Кук1рттщ тотытуына жэне темен мелшерше ете тез1мдйпг1

Жумыс температурасы жогары немесе барынша узак пайдаланылу мерз1мше есептелген трансформаторлар унпн, тотыгуга тез1мдшкп сынаганнан кешн (IEC 61125 караныз, С эд1с1) регламенттелген шектер белг1ленед1. Кептеген жагдайларда осындай май ингибрленген болып табылады ²’³.

-    Жалпы кышкылдылык:    макс.    0,3 мг КОН/г;

-    К°кыс:    макс.    0,05 %;

-    DDF, (tg 8) 90 °С кезшде:    макс.    0,050;

-    Куклрттщ жалпы мелшерг    макс.    0,15 %.

7.2    Электр статикалык; зарядтыц жиналу к;асиет1

Жылдамдыгы жогары май-ер1кс1з (OF) немесе май-багытталган (OD) циркуляциялы кушт1к трансформаторлар у^ш'^н (IEC 60076-2), мысалы, жогары вольта трансформаторлар/туракты токты трансформаторлар унпн шек сатып алушы мен дайындаушы арасында кел1с1лед1.

7.3    Г аз белу

Кернеудщ электр epici жогары жабдьщ уш1н немесе арнайы курастырылым уш1н, кернеуд1ц ерекше жагдайларында белшетш газ май аркылы с1ц1р1луге тшс. Сондьщтан IEC 60628-ге сэйкес газ белiну мумк1нд1п майды пайдаланушы мен дайындаушы арасында кел1сшуге raic.⁴

Кейб1р елдерде барынша катац шектер жэне/немесе косымша талаптар белгшенедт

к;р СТ МЭК 60296-2011

Kciioip елдерде 2 саг тотьщкдннан ксшн макс. 0,020 диэлектр шыгыны бурышыньщ тангенс! (IEC 61125 караныз. С эд1с1) ете жогары кернеул1 елшеуш1 трансформаторларда жэне жогары вольтт1 Kipic курылгыларда колдану уш1н ти1мд1 рет1нде карастырылады.

⁴ KeM6ip елдерде шектеулер бар.

13

Д. А косымшасы

(ацпараттыц)

Ь^азакстан Республикасы мемлекеттж стандарттарыныц сштемелж халыкаралык стандарттарга сэйкестнз туралы мэл1меттер

Сштемелж халыкаралык стандарттыц белгшену1	Ь^азакстан Республикасыныц тшсп мемлекеттж стандартыныц белгшену1 мен атауы
ISO 2719:2002	К? СТ ИСО 2719-2005 Тутану температурасын аньщтау. Жабьщ отбакырашты Пенски-Мартенс куралын колданып жасалатын эд1с
ISO 3104:1994	К? СТ ИСО 3104-2008 Мунай ешмдерт Мелд1р жэне мелд1р емес суйыктыктар. Кинематикальщ туткырлыкты аньщтау жэне динамикальщ туткырлыкты есептеу
ISO 3675:1998	КР СТ ИСО 3675-2004 Шиьа мунай жэне суйьщ мунай ен1мдер1. Ареометрд1 пайдаланып тыгыздьщты аньщтауга арналган зертханальщ эд1с
ISO 12185:1996	КР СТ ИСО 12185-2005 Шик1 мунай жэне мунай ешмдерт Тыгыздьщты аньщтау. Ц-тэр1зд1 тут1кт1 осцилляциялау 9flici
ISO 14596:2007	Ер СТ ГОСТ Р ЕН ИСО 14596-2010 Мунай ешмдерт Толкын узындыгы бойынша дисперсиялы рентгенофлуоресцентпк спектрометрия эд1с1мен кушрт мелшер1н аньщтау

14

к;р СТ МЭК 60296-2011

Библиография

[1]    DIN 51353:1985 Detection of corrosive sulfur - Silver strip (Желиршу куьартш аньщтау. Kyivnc индикатор жолак; кемепмен талдау).

