Мунай ешмдер1 МОТОРЛЬЩ ОТЫННЬЩ ТАТАНУГА 1\АРСЫ ЦАСИЕТТЕРШ АНЬЩТАУ

ЗЕРТТЕУ ЭД1С1

Нефтепродукты ОПРЕДЕЛЕНИЕ АНТИДЕТОНАЦИОННЫХ СВОЙСТВ МОТОРНОГО ТОПЛИВА

ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКИЙ МЕТОД

ЦР СТ ИСО 5164-2008

(ISO 5164:2005 Petroleum products - Determination of knock characteristics of motor and aviation fuels (IDT)

Ресми басылым

Катакстан Республикасы Индустрия мен сауда министрлтшщ Техникалык; реттеу мен метрология комитет! (Мемстандарт)

Мунай ешмдер1

МОТОРЛЬЩ ОТЫННЬЩ ТАТАНУЕА 1\ЛР(Ы ЦАСИЕТТЕРШ АНЬЩТАУ

ЗЕРТТЕУ ЭД1С1

ЦР СТ ИСО 5164-2008

(ISO 5164:2005 Petroleum products - Determination of knock characteristics of motor and aviation fuels (IDT)

Ресми басылым

Катакстан Республикасы Индустрия мен сауда министрлтшщ Техникалык; реттеу мен метрология комитет! (Мемстандарт)

ЦБ СТ ИСО 5164-2008

эдютемелер1 мен куралдары) бсрюгсн стандартты колдануга катысты аппарат келпршген.

6.5 Техникалык; кызмет керсету мен жендеуге арналтан арнайы курал, ол

козгалткынща жэне сынау жабдьщтарына жешл, api тшмд1 техникальщ кызмет керсету мен жендеуд1 камтамасыз етет1 н эдеш аспап пен елшеу куралдарынан куралады.

Ескертпе Осы аспаптар мен куралдардын номенклатурасы мен сипаты жабдьщтарды ещцрушшерден жэне бсрюгсн стандартка сэйкес инжснср.йк жэне пайдалануга колдау керсететш кэсторындардан алуга болады.

Олшеу цуралдары мен сынау жабдыцтары салыстырып тексершген жэне аттестатталган, елшеу б1рлтн цамтамасыз етудщ мемлекеттж жуйесшц т 'пннм 'те епгтлгеп жэне К,азацстан Республикасы аумагында цолдану ушш руцсат етыген болуы керек. Отмге сынауды откпгеп кезде басца елшеу цуралдары мен сынау жабдыцтамасын цолдануга, егер олардыц метрологиялыц жэне техникалыц сипаттамалары бершген стандартней царастырылгандарга цараганда темен болмаса, цолдануга руцсат етшген.

7    Сынамаларды ipiicrey жэне сынауга улгшерд1 дайындау

7.1    Улплерд1 ISO 3170, ISO 3171 стандарттарына сэйкес алады.

7.2    Сынамаларды олар алынган контейнерде, осы контейнерд1 ашпас бурын, 2 °С-ден 10 °С-ге дешн муздатады.

7.3    Оларды козгалткыш карбюраторыньщ жузпш камерасына кую алдында, отын сипаттамаларын езгерту1 мумюн жарыкка мумющцк сез1мталдыгы yuiiH, улплерге жарьщ эсерш минимумга дешн каскарту.

8    Ь^озгалткыштар мен куралдардыц непзп реттемелер1 жэне пайдаланудыц стандартты шарттары

8.1    Козгалткыш жабдыктары мен куралдарын курастыру

Козгалткыштын октанды сипаттамаларын аньщтау ушш оны RON (1 бел1мд1 караныз) сынау нэтижелерше елшенетш эсерш типзу1 мумюн белгш газдар мен булар эсер етпейтш жерге орналастырады.

Жабдьщтар мен куралдардын куралуы козгалткыштын токтатылуын жэне барльщ коммуналды кызметтердш косылуын талап етедг Инженерлш жэне техникальщ колдау осы кызметп жузеге асыру ушш кажет, жэне колданушы курауга барльщ жергшюп жэне улттьщ зац шыгарушы каулылар мен талаптардыц кадагалануы ушш жауапты. Сынау козгалткышыныц дурью жумысы козгалткыштын oip катар курамб1рлштерш жинауды жэне оньщ, беютшген талаптарга сэйкес, б1ркатар айнымалы шамаларын реттеуд1 талап етедг Осы реттемелердш кейб1реулер1 белшектерге НК-да беютшген, баскасы козгалткышты жинактау кезшде жэне курдел1 жендеуден кешн аньщталады, ал ушшшшерше - сынау кезшде оператормен беютшетш жэне/немесе кадагаланатын козгалткыш жумысына талаптар кажет.

8.2    Козгалткыш жылдамдыты

Козгалткыш жану режимшде жумыс icTen жаткан кезде жэне номиналды сипаттаманы аньщтау кезшдеп максималды ауыткуы 6 айн/мин болганда, козгалткыш жылдамдыгы 600 ± 6 айн/мин курау кажет.

Жанып кету кезшдеп козгалткыш жылдамдыгы моторлы жанып кетуаз жумыс режим! кезшдеп козгалткыш жылдамдыгынан 3 айн/мин-тан аспауы кажет.

8.3    Клапанды уйлест1ру фазаларын белгшеу

Терт тактш циклд1 козгалткыш жанудьщ эр цикли не шнд1 бшктш ею айналымын колданады. Ею сындарлы окига болып жогаргы eni нуктенш (t.d.c) касында белгш болган, ягни жлберу бил пищ ашылуы мен шыгару бшгшщ жабылуы болып табылды.

6

ЦР СТ ИСО 5164-2008

Жзберу клапаныньщ ашылуы t.d.c кешн 10,0 ° ± 2,5 ° кезшде, теменп еюнгш ел1 нуктеге жеткеннен кешн (a.b.d.c.) 34 ° кезшде жабылатындай, шщр 6iл1 к пен сермердщ 6ip айналымында журпз1лу кажет. Пайдаланылганды шыгаратын клапанньщ ашылуы и1нд1 бшк пен сермердщ еюнгш айналымында теменп ел1 нуктеге жеткенге дешн 40° кезшде, жабылуы шщр 6iniк пен сермердщ келеа айналымында 15,0 ° ± 2,5 ° a.t.d.c. кез1нде белплену кажет. Осы стандартка жауап берепн и1нд1 61л1кт1 синхронизациялау эдюте мел ерше катысты ASTM D 2699-01 а стандарты, А4 косымшасын (Аспапты курау мен реттеу бойынша нускаулар) караныз.

8.4    Клапанды кетеру

Оз тнпш бойынша езгешеленетш ж1беру мен шытару кезшдеп жудырьщ шошактьщ контуры непзп ортадан шошактьщ устщп жатына дей1н, клапанньщ нэтижел1 кетер1лу1 6,045 мм ± 0,050 мм (0,238 ± 0,002) дюйм курайтындай епп, 6,248 мм - 6,350 мм-ге (0,246 дюйм - 0,250 дюйм) кетершу кажет. Осы стандартка жауап 6epyi тшс клапанньщ кетер1лу1н елшеу эдютемелерше катысты ASTM D 2699-01а стандартын, А4 косымшасын (аспапты курастыру мен реттеу бойынша нускау) караныз.

8.5    Жлберу клапаныньщ саптамасы

180°, саптама жзбершген отынды-ауалы коспаны батыттап, жану камерасында оньщ турбулентпгш арттырады. Клапан соташытыньщ езек клапан батыттатышындаты айналуын болдырмау уш1н онда лезбен уштастырылады. Цилиндрдеп клапан курастырымы езек пен шток орталыты, кункатар жану камерасыньщ от алдыру шамына карай батытталатындай епп орналасканды талап етедт

8.6    Цозталткыш айналымыныц багыты

Игщц 61л1к, отан козталткыштьщ алдьщты жатынан Караганда, сагат тшне багытталып айналады.

8.7    Карбюратор диффузоры

Ортадагы барометрлш кысымга карамастан, диффузор кылтасы 1,43 см-д1 (9/16 дюйм) курау кажет.

