Данекерлеу 'A'iicrepiH буибам i ын бакылау УЛЬТРАДЫБЫСТЫК БАКЫЛАУ Одктер, бакы.зау лешeii.iepi жане багалау

Контроль неразрушаюшнй сварных соединений УЛ ЬТРАIВУ КО ВО Й КО Н ТРОЛ Ь Методы, уровни контроля и оценка

КРСТ ISO 17640-2013

ISO 17640:2010 Non-destructive testing of welds. Ultrasonic testing. Techniques, testing levels, and assessment (ПУТ)

Реем и басылым

Казакстан Республикасы Мнвестициялар жане даму miiiiiicip.iii iiiin Техникалык реттеу жэне метрология комитет! (Мемстандарт)

Донекерлеу япктерш буi6a>« 1 ын бакылау УЛ ЬТРАДЫ БЫСТЫ к БАКЫЛАУ Эдгстер, бакылау леш ей.icpi жопе багалау

КРСТ ISO 17640-2013

ISO 17640:2010 Non-destructive testing of welds. Ultrasonic testing. Techniques, testing lewis, and assessment (ПУТ)

Реем и басылым

Казахстан Республнкасы Инвестицнялар жоне ламу мнннстрлн iniii Техникалык реттеу жоне метрология комитет! (Мемстандарт)

10 Толкын жо.Iыныц узынлыгын жоме cemui.iik*ri баптау

10.1 Жадны ережелер

Жайманы жэне сез1мдшкп баптау эр бакылау алдында, те.мпературанын эсерш ескере отырып, осы стандартна жэне EN 583-2 сэйкес жургЫлу! кажет. Толкын жолынын узынлыгын жэне сез'|мд'|л11сп баптаган кезде, сонымен катар, бакылауды журпзген кезде ±15 °С шепнде болуы кажет.

Осы баптауларды тексеру кем дегенде эр 4 сагат сайын жэне бакылауды аяктаган кезде журпз1лу| кажет. Баптауларды тексеру, сонымен катар, жуйенщ параметрлер1 озгерсе немесе баптаулардын 03repici туралы кудок болса, журпз1лу1 кажет

Тексеру процесшде ауыткулар аныкталса, 2-кестемен сэйкес тузетулер енпзу кажет.

2-кесте - Жайманы жэне ceiiMAUiiicri тузету

Сез1мд1гнк
1	Ауытку < 4дБ	Баптау бакылауды жанартканга дешн тузеплу1 кажет
2	Сез1мдшкп азайту > 4дБ	Баптау тузетшп, барлык уакыт аралыгында жабдыкта журпзшген барлык бакылау процедураларын кайталау кажет
3	Сез1мд1л1кп кобейту > 4дБ	Баптау тузеплш, иркелген индикациялары бар аймактар жанадан бакылануы кажет
Жанма
1	Жайманын ауыткуы < 2%	Баптау бакылауды жанартканга дешн тузеплу1 кажет
2	Жайманын ауыткуы > 2%	Баптау тузетшп, алдынгы кезенде жабдыкта журпзмген бакылау кайталанып журпзшу1 кажет

10.2 Сез1мдЫют баптау ушш т1рек денгеш

TipCK дснгейлерж орнатудын келеа э/истержщ 6ipeyi колданылуы кажет.

Санау нуктесж баптаудын келеа эшстершщ 6ipeyi колданылады

a)    1-эд1с: TipeK денгеш диаметр! 3 мм цилмндрлш буййр шагылыстырушы ушш DAC-кисыгынын аракашыктыгынан амплитуданын тэуелдЫк кисыгы болып табылады.

b)    2-эд1с: диски шагылыстырушысы (DSR) бар «аракашыктык-кушейту-олшем» (DGS)^r> жуйесш колданган кезде колденен жэне бойлык толкындар ушш ттрек денгейлер1 сэйкесшше 3 жэне 4-кестеде керсеплген.

c)    З-эдю: TipeK денгеш еж 1 мм жэне тереншп 1 мм икбурышты ойык ушш DAC-кисыгы бойынша денгейге тен. Осы эдю 8 мм < / < 15 мм шепндеп калындык ушш жэне > 70° сэуле бурыштары ушш колданылады.

¹' «DGS» ;иауынын эквивалент! «АРД-диаграмма» атауы болып табылады

d) 4-эд1с: «тандем» тэсЫмен бакылау кезжде TipeK денгеш сканерлеу бел не перпендикуляр диаметр! 6 мм (барлык калындыктар уиин) тепе туггл теак болып табылады. Осы эд1С тек 45° сэуле бурышы ушш жэне >15 мм калындык ушш колданылады.

БуГпр бургыланган теактщ узындыгы жэне ойыктар -20 дБ кезшде елшенген дыбыс сэулесшш ешнен улкен болуы кажет.

3-кесте- Колденен толкындарды келбеу гурленд1рпшнен сканерлеуд! колданатын 2-ЭД1С yniiii 2 жэне 3-кабылдау денгейлер! уннн TipeK децгейлер!

Турлешнр- riuiTiH номиналды жиЫп, МГц llemri материалдын калындыгы. / 8 мм < / < 15 мм 15 мм < / < 40 мм 40 мм < / < 100 мм AL2 AL3 AL2 AL3 AL2 AL3 1,5-2,5 - - А«*= 2,5 мм Аж = 2,5 мм Аж= 3,0 мм Аж= 3,0 мм 3,0-5,0 Аж=1,5 мм Дж=1,5 мм А®= 2.0 мм Аж= 2,0 мм Аж= 3,0 мм Аж= 3,0 мм

Аш - диск Topi ui шагылыстырушынын диаметр!