[2]    BS 2000, 346-бел1м:1996 Determination of polycyclic aromatics in lubricant base oil and asphaltene free petroleum fractions - Dimethylsulfoxide refractive method (Курамында асфальтен жок; майлау майындаты жэне мунай белшектершдеп полициклд1 хош nicTi кем1р сутектерд1 аньщтау. Диметил сульфоксидН бузатын эд1с).

[3]    BS 2000, 373-бел1м:2010 Determination of the sulfur content of light and middle distillates - Oxidative microcoulometry (Жещл жэне орташа екшемд1 кукзрт мелшер1н аньщтау. Кышкылдандыртыш микрокулонометрия).

[4]    CIGRE SC 12: 2000 Static electrification in power transformers - Technical Brochure, Product Id 170 [2000]) (Куш трансформаторларындаты статикальщ электрлеу (CIGRE ПК 12. Техникальщ брошюра).

15

Алгысез

1    «Казакстан стандарттау жэне сертификаттау институты» республикальщ мемлекетпк кэсторны жэне № 70 «Ресурс унемдеуд1 стандарттау» стандарттау женшдеп техникальщ комитет! 031РЛЕП ЕНГ13Д1

2    Казакстан Республикасы Индустрия жэне жана технологиялар министрлтшщ Техникальщ реттеу жэне метрология комитет! тератасыньщ 2011 жылты 11 карашадаты № 607-од буйрытымен БЕК1ТШ1П КОЛДАНЫСКА ЕНГ131ЛД1

3    Осы стандарт IEC 60296:2003-11 Edition 3 (Е) Fluids for electrotechnical applications - Unused mineral insulating oils for transformers and switchgear (Электртехникальщ колданута арналтан суйыктык. Трансформаторлар мен коммуникацияльщ аппаратурата арналтан жана минералдьщ окшаулау майы) хальщаральщ стандартымен б1рдей.

IEC 60296:2010 стандартын ТК 10 МЭК «Электр техникальщ колданута арналтан суйьщтьщтар» дайындады

Непзшде осы мемлекетпк стандарт дайындалган жэне с1лтемелер бершген IEC 60296:2010 стандартыньщ ресми даналары Техникальщ регламенттер мен стандарттардьщ мемлекетпк корында бар.

Непзшде осы б1рдей мемлекетт!к стандарт дайындалган агылшын тшнен аударылган ресми аударманы «Казакстан стандарттау жэне сертификаттау институты» РМК орындады.

Б1рдей мемлекетт!к стандарттагы нормативпк сштемелер езектенд!р!лген.

Сллтемелш хальщаральщ стандарттардьщ Казакстан Республикасыньщ мемлекетт!к стандарттарына сэйкест!г! туралы мэл1меттер Д. А косымшасында бер1лген.

4 Б1Р1НШ1 ТЕКСЕРУ MEP3IMI ТЕКСЕРУ KI 3I II II III I

5 АЛЕАШ РЕТ ЕНГ13ШД1

Осы стандартца енггзыетт взгерштер туралы ацпарат жыл сайын басып шыгарылатын «Стандарттау жвтндегi нормативтт цужаттар» ацпараттыц сттемеЫне, ал взгергстер мен тузетулер млт/п/ - ай сайын басып шыгарылатын «Мемлекеттт стандарттар» ацпараттыц сштемеЫне жарияланады. Осы стандарт цайта царалган (ауыстырылган) немесе жойылган жагдайда, muicmi ацпарат «Мемлекеттт стандарттар» ацпараттыц алтеместе жарияланады

Осы стандарт Казакстан Республикасы Индустрия жэне жана технологиялар министрлтшщ Техникальщ реттеу жэне метрология комитепнщ руксатынсыз ресми басылым репнде тольщтай немесе белшектелш басылып шыгарыла, кебейпле жэне таратыла алмайды

к;р СТ МЭК 60296-2011

0ОЖ 621.81.001.2(031)    МСЖ    29.180;    29.040.0; 29.130

Туйшд1 сездер: минерал майлар, трансформаторлар, тарату куры л гы л ары, май касиеттеру жштеу, б1рдейленд1ру, окшаулаушы майларга койылатын талаптар, электр техникасы