8.8    Клапан сацылаулары

Кыздырылмаган козгалткышпен жумыс icTey алдында клапанньщ apoip соташыгы мен клапанды куйентенщ жартылай сферасы арасына, коздырылган жагдайда колданылатын козгалткыш уш1н бакылау санылауын берепн, астыда келпршген жуьщталган елшеулермен сэйкес, санылауларды бекзтед1:

ж1беру клапаны    0,102 мм (0,004 дюйм);

шыгару клапаны    0,356 мм (0,014 дюйм).

Осы санылаулар ею клапанньщ козгалткышты кыздыру кез1нде оньщ уйкелу1н тудыратындай жеткшкп санылауы бар екен1не кешлд1к 6epyi керек. ¥зындыгы бойынша реттелепн клапандарды итерп штерд1н соташьщтары клапандардьщ куйентелершщ реттеу бурамаларында нэтижел1к санылауды орнатуга мумк1нд1к берепн барабар жолы болатындай епп орнатылады. Ж1берепн жэне шыгаратын клапан угшн, бастапкы RON 90 эталонды отында тепе-тецд1к режим1нде жумыс 1стейпн козгалткыш уш1н стандартты пайдалану шарттарында елшенген, кыздырылган козгалткыштагы санылау (0,200 ± 0,025)мм (0,008 ± 0,001) дюйм курауы кажет.

8.9    Май кысымы.

Май кысымы 172 кПа-дан 207 кПа-га дешнпш курау кажет.

8.10    Май температурасы.

Май температурасы (57 ± 8) °С-д1 курау керек.

8.11    Цилиндр кейлегше арналган муздататын суйыктык температурасы

Цилиндр каптамасына арналган муздататын суйьщтьщ температурасы 100,0°С ± 1,5°С-д1 курау кажет, oipaK ол номиналды сипаттаманы аньщтау кез1нде ± 0,5 °С-ден аса езгермеу керек.

7

ЦР СТ ИСО 5164-2008

8.12 Жлберудеп ауа температурасы.

Стандартты барометрлш кысым 101,3 кПа (сынап баганыньщ 29,92 дюйм) кезшде етклзшген багалау кезшдеп температураны (52 ± 1) °С-ге орналастырады. Баска барометрл1к кысым кезшде сорылатын ауаньщ температурасын, бер1лген басым болган кысым у™¹¹, 1 кестеде келт1р1лген шамага белгшейдт Егер толуол (TSF) непзшдеп стандарттауга арналган сэйкес отын коспасынын RON шамасы непзшде пайдалануга жарамдыльщ шарты рет1нде козгалткышты багалау у^ш'^н сорылатын ауаньщ температурасы колданылса, тандалган температура асып тусетш барометрл1к кысымга арналган 1 кестеде бершген ± 22 °С температураньщ шепнде орналасуы керек. Сорылатын ауаньщ температурасы реттелгенде, TSF коспасына сэйкес RON катысты тандалган температура, белпленген TSF коспасы уш1н сэйкес RON аукымындагы барльщ параметрлер1не арналган бер1лген жумыс режим! кез1нде колдану керек. Кез-келген багалау барысында (реттеу кезшде немесе реттеуаз) сорылатын ауа температурасыньщ 03repyi 1 °С-ден аспауы керек.

1 Кесте - Басым болатын барометрлш кысымдар уш1н сорылатын ауа температурасы

Басым болатын барометрлш кысым, кПа, (сынап баганыньщ дюймы) Сорылатын ауаньщ стандартты температурасы, °С 104,6 (30,9) 59,4 101,3 (29,92) 52,0 98,2 (29,0) 43,9 94,8 (28,0) 36,1 91,4 (27,0) 27,8 88,0 (26,0) 19,4 86,3 (25,5) жэне одан томен 15,6

8.13    KipicTeri ауаньщ ылгалдылыгы

Ауадагы су курамы кургак ауаньщ килограммына 0,003 56 кг 0,007 12 кг арасында орналасу кажет.

8.14    Цилиндр каптамасына арналган муздату суйыктыгынын децгеш.

Жумыс устшдеп жэне кыздырылган козгалткышка арналган муздату суйьщтыгыньщ децгеш муздату суйьщтыгыньщ конденсаторында «LEVEL НОТ» белпсшш ±10 мм шепнде орналасу кажет.

Ескертпе Кыздырылмай пайдаланган козгалткышта конденсатордыц карау айнасыныц тубшен эрец кершетш децгейге дешн цилиндр мен конденсатордыц муздататын каптамасына косылтан енделген муздату агент! кыздырылган режимде жумыс 1стейтш козгалткыштыц бакыланатын дейгешн камтамасыз етед1.

8.15    Цозгалткыш кратершдеп майлау майыныц децгеш.

Кыздырылган жагдайда жумыс icTen жаткан козгалткыш кратершде майдьщ бакыланатын денгеГп кратерд1н карау айнасыныц жуьщтып орта жагдайында орналасуы керек.

Ескертпе Кыздырылмаган жэне пайдаланудагы козгалткышка, карау айнасыныц жуьщтай жогаргы белшнде орналасатындай, кратер1не куйылган май, бершген шартты канагаттандырады.

8.16    Кратердщ iuiKi кысымы

1шк1 кысым 0-ден (вакуум) томен жэне ток журуш азайту уш1н демпфер Teciri аркылы кратер imiHfleri теНкпен косылган манометрмен немесе дерекз елшеу куралымен елшенген атмосферальщ кысымнан судыц 25 мм-ден 150 мм-ге дешн томен болу керек. Вакуум судыц 255 мм-нен аспауы керек.

8.17    Пайдаланылган газды шыгарудыц кысымга карсылыгы

Статикальщ кысым мумкшдшнше к1шкентай болу кажет, oipaK вакуум жасамай жэне ток журу1н азайту уш1н демпфер Teciri аркылы басты шыгару кубырымен немесе

8

ЦР СТ ИСО 5164-2008

дерею елшеу куралымен елшенген асатын атмосферальщ кысымга косымша судьщ децгей айырмасыньщ 255 мм-нен аспауы керек.

8.18    Кратер мен пайдаланылганды шыгарудыц сапун жуйесшщ резонансы

Кратер мен пайдаланылганды шыгарудыц сапунныц кубырлы етюзпштер жуйесл газды резонанстыц пайда болуын болдырмайтын келем мен узындыкка не болуы керек.

Ескертпе ASTM D 2699-01а стандарты, Х2 косымшасы (Жумыстьщ одiстер - айнымалы шамалардыц реттелуй бсрьтгсн стандартты ко л да ну барысында резонанстыц болуын аньщтау суйкес одютсмсан карастырады..

8.19    Белдж Kepyi.

Сермер куатты cinipy моторымен косатын кайыстар бастапкы жумыстан кешн, козгалткыштын токталуынан кешн, сермер мен мотор шкив1 арасына 6ip белдшке шшген 2,25 кг масса кайысты жуьщтай 12,5 мм шлетшдей кередт

8.20    Тербелетш тетж т1регшщ нетд1 элементшщ непзп нускауы.

0p6ip непзд1 элемент цилиндрге, оныц шанышкысынын астыцгы жагы мен цилиндрд1ц жогаргы болт арасындагы кещспк 31 мм-д1 (дюймнщ1 7/32) курайтындай, бургылап енпзедт

8.21    Тербелетш тетжтщ Heri3ri нускауы.

Цилиндр мен бекташ телке арасындагы кещспк жуьщтай 16 мм-д1 (дюймнщ 5/8 ) курса, тербелетш тетштердщ т1ректер1 келбеу жагдайда орналасуы кажет.

8.22    Тербелетш тетпс пен итерпштщ соташык узындытыныц Heri3ri нускаулары.

Кысу такт1нде шщц 6iл1 к пен сермер t°.c. орналасса жэне тербелет1н тепктщ т1ректер1 кажетт1 ретпен тузет1лсе, тербелетш тетштердщ реттеу бурандаларын жур1ст1ц орта калпына келт1ред1 жэне итерпш соташьщтардыц узындыгын, олар келбеу орналасатындай етш, реттейд1.

8.23    От алдырудыц Hemri нускауы.

От алдырудыц непзп нускауы, цилиндр бшкт1пне карамастан, 13 ° b.t.d.c. курауы кажет.