к;р СТ МЭК 60296-2011

Мазмуны

Kipicne    IV

1    Колданылу саласы    1

2    Нормативах сштемелер    1

3    Терминдер мен аньщтамалар    3

4    Майдьщ Kacneirepi    4

5    Жлктеу, б1рдейленд1ру, сынамаларды жетклзуге    жэне ipiicreyre койылатын    5

жалпы талаптар

6    Касиеттерд олардьщ маныздылыты    жэне сынау    эдютер1    6

7    Арнайы колдануга арналган ерекше    талаптар    12

Д.А косымшасы (акпараттык)    Казахстан    Республикасы мемлекетпк

стандарттарыньщ    сштемелж    хальщаральщ стандарттарта 14

сэйкеспгл туралы мэл1 меттер Библиография    15

III

к;р СТ МЭК 60296-2011

Kipicne

Осы ушшнй басылым 1982 жылы жарияланган екшнп басылымды, 1-тузетуд1 (1986) жойып, ауыстырады жэне 2011 жылга арналган техникальщ кайта карауды б1лд1ред1.

Осы стандарт колданылуына байланысты барльщ каутаздш проблемаларын карауды алдына максат етш коймайды. Осы стандартты пайдаланушылар тшсп каутаздш жэне денсаульщ сактау ережелерш, сондай-ак осы стандартты колданар алдында шектеуш1 нускауларды белг1леуге жауапты.

Осы стандарттьщ нысаны болып табылатын окшаулаушы минерал (трансформатор) майларын ти1ст1 сактык шараларын сактай отырып ендеу кажет. Кезбен тжелей байланыс т1т1ркенд1ру1 мумкш. Кезге тиген жатдайда кезд1 мол таза атын сумей жуу жэне медицинальщ кенес алу кажет. Осы стандартта белг1ленген сынактардьщ бел1г1не каушы жатдайта соктыратын процестерд1 пайдалану юредт Басшыльщ yuiiH ти1ст1 стандарттарта назар аудару кажет.

Майды жоюды коршатан ортата зиян келт1руге жол бермеу туралы жерг1л1кт1 регламенттерге сэйкес орындау кажет. Минерал май шытарындыларыньщ коршатан ортата Tycneyi уш1н барльщ ескертулерд1 ескеру кажет.

IV

к;азак;стан республикасыныц мемлекеттпс стандарты

Электртехникалык колдануга арналган суйыктык

трансформаторлар мен комммуникацияльщ аппаратурага

АРНАЛГАН ЖАЦА МИНЕРАЛ7ТЫК СЩШАУЛАУ МАЙЫ

Енпзшген куш 2013-01-01

1    Колданылу саласы

Осы стандарт бурын колданыста болматан окшаулаушы минералдьщ майларта арналган техникальщ талаптар мен сынау эдютерш белплейдг

Осы стандарт шика мунайды дистилдеу жэне ендеу кезшде алынган жэне трансформатор курылгыларында, тарату курылгыларында жэне оларга уксас электр жабдьщтарында диэлектрик жэне жылу 6epriui ретшде пайдалануга арналган майларга (косымсыз жэне косымды) колданылады. Осы стандарттьщ талаптары жетклзу орны мен уакыты бойынша кел1сшген ешмге колданылады.

Осы стандарт кабельдерде немесе конденсаторларда ащру заттары ретшде пайдаланылатын регенерациялау майлары мен минерал майларга колданылмайды.

ЕСКЕРТПЕ Бiрдей класты жэне курамында коспалар жок (3.4 карацыз), осы стандарттьщ талаптарына сэйкес келетщ окшаулаушы минерал майлар 6ip-6ipiMeH уйлсамд1 деп сссптслсд1 жэне кез келген улесте араласа алады. Бул курамында коспалар жок майларта колданылмайды. Пайдаланушы осындай майларды араластыртысы келген жагдайларда осы стандарттьщ талаптарына сзйксстпсп камтамасыз ету yniiH тексеру усынылады.