8.24    Ротор калатыныц сацылауына катысты от алдыру уйлест1рг1ш1ндег1 турленд1рг1шт1ц Heri3ri нускауы.

Ротор калагыныц сацылауына катысты от алдыру уйлест1рпнпндеп турленд1рпшт1ц непзп нускауы 0,08 мм-ден 0,13 мм-ге дешнпш (0,003-0,005 дюйм) курауы кажет.

8.25    От алдыруды уйлеспрпнпнщ баскару тартымыныц нетп нускауы.

Бер1лген механизмд1 emipefli, егер ол козгалткышта болса.

8.26    От алдыру шамыныц сацылауы

От алдыру шамыныц сацылауы 0,51 мм ±0,13 мм-д1 (0,020 ± 0,005 дюйм) курау кажет.

8.27    Цилиндр бшктшшщ непзг1 нускауы

Козгалткышты, оныц мукият кыздырылуын камтамасыз ету уш1н тутанудыц эдеттеп шарттары кез1нде icKe косады. Козгалткышты еш1ред1. От алдырудыц енпршгендшн жэне отынныц жану камерасына етпейпшн тексеред1. Калибрленген сыгымдагышты манометрд1 цилиндрдеп тутану берпш1н1ц тес1пне орналастырады. Козгалткышты, жумыстьщ моторлы режим! шартында, icKe косады жэне косымша жумыс аткартады. 1 суретте келпр1лген акпаратка сэйкес тацдалган диффузор мен асатын барометрлж кысым уш1н базальщ кысу кысымын алу максатында цилиндр би1кппн реттейдт Цилиндр бшкппшц индикаторлы куралдарын келеЦ эд1спен беклтед1:

цифрльщ санауыштыц керсету1н (борометрл1к кысымды етемей) 930-га;

циферблатты Цлтепшпц керсету1н 0,352 дюймга.

Ескертпе 1. Циферблатты Олтепшпц керсетуш 0К oip.iiriHC ауыстыру керек емес; юрюпснщ тертшш1 абзацын карацыз. Осы стандартка жарайтын, цилиндр бшкпгш индексациялауды белшектж сипаттаута катысты ASTM D 2699-01а стандартын, А4 косымшасын (Аспапты курау мен реттеу бойынша

9

ЦБ СТ ИСО 5164-2008

нускаулар) караньп.

Ескертпе 2 - УИТ титл кондыргыда барльщ куралдар керсеткиптер10К жуйесшде журпзшедг

8.28 Жумыстык; курама К¥Р^амб1рлжтершщ катынасы

Барльщ улп-отындар мен бастапкы эталонды отындарга катысты коспадагы жумыстык коспа курамб1 рл1 KTepi Hi н катынасы тутанудьщ максималды каркындылытына реттелу1 кажет. Карбюратордьщ карау эйнектер1 коспадагы отын шогырлануын индикациялау ретшде колданганда, тутанудьщ максималды шарты карау эйнепндеп отын децгеш 17,8 мм (0,7 дюйм) мен 45,2 мм (1,7 дюйм) арасында орналаскан кезде белгш болады, шарт - карбюратордьщ келбеу жиктершщ мукият тандалуына тэуелд1.

I    ; I I    I I I I    I    I I    I I ,

5*0    560 5В0    600    620    640    660    680    700    720    740    760    780    Х2

Белпленулер

XI Барометрл1 к кысым, сынап баганыньщ дюйм1.

Х2 Барометрл1к кысым, сынап баганыньщ мм.

Y1    Кысу кысымы, шаршы дюймге фунттагы артьщ кысым

Y2 Кысу кысымы, кПа

Ескерту Цилиндр бшгалгшщ непзп беклгпесг

сандьщ санауыш 930 циферблатты сштепш 0,352

1 сурет — Цилиндр бшктшн беклтуге арналган кысудьщ фактшк кысымы³

8.29    Корбюраторды муздату.

Карау эйнектер1нде немесе мелд1р отынды магистральдарда мерз1мнен бурын булану немесе кайнау байкалса, жинамадагы карбюратордьщ муздату суйьщтыгына арналган жылу алмастыргыштар аркылы муздату суйьщтьщты (5.2.) еткдзедг

8.30    Тутанудьщ каркындылык бергшпнщ керсету шектемелер1

Тутанудьщ каркындылык берпшшщ шактама аукымы, октавты санды аньщтауга эсерш типзу1 мумкш сызьщты емес сипаттамалардьщ пайда болуын болдырмау уш1н, 20 белшектен 80 белшекке дешнпш курауы кажет.

8.31    Тутануды елшегшп мен уакыт турактысын шашырату нускаулары Тутану елшепыпнщ уакыт турактысы мен шашырату нускауларын тутанудьщ

каркындылык берпшшщ керсету nepi ш н кажетп турактылыгымен сэйкестей отырып

К? СТ ИСО 5164-2008

онтайландырады.

Тута нуды елшеп uni реттеу у™¹ ASTM D 2699-01 а стандартыньщ, А4 косымшасында келт1р1лген эдютемеш колданады.

9 Ь^озгалткыш жарамдылыгын калибрлеу мен салыстырып тексеру

9.1    Жалпы ережелер

Козгалткышты пайдалануга енпзу куралдар мен жумыс режимдер1 тепе-тещцкте жэне козгалткыш пен куралдардьщ непзп техникальщ мэл1меттерге сэйкес болган кезде жузеге асады.

Ескертпе: Барльщ сындарлы айнымалылардыц турактылыгына кол жетшзу уппн козгалткышты кыздыруга эдетте 1 с кажет болады.

9.2    Козгалткыштын пайдалануга жарамдылыгын аныктау

9.2.1    Козгалткыштын пайдалануга жарамдылыгы RON эр аукымы уш1н толуол (TSF) непзшде стандартты отынды коспанын кемепмен аньщталуы кажет, онда улп-отынньщ ynrmepi келес1 эд1спен багалануы кажет:

a)    ен кеп дегенде, жумыс уакытыньщ apoip 12 сагат сайын;

b)    козгалткыш еш1р1лгеннен кешн 2 с-ка;

c)    козгалткыш тутанусыз шарттарда жумыс 1стегеннен кей1н 2 с-ка;

d)    отын эталонньщ сипаттамасына колданылатын apoip MON аукымы унпн TSF коспасын алдындагы аньщтау кез1нде басым болган кысымга катысты, барометрл1к кысымньщ езгеру1нен кешн 0,68кПа-га (0,2 дюймга).

9.2.2    TSF коспаларын багалау уш1н топтастыру эд1стемес1 (bracketing) TSF коспасыньщ кабылданган RON эталонды шамасы ушш стандартты тутану каркындылыгыньщ аньщтамальщ кестесше сэйкес цилиндр бшктшн (барометрияльщ кысыммен етелген) колдана отырып журпзшу1 кажет.

9.2.3    Тутанудыц стандартты каркындылыгы, RON TSF коспасыньщ кабылданган эталонды шамасыныц RON-на жакын, PRF коспасын колданумен аньщталуы керек.

9.2.4    Карбюратордыц муздатылуы колданылмау кажет.

9.3 87,3 RON - 100,0 RON аукымында пайдалануга жарамдылык; эдктеме(л

9.3.1    1Тайдалану барысында улп-отынньщ номиналды мэндер1 тацдалатын RON диапазоны (диапазондары) уш1н 2 кестеде келпр1лген TSF коспасын (коспаларын) тацдайды.

9.3.2    Асатын барометрл1к кысымга непзделген сорылатын ауаныц температурасын колдана отырып, реттелмеген TSF коспасыньщ RON аньщтайды. Егер TSF коспасыньщ номиналды сипаттамасы 2 кестеде келпршген реттелмеген номиналды шактама шепнде орналасса, жэне сорылатын ауа температурасыныц реттелу1, номинал TSF коспасыньщ кабылданган RON-ныц эталонды мэн1нен 0,1 RON кураган кезде, руксат еплгенмен, талап еплмесе, козгалткыш пайдалануга жарамды деп танылуы кажет.