2    Нормативт1к сштемелер

Осы стандартты колдану yuiiH мынадай сштемелж нормативт1к кужаттар кажет:

IEC 60076-2:2011* Power transformers - Part 2: Temperature rise for liquid-immersed transformers (жарияланган куш - 2011-02-23). (Кунтк трансформаторлар - Суйьщтыкка батырылатын трансформаторлар унпн температураны кетеру).

IEC 60156:1995* Insulating liquids - Determination of the breakdown voltage at power frequency -Test method (жарияланган куш - 1995-08-08, 2016 жылга дешн колданылады). (Электр окшаулау суйыктьщтары. Электр жел1а жи1л1г1ндег1 ету кернеуш аньщтау. Сынау эд!с1).

IEC 60247:2004* Insulating liquids - Measurement of relative permittivity, dielectric dissipation factor and d.c.resistivity (жарияланган куш - 2004-02-01). (Электр окшаулау суйыктьщтары. Салыстырмалы етюзпнткп, диэлектр ыдырау коэффициенты жэне туракты ток кедерпеш елшеу).

IEC 60422:2005*, ed.3 Mineral insulating oils in electrical equipment - Supervision and maintenance guidance (жарияланган куш -    2005-10-01).    (Электр    жабдыгында

пайдаланылатын окшаулаушы минерал майлар. Кызмет керсету жэне кадагалау бойынша басшыльщ нускаулар).

* КТ СТ 1.9 сэйкес колданылады

Ресми басылым

к;р СТ МЭК 60296-2011

IEC 60475:1974⁵ Method of sampling liquid dielectrics (жаца жоба дайындалды - IEC 60475, ed.2., эз1рлеу сатысы коды - ADIS, кутшетш жарияланым - 2011-09-30). (Суйьщ диэлектриктер сынамаларын ipiKTey Oflici).

IEC 60628:1985⁵ Gassing of insulating liquids under electrical stress and ionization (жарияланган куш- 1985-01-01). (Электр жуктемес1 жэне иондау кезшде электр окшаулау майларында газ белу).

IEC 60666:2010⁵ Detection and determination of specified anti-oxidant additives in insulating oils (жарияланган куш - 2010-04-01). (Окшаулау минерал майларындагы бершген антиоксидант косымдарын айкындау жэне аньщтау).

IEC 60814:1997⁵, ed.2 Insulating liquids - Oil-impregnated paper and pressboard -Determination of water by automatic coulometric Karl Fischer titration (жарияланган куш -1997-08-29, PWI эз1рлеу сатысындагы унпннй редакцияньщ жобасы, жарияланган куш белгшенген жок). (Электр окшаулау суйьщтыктары. Май сщршген кагаз жэне прессшпан. Карл Фишер бойынша автоматты кулонометрл1к эд1спен улг1дег1 суды аньщтау).

IEC 61125:1992⁵ Unused hydrocarbon based insulating liquids - Test methods for evaluating the oxidation stability (жарияланган куш - 1992-08-31, 2013 жылга дешн колданылады). (Колданыстагы болмаган электр окшаулау кем1рсутек суйьщтьщтарыньщ тотыгуга турактылыгын багалау эд1стер1).

IEC 61198:1993⁵ Mineral insulating oils - Methods for the determination of 2-furfural and related compounds (жарияланган куш - 1993-09-30, 2018 жарияланган куш). (Ощпаулаушы минерал майлар. 2-фурфуролды жэне оларга байланысты химияльщ косылыстарды аньщтау эд1стер1).

IEC 61619:1997⁵ Insulating liquids - Contamination by polychlorinated biphenyls (PCBs) - Method of determination by capillary column gas chromatography (жарияланган куш - 1997-04-10,    2019 жылга дешн колданылады). (Электр окшаулау суйьщтьщтары.

Полихлорланган бифенилдермен ластану. Кфщтупкп колонияльщ газ хроматографиясыньщ кемепмен аньщтау эд1 ci).

IEC 61620:1998⁵ Insulating liquids - Determination of the dielectric dissipation factor by measurement of the conductance and capacitance - Test method (жарияланган куш - 1998-11-17, 2019 жылга дешн колданылады). (Электр окшаулау суйьщтыктары. втшзпнткп жэне сыйымдыльщты елшеу жолымен диэлектр таралу коэффициентш (диэлектр шыгыны бурышы тангенс/) аньщтау - Сынау эд!с1).

IEC 61868⁵ Mineral insulating oils - Determination of kinematic viscosity at very low temperatures (жарияланган куш -    1998-11-16, 2019 жылга дешн колданылады).

(Окшаулаушы минерал майлар. 0те томен температураларда кинематикальщ туткырльщты аньщтау).

IEC 62021-1⁵ Insulating liquids - Determination of acidity - Part 1: Automatic potentiometric titration (жарияланган куш - 1998-11-16, 2019 жылга дешн колданылады). (Электр окшаулау суйьщтыктары. Кфшщылдьщты аньщтау. 1-бел1м. Автоматты потенциометрлш титрлеу).

ISO 2719:2002⁵ Determination of flash point - Pensky-Martens closed cup method, (унпннй басылым, жарияланган куш - 2008-05-28). (Тутану температурасын аньщтау. Жабьщ отбакырашты Пенски-Мартенс куралын колданып жасалатын эд1с).

ISO 3016:1994⁵ Petroleum products - Determination of pour point (жарияланган куш -2005-11-16). (Мунай ешмдерт Кату температурасын аньщтау).

к;р СТ МЭК 60296-2011

ISO 3104:1994⁶ Petroleum products - Transparent and opaque liquids - Determination of kinematic viscosity and calculation of dynamic viscosity (жарияланган куш - 2005-11-16). (Мунай ешмдерг Мелд1р жэне мелд1р емес суйьщтьщтар. Кинематикальщ туткырлыкты аньщтау жэне динамикальщ туткырлыкты есептеу).

ISO 3675:1998⁶ Crude petroleum and liquid petroleum products - Laboratory determination of density - Hydrometer method (жарияланган куш - 2010-12-17). (Шиш мунай жэне суйьщ мунай ешмдерг Ареометрд1 пайдаланып тыгыздьщты зертханальщ аньщтау эд!с1).

ISO 6295:1983⁶, Petroleum products - Mineral oils - Determination of interfacial tension of oil against water - Ring method (стандарт ауыстырылмай 2005-02-01 жойылды). (Мунай ешмдерг Минерал майлар. Су-май белiну бетшде бетш кершуд1 аньщтау. Сакина эд!с1).

ISO 12185:1996⁶ Crude petroleum and petroleum products - Determination of density -Oscillating U-tube method (жарияланган куш - 2006-10-08). (Шиш мунай жэне мунай ешмдерг Тыгыздьщты аньщтау. Ц-тэр1зд1 тупшп осцилляциялау эд!с1).

ISO 14596:2007⁶ Petroleum products - Determination of sulfur content — Wavelength-dispersive X-ray fluorescence spectrometry (жарияланган куш - 2010-12-17). (Мунай ешмдерг Толкын узындыгы бойынша дисперсиялы рентгенофлуоресцентпк спектрометрия эд1с1мен кушрт мелшерш аньщтау).

ЕСКЕРТПЕ Осы стандартты пайдалану ксзшдс сгтгсмслш стандарттардыц колданылуын агымдагы жылдагы жай-куш бойынша жыл сайын басылып шыгарылатын «Стандарттау жешндеп нормативтш кужаттардыц сгтгсмса» акпараттьщ сштемей бойынша жэне агымдагы жылы жарияланган тшсп ай сайын басылып шыгарылатын акпараттьщ сштемелер бойынша тексерген дурыс. Егер сгтгсмс кужат ауыстырылса, (езгертшсе), онда осы стандартты пайдаланган кезде ауыстырылган (езгертшген) стандартты басшыльщка алу керек. Егер сгтгсмс кужат ауыстырылмай жойылса, онда оган сгтгсмс бершген ереже осы сштемеш козгамайтын белште колданылады.