Алдыцгы жумыс режимшде колдангандай, сорылатын ауа температурасын реттеуд1 колдана отырып, жаца жумыс мерз1м1 уш1н пайдалануга жарамдыльщка сынауды бастауга руксат еплед1, 6ipaK бул кезде, теменде келпр1лген екз шарт канагаттанса, ею мерз1мшц барометрияльщ кысымы юшкене 03repyi мумюнд1пн ескеру кажет.

a)    Соцгы мерз1м барсында козгалткыштыц стандартталуы пайдалануга жарамдыльщка сынау унпн сорылатын ауа температурасын реттеуд1 журпзуд1 талап enri.

b)    1Тайдалануга жарамдыльщка сынаулар аралыгында техникальщ кызмет корсету мен жендеу журпзшмеген.

ЦБ СТ ИСО 5164-2008

2-Кесте — TSF коспасынын RON, реттелмеген номиналды шактамалар мен RON

TSF калибрленген коспаньщ RON Реттелмеген номиналды TSF коспасынын курамы % (келем бойынша) RON диапазоны унпн колдану Толуол Изооктан F ептан 89,За ±0,3 70 0 30 87.1 -91,5 93,4а’ь ±0,3 74 0 26 91,2-95,3 96,9а’ь ±0,3 74 5 21 95,0-98,5 99,8Ь ±0,3 74 10 16 98,2-100,0

^ ASTM алмасу бойынша ¥лттык топпен 1986 ж. градуирленген коспалар. Косымша аппарат алу унин теменге келт1р1лген вебсайттар бойынша жолыгьщыз: http://www.astm.orq/cqi-bin/SoftCart.exe/SNEWS/MARCH 2004/bradlev mar04 .html ? L+mvstore+dhon63 7Q httD://www.enerqvinstorq.uk/index.cftn?PaqelD=628 2) TSD93 элемдш багдарлама бойынша градуирленген коспалар. Аппарат алу ymiH темсндсп вебсайттарга жолыгьщыз: http://www.astm.orq/cqi-bin/SoftCart.exe/SNEWS/MARCH 2004/bradlev mar04 .html ? L+mvstore+dhon63 7О _http://www.eneravinst.orq.uk/index.cftn?PaqelD=628_

9.3.3 TSF коспасынын параметрлер1 2 кестеде келпршген RON реттелмеген шактамасынан шыгатын реттелмеген козгалткышка катысты температураны, басым тусетш барометрлш кысым унлн бекпшген стандартты температурадан ± 22 °С шепнде орналаскан, сорылатын ауа температурасын колдана отырып реттеуге болады. Егер TSF коспасынын номиналды сипаттамасы TSF коспасынын RON мумкшдш эталонды мэшнщ ±0,1 RON шепнде орналасса, козгалткыш пайдалануга жарамды деп танылуы керек. Бершген шарт осы TSF коспасына арналган колданылатын RON аукымында егер оны осылай аньщтауга болмаса, эталонды отынды жтктеу унлн колданылмау керек,. Бершген TSF коспасын аныктаудьщ мумктн еместшнщ себебш тауып, жою кажет.

9.4 87,3 RON темен жэне 100,0 RON артык; диапазонда пайдалануга жарамдылыкты аныктау эдктемеИ

9.4.1    3-кестеде келпршген, улгт-отынньщ номиналды сипаттамалары пайдалану арасында аньщталатын, RON диапазоны (диапазондары) унлн TSF коспасын (коспаларын) тандайды.

9.4.2    Басым тусетш барометрлш кысымга негтзделген сорылатын ауаньщ стандартты температурасын колдана отырып, TSF коспасынын RON аньщтайды. Козгалткыш тек 3-кестеде келпршген бер1лген TSF коспасына арналган номиналды шактама шегтнде орналасса гана пайдалануга жарамды деп аньщталады. Сорылатын ауаньщ температурасын реттеу осы RON багаларыньщ диапазондар уш1н руксат етшмеген. Егер TSF коспасынын RON 3 кестеде келт1р1лген номиналды шактамадан тыс орналасса, аньщтау мен тузету максатында мукият зерттеуд1 етктзед1. Белек козгалткыштарды TSF коспаларыньщ oenrini RON денгеftnepi уш1н номиналды шактамадан тыс жтктелед1, жэне бакылау жазбаларыньщ бар болуы осы козгалткыштьщ эдеттегт пайдалану сипаттамаларын керсетуде кемек 6epyi мумктн, деп жорамалдауга болады. Жогарыда келт1р1лген салыстырып тексеру бер1лген УИТ курылгысыньщ жыл сайынгы аттестациядан етпеу1не мумктнд1к бередг

З-Кесте — TSF коспасынын RON, номиналды шактамалар мен RONa улгш отындарды 87,3 RON немесе 100,0 RON колдану аукымы__

TSF эталонды коспаныц RON1"1 Реттелмеген багалауга арналган шактамалар TSF коспасыныц курамы % (келем1 бойынша) Улп отындардыц колданылатын RON диапазоны Толуол Изооктан Гептан 65,1 ±0,6 50 0 50. 70,3 томен 75,6 ±0,5 58 0 42 70,1-80,5 85,2 ±0,4 66 0 34 80,2-87,4 103,3 ±0.9 74 15 11 100,0-105,7 107,6 ±1,4 74 20 6 105,2-110,6 113,0 ±1,7 74 26 0 110,3 артьщ

1)Барльщ ко сп ал ар ASTM ауыстыру бойынша ¥лттьщ топпен жэне Мунай институтымен 1988-89 жж. градуирленген. Косым ша аппарат бойынша : http:/A www.astm.orq/cqi-bin/SoftCart.exe/SNEWS/MARCH 2004/bradlev mar04 .html?L+mystore+dhon63 70 http://www.enerqvinst.orq.uk/index.cfm?PaqelD=628_

9.5 Бакылау отындарын тексеру режим!

Козгалткыштын баталануы тольщтай TSF коспаларынын RON номиналды мэндерше тэуелд1 болтанмен, сэйкес жазбалар мен карталар кемепмен жш баталанатын жэне кужаттандырылатын, бакылау отындары ретшде енделген жэне калибрленген эдеттеп отындарды колдану белсещц пайдалану сипаттамасы жэне козгалткыш пен кызмет корсету кызметкерлердщ т1з1мше сешмдшк дэрежесш корсету ушш дурыс деп танылуы мумклн.

10 Эдютеме

10.1    Жалпы ережелер

ASTM D 2699-01а стандарты RON аньщтаута арналтан уш эдеш рэс1мд1 нускаудан куралады:

a)    А эд1стемеск Тепе-тенд1п бойынша топтастырылтан отын децгеш;

b)    В эд1стемес1: Динамикасы бойынша топтастырылтан отын децгеш;

c)    С эд1стемесн Сыгу дэрежес1.

Ka3ipri кезде, тепе-тецдш бойынша топтастырылган, отын децгешн аньщтау эд1стемес1 рет1нде ASTM стандарты деп сэйкестещцршетш, тек бастапкы эд1стеме бер1лген стандартка енпз1лд1. Сонымен катар, уш эд1стеме де эдеттеп техникальщ моторлы отынныц RON диапазонында балама дэлдшке не жэне RON ерекше диапазондарында номиналды сипаттамаларды беклтуде колданылуы мумклн.

Эдеттеп отында жумыс icTen журген козгалткыштыц параметрлер1не пайдалану шарттарыныц сэйкесппн, жэне олардыц арасындагы тепе-тецдшн тексеред1.

10.2    1ске косу

Козгалткыштын пайдаланута жарамды жатдайда орналасканын аньщтайды. Егер сорылатын ауа температурасыныц реттелу1 козталткышты баталау уш1н колданылса, сэйкес TSF коспасыныц RON уш1н тацдалтан сорылатын ауа температурасы TSF бершген сорты уш1н RON колдану диапазонында 9p6ip эталонды отынды баталау ушш жумыс мерз1м1 барысында колданылуы кажет.

13

ЦБ СТ ИСО 5164-2008

10.3 Белжтеу

10.3.1    Козгалткыш пен бакылау-елшеу куралдарды, RON сыналатын эталонды отынньщ RON жакын PRF коспасын колдана отырып тутанудын стандартты каркындылыгын аньщтау угшн бел1ктейд1.

10.3.2    Цилиндр бшкпгш тандалган PRF RON уш1н аньщтамалык кестешц (ASTM D 2699-01 а стандартына А6 т1ркемес1нде келт1р1лген) мэндер1не сэйкес (барометрлш кысымга етелу1мен) бек1тед1.

10.3.3    PRF колдана отырып козгалткышты icKe косады, жэне тутану каркындылытынын берпш керсепаыпшц арттыратын нускауды орнатуга жумыстык коспа KypaMoipni KTepi Hi н катынасын турленд1ред1.

10.3.4    Б ас кару органдарын, тутану каркындылыты берпшшщ турактылытымен салыстырылатын, онтайлантан шашыратумен 50 ± 2 белшектен тутану каркындылыты берпшшщ керсетк1ш1н алу уш1н арналтан тутану елшепшпен реттейд1.

Ескертпе 40 RON-нан 120 RON-га дейшп диапазондагы opoip RON (ондьщпен) унпн цилиндр бшкпгш белгшенген стандартты барометрлпс кысым кезшде стандартты тутану каркындылытыныц аньщтамалык кестелер1 ASTM D 2699-01а стандартында, А6 пркемейнде (тутану каркындылытыныц турактысыньщ аныктамальщ кестелер1) келпршген. Сонымен катар А6 прксмссшдс барометрл1к кысымы стандарттан я темен я жотары болтан кезде, аньщтамалык кестешц цилиндр бшкпктерш етеу ксстса келт1р1лген.

10.3.5    Егер эталонды отынньщ бершген RON 100-ден жогары болса, тутанудьщ стандартты каркындылыгы бершген отын-улпден куралатын изооктанды жэне TEL PRF коспаларыньщ 6ipeyi Hi н кемепмен беют1лу керек. Сэйкес PRF тацдау уш1н б1рнеше сынау кажет болу мумкш. Будан баска, 4 кестеде келт1ршген RON мэндер1шц диапазоны угшн сай PRF коспаларын колданады. Тутану елшепш1шц нускауларын тутану елшепнинщ шашырауы, тутану каркындылыгы берпш1н1ц керсетулершщ тураксыздыгына карамастан, мумюнд1к жогары болганга дешн реттейд1.

10.4 Отын улпа

10.4.1    Козгалткышты эталонды отында пайдаланады жэне отындьщ жуйен1ц бу кешргшктершен бос болганын тексеред1.

10.4.2    Шкала ортасында, тутану каркындылыгы берпш1шц керсетюни бойынша, цилиндр бшкт1пн реттейд1.

10.4.3    Жумыстык коспа курамб1рл1ктершщ катынасын реттеп, тутану каркындылыгы берпш1шц максималды мумкшдш керсету1н аньщтайды. Егер кажет болса, цилиндр бшкпгш тутану каркындылыгы берпыпнщ максималды керсету1 50 ± 2 бел1мге кел1п орналасатындай епп реттейдт

10.4.4    Эталонды отынньщ тутану каркындылыгы берпшшщ керсепанин пркейд1.

10.5 № 1 бастапкы эталонды отын

10.5.1    Эталонды отын угшн колданылган цилиндр бшкпп непз1нде ASTM D 2699 стандартында келпршген сэйкес кестеге карайды жэне колданылатын эталонды отынга жакын RON бар PRF тацдайды.

10.5.2    PRF жаца партиясын дайындайды. PRF колданып козгалткышты icKe косады жэне отынды жуйешц бу кешрш1ктер1нен бос болганын тексередт

4-Кесте — PRF топтастырылуы кез1ндеп RON-ныц максималды мумкшдш айырмасы

Отын-улпшц RON диапазоны PRF коспаларыньщ RON максималды мумкшдш айырмасы 40-72 4,0 72-80 2,4 80-100 2,0

Алгысез

1    Тынышпаев атындагы Казак кел1 к жэне коммуникациялар академиясы непзшде стандарттау жешндеп ТК 65 «Автомобиль келш» техникальщ комитет! Э31РЛЕП ЕНГ13Д1

2    Казакстан Республикасы Индустрия жэне сауда министрлтнщ Техникальщ реттеу жэне метрология комитет! тератасыньщ 2008 жылы 30 желтоксандаты № 674-од буйрытымен БЕК1ТШ1П КОЛДАНЫСКА ЕНГ131ЛД1

3    Осы стандарт ISO 5164:2005 «Petroleum products - Determination of knock characteristics of motor fuels - Research method» (ИСО 5164:2005 «Мунай ешмдерк Автомобиль жэне авиацияльщ отынньщ тутанута карсы касиет!н аньщтау. Зерттеу эд!с1») хальщаральщ стандартына карай сэйкестенд!р!лген.

Атылшын тшнен (еп) аударылды

Сэйкест!к дэрежес1 - балама (IDT).

Осы стандарт™ колдану барысында с1лтеме хальщаральщ (ещрлш) стандарттардьщ орнына, мэл1меттер1 А косымшасында бершген, оларта сэйкестенд!р!лген мемлекетпк жэне (немесе) мемлекетаральщ стандарттарды колдану усынылтан.

ИСО 5164:2005 хальщаральщ стандартыньщ «Колданылу саласында» бар Сынау эдютершщ каутаздт бойынша ескертулер В косымшасындаты «Каутсдздж» бел1мшде косымша келт!р!лген

Казакстан Республикасы экономикасыньщ муддес1 мен Казакстанньщ мемлекетпк стандарттау ерекшел1ктер1 унпн осы стандарт мэтшше енпзшген косымша материалдар, сондай-ак ИСО 5164:2005 стандартынан езгеше курама элементтер1 мэт!нде келбеу KapinneH ерекшеленген.

4 Б1Р1НШ1 ТЕКСЕРУ MEP3IMI ТЕКСЕРУ KI 3I II II III I

5 АЛЕАШ РЕТ ЕНГТЗТЛ7П

Осы стандарттагы взгертулер жайлы млл/меттер «Стандарттау жвтндегг нормативтт цужаттар» сштемеЫнде, ал мэтШ - айлыц «Мемлекеттт стандарттар» мллкметпнк сштемеЫнде жарияланады. Бершген стандартты цайта царау (жою) немесе взгерткен жагдайда сэйкес ацпарат «Мемлекеттт стандарттар» ацпараттыц сштемеЫнде жарияланады.

Осы стандарт ресми басылым ретшде Казакстан Республикасы Индустрия жэне сауда министрлшнщ Техникальщ реттеу жэне метрология комитет! нщ руксатынсыз тольщтай немесе жартылай шытарыла, кебейтше жэне таратыла алмайды.

ЦБ СТ ИСО 5164-2008

мунда

Y_Rons cbiHaMaRON;

Yron.lrf темен эталонды отын RON;

Yron.hrf жогаргы эталонды отын RON;

Xri,s    улгьотынныц    тутану каркындылыгы берпшшщ KepceTyi

Xri.lrf темен эталонды отынньщ тутану каркындылыгы берпшшщ KepceTyi;

Xri.hrf жогаргы эталонды отынньщ тутану каркындылыгы берпшшщ KepceTyi

11.2    Тутану каркындылыгы берпшшщ ек1нш1 керсетулер сериясыньщ RON есептейд1.

11.3    Тутану каркындылыгы берпшшщ керсетулершщ ею сериясына непзделген орташа RON, номиналды мэнд1 курайды, егер тутану каркындылыгы берпшшщ керсетулершщ белек сериялардьщ эркайсысы yuiiH есептелген RON мэндершщ айырмасы 0,3 RON аспаса, эталонды отынньщ тутану каркындылыгы берпшшщ 6ipiHuii жэне еюннпсшщ орташа керсетулер1 45 пен 55 арасында орналасса, жэне багалау уш1н колданылган цилиндр бшктш (барометрл1к кысымды етей отырып) аньщтамальщ кестенщ бер1лген мэндершщ шепнде орналасса ( сандьщ санауыштыц KepceTyi ± 20 шепнде немесе циферблатты индикатордыц KepceTyi ± 0,014 дюйм шепнде немесе УИТ-85 М ушш миллиметрд1ц жуз улес1).

Ескертпе Циферблатты алгепштщ керсетуш СИ елшеу жуйесше кс.тпру керек емес; шрЕпенщ терт1нш1 абзацты карацыз.