3 Терминдер мен аньщтамалар

Осы стандартта ти1ст1 аньщтамалары бар мынадай терминдер пайдаланылды:

3.1    Трансформатор майы (transformer oil): Кышкылдануга эдеттеп тез1мд1л1к талап ет1лет1н трансформаторлар мен оларга уксас электр жабдьщтарына арналган окшаулаушы минерал май.

3.2    Тарату курылгыларына арналган томен температуралы май (low temperature switchgear oil): Оте суьщ климаттьщ жагдайларда май толтырылган тарату курылгысына арналган окшаулаушы минерал май.

3.3    Косым (additive): Жекелеген сипаттамаларды жаксарту ymiH окшаулаушы минерал майга арнайы косылган TuicTi химияльщ зат.

ЕСКЕРТПЕ Улплерге антиоксиданттар косылады; кату тсмпсратурасын (майдыц) темсндстстш депрессорльщ косымдар; электр статикальщ заряд депрессанттары, мысалы, бензотриазол (ВТА); KOoiKTCHyre карсы косымдар; тазарту сапасын жаксартатын косымдар жэне т.б.

к;р СТ МЭК 60296-2011

3.4    Антиоксидант косым (antioxidant additive): Кышкылдандырута тез1мдшкп жаксарту ушш окшаулаушы майга енпзшген косым.

ЕСКЕРТПЕ. Сатылуда антиоксидант косымдарынын улкен Me.iuicpi бар. Осы стандарт уинн олар бi рдсйлсндi рiлгсн IEC 60666 дешн шектелген.

3.5    Ингибирленбеген май (uninhibited oil): Курамында антиоксидант косымдар жок, oipaK курам ында баска косымдар бар окшаулаушы минерал май.

3.6    Калдык; (i3i калатын) ингибирленген май (trace inhibited oil): 3.4-те керсетшгендей, курамында баска коспалармен 6ipre 0,08 % антиоксидант косымта дей1н болатын окшаулаушы минерал май.

3.7    Ингибирленген май (inhibited oil): 3.3-те керсетшгендей, курамында баска косымдармен 6ipre, кем дегенде 0,08 % жэне барынша улкен 0,40 % антиоксидант косым болатын окшаулаушы минерал май.

3.8    Бурый колданыста болматан окшаулаушы минерал май (unused mineral insulating oil): ешм берунн жетшзетш окшаулаушы минерал май.

ЕСКЕРТПЕ Осындай май электр жабдытымен немесе ещцру, сактау немесе тасымалдау уинн талап етшмейтш баска жабдьщтармен байланыста болматан жэне пайдаланылматан. Пайдаланылматан майды дайындаушы жэне жстктнп 6epynii полихлорлантан бифенилдермен немесе терфенилдермен (РСВ, РСТ) ластану, пайдаланылматан, регенерацияланбаган немесе дехлорланбаган майлардыц немесе баска ластагыштардыц болмауын камтамасыз ету yniiH сактьщ шараларын сактауга тшс.

3.9    Регенерациялантан май (reclaimed oil): Еритш жэне ер1мейт1н ластарды жою уш1н химиялык жэне/немесе физикальщ ендеуден еткен электр жабдытында пайдаланылтан окшаулаушы минерал май.

ЕСКЕРТПЕ Кез келген пропорцидагы пайдаланылматан жэне регенерациялантан майдыц коспасы регенерацияланган деп сссптслсдг

4 Майдыц касиеттер1

Сипаттамалар 1 жэне 2-кестелерде, 7-тарауда бершген.