11.4    Егер есептелген RON айырмасы мен тутану каркындылыгы берпшшщ орташа керсетулер критерий! канагаттандырылмаса, онда отын-улпге жэне № 1 мен № 2 эталонды отындарга тутану каркындылыгы берпшшщ керсетулершщ ушшнп сериясы алынуы кажет. Керсетулердщ еюнш! жэне уш1нш1 сериялары номиналды сипаттаманы курауы мумюн, егер олар 11.3. келпршген критерийлерге жауап берсе.

11.5    Егер номиналды сипаттаманы аньщтауда колданылган цилиндр бшктш аньщтама кестес1н!ц шектер1нен тыс орналасса, тутануды елшеу курылгыларын кайтып реттеу мен стандартны каркындыльщ пен тутануды орнату ушш жаца аньщтауды журпзед1.

12    Нэтижелерд1 ецдеу

Есептелген моторлы октанды санды 5-кестедеп талаптарга сэйкес ттркейдц Есептелген RON мэн1 упрден кешн дэл 5 санына аякталган жагдайда, оны жакын жуп санга дешн жуьщтайды.

МЫС АЛ 67,5 жэне 68,5 сандарын 68-ге жакын тольщ санга дешн жуьщтайды, ал 93,55 жэне 93, 65 сандарын 93,6-ге ец жакын ондьщ санга дешн жуьщтау керек.

13    Дэлдйс

13Л Жалпы ережелер

ASTM D 2699 стандарты RON аньщтаудыц уш эдеГп эд1стемел1к нускауынан куралады. Отынньщ топтьщ тепе-тецдш денгеГп мен кысу дэрежес1н!ц ею эд1стемес1 де б1ркатар жылдар бойы кещнен колданды, жэне дэлд1к мэл1меттер1 олардыц канагаттанарльщ балама жумысын бейнелейдт Кысу дэрежес1шц эд1стемес1, бер1лген стандарттыц нускауына сэйкес, 80 RON мен 100 RON аралыгындагы параметрлер ушш тшмд! болып табылады. Динамикасы бойынша топтастырылатын отындардыц децгей!н аньщтау эд1стемес1 баламалыкка 90 жэне 100 RON арасында, ASTM RR:D02-1343¹'¹ зерттеуш!л1к есеб1нде келт!р!лген сипаттамага сэйкес, отынньщ терт ещцрюпк сортын, уш TSF коспасын жэне сепз оттепмен байытылган отындарды колдана отырып зерттелд1.

16

Мазмуны

Колданылу саласы    1

Нормативах сштемелер    2

Терминдер мен аныктамалар    2

Эд1с непз1    3

Реактивтер мен материалдар    4

Куралдар    5

Сынау ipixTey жэне сынауга улгшерд1 дайындау    6

Козгалткыштар мен куралдардын непзп реттепштер жэне пайдаланудьщ стандартты шарттары    6

Козгалткышты бел1ктеу мен жарамдьшыгын тексеру    11

Эд1стеме    13

Есептеу    15

Нэтижелерд1 ендеу    16

Дэлдш    16

Сынау хатгамасы    18

Kayinci3flik'    18

А косымшасы (аньщтамалык;) Мемлекетпк стандарттардьщ Нлтеме хальщаральщ ещрл1к стандарттарга сэйкестт туралы мэл1 меггер    19 ²

к;азак;стан республикасыныц мемлекетт!К стандарты

Мунай ешмде|Н

МОТОР ОТЫНЫНЫЦ Т¥ТАНУГА к;арсы цасиеттерш аньщтау

_ЗЕРТТЕУ    ЭД1С1 _

Енпзшген кун1 2009-07-01

1 Колданылу саласы

Осы стандарт хальщаральщ тэжрибеде кещнен колданылып жаткан автокелшпк жэне авиацияльщ отынньщ тутануга тез1мдшпн аньщтау эд!с! «ASTM International» компаниясы ASTM D 2699-01а Стандартты сынау эд1 ci ретшде жариялатан. Жабдьщтарта катысты аппарат ASTM D 2699-0la алты тольщтыру мен уш косы мша, Annual Book of ASTM Standards, Section 5^1:)бершген.

Осы стандарт туракты жылдамдьщпен жумыс icTen журген кысылудьщ айнымалы дэрежелу 6ip цилиндрлк терт тактш, карбюраторлы CFR козгалткышын колдана отырып, октанды сандардьщ еркш шкаланьщ кемепмен жалынды от алатын козгалткыштардьщ суйьщ отындарыньщ номиналды сипаттамасын беютедт Зерттеушшк октанды сан (RON) пайдаланудьщ калы пт ы шарттарында автокелшпк козталткыштарда моторлы отындардьщ тутанута карсы ерекшел1 KTepiHi н критеришн карастырады.

1ескерту - CFR типы козгалткыштардьщ, оларга бакылау-елшеу аспаптарыньщ Heri3ri ещируипш жэне оларды жузеге асыру мен техникалык кызмет керсету бойынша муддс.й уйым Waukesha Engine, Dresser, Inc. Мсксмссз болып табылады, ол 1000 West St. Paul Avenue, Waukesha, WI 53188, USA мекен-жайы бойынша орналаскан

2ескерту-- УИТ munmi цозгалтцыштар Саеелоесютц машинажасау зауытымен гмыгарылады жэне жemкiзiлeдi, оныц мекен-жайы: Ресей, 171510, Тверск облысыныц Кимры ц., 50 жыл ВЛКСМ, 101 уй, 1 г. (ГОСТР 52946-2008 царацыз).

Осы стандарт 0 RON-нан 120 RON-ra дешнп шкала аукымына арналтан, 6ipaK жумысшы аукым 40 RON - 120 RON шепнде орналаскан. Типт1 моторлы отынды сынау 88 RON-нан 101 RON-ra дешнп аукымда етк1з1лд1.

Осы стандарт кынщылдагышпен байытылган, курамында 4,0 %-га дешн (келем1 бойынша) OTTerici бар отындарга арналу мумклн.

CFR козгалткышы бар жерде орналасуы мумклн ауаны желдету жабдьщтарында колданылатын белгш газдар мен булар, мысалы, курамында галоген! бар хладагенттер, RON-ra елшенетш эсер eTyi мумклн. Сонымен 6ipre RON мэшне белпленбеген кернеудщ немесе электр тогыньщ агыны немесе акаулары эсерш типзу мумклн.

1    Ескертпе - Осы стандарт ОК б1рлшнде жумыстьщ шарттарды орнатады, 6ipaK, козталткыштарта жататын елшеулер дюйм-фунт б1рлшнде келыршеда, ейткеш бсршгсн елшеу oipaiKTcpi нускаулантан жабдьщтарды жасаганда колданылады, жэне сондьщтан да бсршгсн стандарттаты алтсмслср. денес жакшамен келпршген, осы б1рлнстерден куралады.

2    ескертпе Осы стандарттьщ максаттарына карай, "% (масса бойынша)" жэне "% (колем байынша)" белгшенулер материалдьщ сэйкесшше салмактьщ жэне келемдш улесш бктнрсдг

^ Осы стандарттьщ KemipMeciH тшелей баспадан кслсса мекен-жай бойынша алуга болады: ASTM International, 100 Barr Harbor Drive, West Conshohocken, PA 19428-2959, USA, telephone: + 1 610-832-9585, fax: + 1 610-832-9555, e-mail: @astm.org, website: www.astm.org,

^2> Сынау Kesindesi цозгалтцыгм жылдамдыгы (600±6) айн/мин цурайды.

Ресми басылым

2    Нормативтж сштемелер

Осы стандартты цолдану j паи мына нормативтт ц\ жат тар Mwdemmi болып табылады. Куш белгшенген сштемелер ушт тек мэтт бойынша сштеме басылым цолданады. Куш белгшенбеген сштемелер ушт нормативтт сштенген цужаттыц ец соцгы басылымын (оныц кез-келген тузетулергмен цоса) цолдану цажет.

КР СТ 1.9-2007 Халыцаралыц, вщрлт жэне шетел мемлекеттертщ улттыц стандарттарын, взге де стандарттау жвнтдегi нормативтт цужаттарды Казакстап Республикасында цолдану mdpmioi.

КР СТ ИСО 3170-2006 (ИСО 3170-2004, ЮТ) «Мунай жэне мунай втмдерг. Сынамаларды цолмен ipmmey ddici»

КР СТ ИСО 3171:2007 «Мунай ошмОерс Суйыц кем1рсутектер1. К) б ыр.нсо. к)ар ынан автоматты турде сынамаларды ipmmey»

ГОСТ21743-76 Авиациялыц майлар. Техникалыц шарттар.

ASTM D 2299-01а, Жалынды от алу цозгалтцыштары ушт отынныц моторлы октавты санын аныцтауга стандартты сынау ddici

ISO 3170:2004 «Суйыц мунай omMdepi. Сынамаларды цолмен ipmmey»

ISO 3171:1998 «Суйыц мунай omMdepi. Сынамаларды цубыржолдарынан автоматты турде ipmmey»

ISO 3696:1987 «Зертханалыц талдауга арналган су. Техникалыц талаптар жэне сынау ddicmepi»

ISO 4787:1984, «Зертханалыц шыны ыдыс. Qлшeмдi шыны ыдыс. Кол()ану жэне сыйымдылыцты бацылау ddicmepi»

ГОСТ Р 52947-2008 (ЕН ИСО 5164-2005) Мотор майларыныц тутангыштыц цасиеттерт аныцтау. Зерттеу ddici^

3    Терминдер мен аныктамалар

Осы стандартта мынадай терминдер мен сэйкес аньщтамалар колданылады.

3.1    Бакылау отыны (check fuel): Бершген сипаттамалары бар, эр турл1 зертханаларда кеп к;озгалтк;ышты жабдьщтарды шецберлш салыстыру барысында аньщталган RON беюткен эталонды мэш бар отын.

3.2    Цилиндр бшктЮ (cylinder height): Жогаргы ел1 нуктедегт (t.d.c.) немесе кратердщ жогаргы механикальщ енделген бет1ндеп шспекке катысты CFR к;озгалтк;ышы цилиндршщ т1пнен орналасуы.

3.3    Индикатор шкаласыныц KepceTyi (dial indicator reading): Ь^озгалтк;ыш бер1лген к;ысу к;ысымын алу у^ш>^н орнатылган к;ысу дэрежес1 нде жумыс 1стеген кезде, непзп реттепшпен индексациялаган цилиндр бшкт1пшц сандьщ мэш.

Ескертпе Циферблатты сштепштщ керссту1 дюймшц мындьщ улсс1ндс бер1лед1.

3.4    Цифрлык санауыштыц KopceTyi (digital counter reading): Ь^озгалтцыш бер1лген кысу кысымын алу у^ш>^н орнатылган кысу дэрежес1 нде жумыс 1стеген кезде, непзп реттепшпен индексациялаган цилиндр бшкппшц сандьщ мэш.

3.5    Тута нуды олшеппп (detonation meter): Тутандыргыш берпш1нен электр сигнал алатын жэне оку уийн шыгыс сигналын бейнелейпн тутану белпс1н алуга арналган кур ал.

3.6    Тутану 6eprimi (detonation pickup): Жану камерасыныц кысымын аньщтау мен цилиндр кысымыныц электр сигналыныц езгеру жылдамдыгына пропорционал электр сигналды камтамасыз ету уш1н козгалткыш цилиндр! не жаншып к1репн магнитострикцияльщ типп турленд1рпш.

КР СТ 1.9 сэйкес цолданылады

К? СТ ИСО 5164-2008

3.7    От алу режим! (firing): от алудан отында козгалткыштыц жумысы.

3.8    Тутанудыц барынша жогары каркындылыты уппн жумыстык немесе отынды-ауалы коспа курамб1рл1ктершщ катынасы (fuel-air ratio for maximum knock intensity): Эр отын ушш ен улкен каркындыльщты беретш отынньщ ауага пропорционал катынасы.

3.9    Аныктамалык кесте (guide table): Стандартты тутану каркындылытына жэне бершген барометрлй кысымда жумыс icTen жаткан CFR козталткышына арналтан бйктй пен октавты сан арасындаты айрьщша катынастын кестеде бершген мэл1меттерт

3.10    Тутану (knock): Отынды-ауалы коспанын ездтнен жануымен байланыскан, жш антартатындай дыбыс шытаратын отынньщ аномалды жануы.

3.11    Тутану каркындылыты (knock intensify): Козталткыштын тутану критерий.

3.12    Тутану каркындылытын 6eprim (knock meter): Тутану берпнпнен тутану каркындылытынын белпсш беретш 0-ден 100-ге дешнп шкала бел1м1 бар индикаторлы елшепш.

3.13    Жумыстьщ моторлы режим! (motoring):    Козталткыштын отынсыз,

сенд1р1лген от алдыруындаты жумыс.

3.14    Зерттеупплж октандык сан (research octane number RON): Отын унпн тутану кедерпсшщ сандьщ номиналды параметр!, ол тутану каркындылытын осы стандартта бектлген шарттарда жумыс icTen жаткан стандартты CFR козгалткышын сынаган кездеп бастапкы эталонды отындардыц белгш зерттеуш!л!к октавты саныныц тутану каркындылыгымен салыстыру аркылы алынган.

3.15    Кышкылдандыртыш (oxygenate): К¥Р^амьшД^а OTTerici бар косынды, мысалы, отын немесе отынды косымша рет!нде колданылатын кез-келген спирттер немесе жай эфирлер.

3.16    Бастапкы эталонды отын (primary reference fuel PRF): октанды санныц мэнш аныктайтын 2,2,4-триметилпентан (изооктан), гептан, гептаны бар изооктанныц келемд1 пропорционалды курамы немесе изооктандагы тетраэтилкогасын курамы.

3.17    Шашырау (spread): Б!рл!кпен керсет!лген тутануды олшепшатц сез!мталдыгы, тутану каркындылытынын берпнпн октанды санга белген кезде алынады.

3.18    Толуол Heri3iHfleri стандартты отын (toluene standardization fuel blend TSF коспасы): RON-ныц мумюнд!к бастапкы мэндер! мен бер!лген номиналды шактамасы бар ек1 немесе одан да кеп заттардьщ коле мд i пропорционалды курам ы, мысалы, эталонды отын, гептан жэне изооктан сортты толуол.

4 Эдй Heri3i

Козгалткыш тутануын кушейтет!н жумыстьщ коспа курамб!рл!ктер!н!н катынасында CFR козгалткышында немесе УИТ-85М колданылатын эталонды отынды бастапкы эталонды отынньщ курамымен тутануды кушейтет!н жумыстьщ курамб!рл1 ктерд1 н катынасы кезшде колданылатын курам б1рдей кысу дэрежес!нде ею отында да б1рдей стандартты тутану каркындылытын беретшш аньщтау максатында салыстырады. Бастапкы эталонды отыннан жасалган коспаныц валюметрияльщ курамы оныц жэне эталонды отынньщ октанды санын аньщтайды.

^7/1 Бул жерде жэне dpi царай УИТ-85М munmi цозгалтцънмтарга цатысты ацпарат ГОСТ Р 52947-2008 (ЕН ИСО 5164:2005) uezisiude 6epuedi.

3

5 Реактивтер мен материалдар

5.1    Цилиндр каптамасына арналган муздататын коспа, ол ISO 3696:1987 стандартыньщ 3 сортына сэйкес келетш Судан куралады. Цилиндр каптамасындагы су зертханада, нэтижел1к кайнау температурасы 100 ± 2 °С болатын жерлер1нде колдану керек. Кайнау температураларыньщ талаптарына сэйкес келет1н жетк1л1кт1 келемде косылган гликоль непзшдеп техникальщ антифриз! бар су, бек!т!лгендей, сэйкес бшкпкте орналаскан зертханаларда колданылу кажет.

Суды ендеуге арналган техникальщ б!рнеше аткарымдык зат муздату суйьщтыгына, жылу 6epiл!ci н жэне октавты сайды аньщтау нэтижес!н езгерту! мумкш, жеп мен минералды тем1р кагын минимумга жетклзу yuiiH косылады.

5.2    Карбюратордыц муздату суйыктыгы, егер кажет болса (8.29 кара), ол Судан немесе су мен антифриздщ коспасынан куралады, кешрнпктердщ тузшуш болдырмауга жетк!л!кт! муздатылган, 6ipaK 0,6 °С-ден суьщ емес жэне 10 °С-ден жылы емес болу керек.