4.1    Функционалдык касиеттер

Электр окшаулаута жэне суйьщтыкты салкындатута эсер етет1н май касиеттерт

ЕСКЕРТПЕ Функционалдык касиеттерге туткырльщ, тыгыздьщ, кату тсмпсратурасы. су мелшсрт у алу кернеу1 жэне диэлектр таралу коэффициент (диэлектр шыгындары бурышыныц тангенс!) шредг

4.2    Тазалау жэне турактылык

Тазалау сапасы мен типтер1не жэне косымдарта байланысты май касиеттер1.

ЕСКЕРТПЕ Оларга сырткы Typi, оспа ксрыу. кумртц Me.iuicpi. кышкылдыльщ, же Mi pi лу кушрп, 2-фурфорол Me.iuicpi сиякты касиеттер шред1.

4

к;р СТ МЭК 60296-2011

4.3    Пайдалану касиеттер1

Майдьщ узак пайдаланылуына жэне/немесе оньщ жогары электр кернеу1 мен температурага реакциясына байланысты Kacnenepi

ЕСКЕРТПЕ Касисттсршс тотыгуга те’амдЫк. газ белу касиеп (майдьщ улануы), электр статикальщ зарядтыц жиналу касиеп (ЕСТ) юрсдг

4.4    Ецбек коргау, каушс1здж техникасы жэне коршаган орта (НСЕ)

Майдьщ каушслз ендеуге жэне коршатан ортаны кортаута байланысты касиеттерг

ЕСКЕРТПЕ Осындай касисттсргс кату тсмпсратурасы. тыгыздьщ, полицшицц хош шсп косылыстар (РСА), полихлорланган бифенилдер/терфенилдер (PCD/PCT) жатады.

5 Жлктеу, б1рдейленд1ру, сынамаларды жетк1зуге жэне ipiicreyre койылатын жалпы талаптар

5.1    Жлктеу

5.1.1    Кластар

Осы стандарттьщ максаттары у^ш1^н, ок;шаулаушы минерал майлар екл класса ж1ктелед1:

-    трансформатор майлары;

-    тарату курылтыларына арналтан томен температуралы май.

5.1.2    Антиоксидант косымнын (ингибитордьщ) мелшер1

Трансформатор майлары 1ш1нде антиоксидант косымдар болуына немесе болмауына сэйкес уш топк;а ж1ктелед1:

-    ингибирленбеген май: U эршмен тацбалантан;

-    ингибиторлы калдык трансформатор майы: Т эрп1мен тацбалантан;

-    ингибиторлы трансформатор майы: I эршмен тацбаланган.

5.1.3    Кернеудеп трансформаторды цосатын ец аз температура (LCSET)

Ингибиторды белгшегеннен кей1н LCSET бершуге ти1с.

Кернеудеп трансформаторды косатын ец аз температура минус 30 °С тец; косымша баска LCSET 1-кестеге сэйкес 1р1ктелед1.

МЫСАЛ: I трансформатор майы - минус 40 °С, Т трансформатор майы - минус 30 °С, U трансформатор майы - 0 °С.

5.2    Талаптар

Осы стандарттьщ жалпы талаптары 2-кестеде белг1ленген.

Ерекше талаптар 7-тарауда белпленген.

5.3    Араласу

LCSET 6ip класты, 6ip топтагы жэне 6ip температурадагы пайдаланылмаган окшаулаушы майлар 6ip-6ipiMeH араласатын жэне уйлесепн деп есептелед1 (сондай-ак IEC 60422 карацыз).

5

1

ЕСКЕРТПЕ КОСЫЛГАН режим1нде салкындатуга катысты косымша акпарат (соргысыз майдьщ табиги циркуляциясы), IEC 60076-2-ден карацыз.

2

ЕСКЕРТПЕ Осы стандартта туткырлыктыц теменп nieri болмайды, 6ipai( oc.irlii 6ip жатдайларда, тутцырлыты 7 мм²/с /40 °С кем май аспирацияны дамытудыц элеуета кауш деп есептелед1.

3

4

5

КР СТ 1.9 сэйкес колданылады

6

СТ РК 1.9 сэйкес колданылады

3