5.3    Цозгалткыш кратерше арналган майлау майы, ол SF/CD немесе SG/CE пайдалану ж!ктелу!не жауап беретш SAE 30 туткырлы май сортынан турады.

Ол жугыш кыстырмадан куралу жэне 100 °С температурада оньщ кинематикальщ туткырлыгы 9,3 мм²/с-нен 12,5 мм²/с-ге дешн жэне туткырльщ керсетюгш 85-тен томен емес болу кажет. Туткырльщ коэффициенты езгертет!н косымшалары мен кысымдары бар майлар, барльщ мерз1мд1 майлау майлары колданылмау керек.

УИТ-85М цозгалтцыштары ушш ГОСТ 21743 бойынша МС-20 майы цолданылады.

5.4    Изооктан непзшдеп бастапкы эталонды отын, курамында 0,10 % -ден аспайтын гептаны мен 0,5 мг/л -ден аспайтын коргасыны бар, оньщ минималды тазалыгы (колем! бойынша) 99,75 %. Бершген зат RON 100 деп белгшену керек.

Ескертпе Заттардыц сертификатталган стандартты улплсрг мысалы, CRM IRMM-442 жэне NIST SRM 1816а сатылады.

5.5    Гептанды бастапкы эталонды отын, курамында 0,10 %-ден аспайтын изооктан мен 0,5 мг/л-нан аспайтын коргасыны бар, оньщ минималды тазалыгы (колем! бойынша) 99,75 %. Бершген зат 0 RON деп белплену керек.

Ескертпе Заттардыц сертификатталтан стандартты улгшсрг мысалы, CRM IRMM-441 жэне NIST SRM 1815а сатылады.

5.6    80-октанды бастапкы эталонды отыныныц коспасы, ол эталонды сортты отын (5.4) мен гептан (5.5) изооктанды колдана отырып жасалган; бер1лген курама колем бойынша (80 ± 0,1) % изооктаннан куралу керек.

Ескертпе ASTM D 2699-01 а, А5 косымшасы (эталонды отындарды араластыру KCCTcei) бершген RON мэндерше сэйкес бастапкы эталонды курамаларды жасаута катысты акпараттарды кс.тпрсдг

5.7    Тетраэтилкоргасын, араластырылган (TEL араластырылган колем непзшде), ол 70 % (колем! бойынша) ксилолдан жэне 30 % (колем! бойынша) гептаннан жасалган кем1рсутект1 ер1тк1ште авиацияльщ коспаныц тетраэтилкоргасынды косылыстыц тутануга карсы ертщцсшен куралган.

Тутануга карсы коспа (18,23 % ± 0,05) % (салмагы бойынша) тетраэтил коргасыннан куралу жэне оньщ 15,6 °С/15,6 °С температурадагы салыстырмалы тыгыздыгы 0,957-ден 0,967-ге дешн болу керек.

Ескертпе Тетроэтил коргасыны жок карапайым химияльщ icy рам мьшадай болады:

Этилендибромид (куйеге карсы косым) 0,6 % (салмак бойынша)

Ерйшш: салмак бойынша

ксилол    52,5    %

гептан    17,8    %

боягыш, антиоксидант жэне инертп газдар 0,87 %

5.8    100 RON-нан асатын номиналды сипаттамаларга арналган бастапкы эталонды отынныц курамалары, ол бер1лген миллиметрл1к келем1нде, изооктанныц 400 мл-да

4

К? СТ ИСО 5164-2008

(5.4) араластырылган тетраэтил коргасынды (5.7) коскандагы жолмен дайындалады. Осы курамалар RON шкаласын 100-ден асатындай аньщтайды.

Ескертпе ASTM D 2699-01 а стандарты, А5 косымшасы (эталонды отындарды араластыру кестес1) изооктандаты тетраэтил ко ртас ы н н ы н курамалары ушш RON шамасын келт1ред1.

5.9    Толуол (метилбензол), минималды тазалыты (коле Mi бойынша) 99,5 % болатын эталонды отын сорты, ол тотьщ саны 5 мг/кг-нан аспайтын жэне курам ындаты 200 мг/кг-дан аспайтын суы бар, хроматографияльщ талдау кемепмен аныкталтан.

Антиоксидантпен ецдеу кеп мерз1мд1 турактылыкка сэйкес жэне антиоксидантты затты жетклзушшщ кемепмен эмпирияльщ аньщталтан параметрлерде жетклзунлмен енпзшедт

5.10    Бакылау отындары, олар RON мумкшдш бастапкы мэндер1 бар, темен у шпалы жэне жаксы кеп мерз1мд1 турактылыты болатын жалынды от алдыруы бар козталткыштар уш1н типп фирма iiiimiK отындардан куралады.

6 Куралдар

6.1    Курамадаты тэж1рибел1к козталткыш, CFR F-1 октанды санды аньщтау куралы, ол стандартта кратерден куралтан 6ip цилиндрл1 козталткыштан турады. Кысудын айнымалы дэрежел1 цилиндр - бектлген телкедеп тушннен, кейлекте айналатын суйыкпен муздатылатын термосифонды жуйеден, 6ip циклдерд1 канал аркылы отынды тасымалдау уш1н арналтан жузпш камерадан (селектордыц кепжолды клапанды oip катар жузпш камералар жуйес1 кещнен колданылады) жэне карбюратордыц диффузорынан, температура мен ылталдануды реттеу уш1н жабдьщтамасы бар ауаны жинау жуйесшен, электр калканнан, жэне де сэйкес пайдаланылтандарды шытаратын кубырдан куралады.

Козталткыш кайысты бершетщ кемепмен куатты cinipeTiH эдеш арналтан электромотормен байланыстырылады, ол козгалткышты icKe косу уш1н арналтан жетек пен жану болтан кездеп (козгалткыштыц от алдырумен жумыс 1стегендеп режим) туракты жылдамдыктагы куатты cinipy куралы ретшде эсер етед1. Талаптары бершген стандартка жауап берепн барльщ сындарлы, сындарлы емес жэне балама жабдьщтарга байланысты ASTM D 2699-01а стандартыныц А2 косымшасын (козталткыш жабдьщтарыныц техникальщ шарттары мен сипаты) карацыз

6.2    Бакылау-олшеу куралдары, оларга тутануды елшеуге арналтан электронды куралдан, сонымен катар, жану кезшде тутану каркындылыгын керсету мен елшеу ушш арналтан тутану 6epriini мен тутану каркындылыгыныц 6epriini, жэне де жалпы кабылданган термометрия, манометрлер мен эмбебап елшепштер кзредт Осы стандартка сэйкес келепн сындарлы, сындарлы емес жэне балама козгалткыштьщ жабдьщтарга катысты ASTM D 2699-01 а стандартыныц, АЗ косымшасын карацыз.

6.3    Эталонды жэне стандартта л тан отындар ушш арналтан дионизациялайтын жабдыктар, оларга сиымдылыгы 200 мл-ден 500 мл-ге дешн жэне келемге максималды шактамасы ± 0,2 % болатын калибрленген елшеу1рлер немесе елшем ыдыстары кзредг

Бел1ктелу1 ISO 4787 стандартына сэйкес тексер1лу1 керек. Олшеу1рлер айдаушы клапандармен жэне дэл мелшерленген келемдерд1 жетшзуге арналган айдау уштарымен 6ipre жинакталады. Осы уш кес1лген уштыц айдауы 0,5 мл-ден аспайтындай болатын елшемдер мен конструкцияга не болу керек. Мелшерлейтш жуйешц айдау шамасы 400 мл/мин-нан аспауы кажет.

6.4    Тетреэтилкоргасынды (TEL) молшерлеу жабдыктары, оган калибрленген елшеу1р, жинактагы тамшуыр немесе кез-келген баска, сиымдылыгы 4,0 мл-ден аспайтын жэне 400 мл изооктан топтамасында араластырылган TEL мелшерлемесше сындарлы бакыланатын шактамасы бар, суйьщтьщты жеткззу куралдары кзредг Бел1ктеу ISO 4787 стандартына сэйкес журпз1лу кажет.

Ескертпе ASTM D 2699-01а стандартыньщ, XI косымшасында (Эталонды отынды араластыру

1

2