4-кесте - Бойлык толкындардын тис сэулелер1мсн сканерлеу;»i пайдаланагын 2-эдк уиин 2 жэне 3-кабылдау ленгейлер! ушш лрек денгейлер1

Турлен.лр- riiuTiH номиналды ЖИЦИП, МГц Herhri материалдын калындыгы, / 8 мм < / < 15 мм 8 мм < / < 15 мм 8 мм </<15 мм AL2 AL3 AL2 AL3 AL2 AL3 1,5-2,5 - - Аж= 2,5 мм Аж= 2,5 мм Аж= 3,0 мм Аж= 3,0 мм 3,0-5,0 Дж- 2,0 ММ Аж - 2,0 мм Dim 2,0 мм Аж= 2,0 мм Дв* 3,0 мм Аж* 3,0 мм

Д« - диск rophai шагылыстырушынын диаметр!

10.3    Багалау децгейлер!

ISO 11666 стандартында керселлген мэндерге тек немесе олардан асатын барлык пндикациялар багалануы кажет (1 - 4-aflicrrepi ушш А. 1-кестесш караныз).

10.4    Ошуд| тузету

TipeK денгейлерш аныктау ушш турл1 стандартты улплерд1 колданган кезде бакыланатын объект жэне стандартты улп арасында орындардын жеткЫкл мелшер1нде ешу айырмасын елшеу журпз1лу1 кажет. Осыган колайлы тэалдер EN 583-2 стандартында енпатталган.

Егер айырма 2 дБ кем болса, тузету кажет емес.

Егер айырма 2 дБ артык, oipaK 12 дБ кем болса, ол втелу1 кажет

Егер ешудш салдарынан шыгындар 12 дБ асса. онын себебш орнатып, ол кажет болса, сканерлеу белн косымша дайындау кажет.

Егер улкен тузетулер ушш апкым себептер болмаса, бакыланатын объект! нщ турл1 жерлержде вшу елшешп. айтарлыктай езгер1стер аныкталатын жерлерде тузету эрекеттер1 журпзшу! кажет.

10.5 «Сигнял-шуыл» катынасы

Дэнекерленген косылысты бакылаган кезде шуыл денгеш, беттерден шагылысуды санамаганда, багалау денгешнен (брактау денгешнен) 12 дБ темен болуы кажет. Осы талап келшетж тараптар арасында кешсу такырыбы болуы мумкж.

11 Бакылау леш eiLiepi

Дэнекерленген косылыстардын сапасы бойынша талаптар, ен алдымен, материалмен, дэнекерлеу процеамен жэне колдану шарггарымен байланысты болады. Осы талаптардын барлыгын канагаттандыру ушш осы стандарт бакылаудын торт денгеш н (А, В. С жэне D) бел п лещи.

А бакылау денгешнен С бакылау денгеш не дешн акауды аныктаудын улкейетш ыктималдыгына журпзметш жумыстардын келемш улгайтумен кол жеткЫледй, мысалы, сканерлеу. бетп дайындау операцняларынын молшерш улкейту.

D бакылау денгеш осы стандарттын жалпы талаптарын ескеретш жазбаша эд1стемеш колданатын арнайы колдану ушш кел1с1лу| мумкш.

Одетте бакылау денгейлер1 сапа денгейлер1мен (мысалы, ISO 5817 стандарты) байланысты.

Бакылаудын сэйкес денгеш дэнекерленген косылыстарды бакылау стандартымен (мысалы, ISO 17635), буйым стандартымен немесе баска кужаттармен белплену1 мумкш.

Егер ISO 17635 стандарты тандалса, усынылатын бакылау денгейлер1 5-кестеде керсетзлген.

5-кесте- Усынылатын бакылау денгейлерт

Бакылау денгеш	ISO 5817 бойынша сапа денгеш
А	С, D
В	В
С	Келшу бойынша
D	Колданудын арнайы максаттары

А бакылау денгейннен С бакылау денгейпне дешн бакылау денгейлер1 бойынша арнайы талаптар косылыстардын турл1 THirrepi ушш А косымшасында керселлген. Керселлген косылыстардын THirrepi тек дэрштелген мысалдар болып табылатынын айтып кеткен жен. Дэнекерлеудш ic жузшдеп жагдайлары немесе кол жет1мд1ктш жагдайлары керсетмген жагдайларга дэл емес сэйкес келген кезде, бакылау тэсш бакылаудын накты кажет еллетш денгеш н канагаттандыру ушш турленшр1л>ч кажет. Осындай жагдайлар ушш бакылаудын жазбаша эд1стемеа дайындалуы кажет.

12 Бакылау o/iicrcpi

12.1    Жалпы ережелер

Ультрадыбыстык бакылау 12.2-12.5 керсеплген сипаттамалары бар EN 583-1 сэйкес жургЫледг

12.2    Колмен сканер ley.iin траекториям»!

Келбеу турленд1рпшпен сканерлеу кезжде (1-суретте керсеплгендей)турленд1рНигп 10° дешн бурышка ультрадыбыстык шоктын номиналды багытынан ею жакка карай сэл буру (тербету) кажет.

12.3    Бакыланатын бетке перпендикуляр тутассьидыктарды бакылау

Бакыланатын бетке перпендикуляр бет асты жазыктык тутассыздыктарды 6ip келбеу турленшрпигп колданатын тзалдермен аныктау кнын. Осындай тутассыздыктар ушж, сонын iuiinae кальщ матерналдардын дэнекерленген косылыстары ушж, бакылаудын арнайы тэалдер1 карастырылуы кажет. Осындай тэалдерд1 колдану келюлетж тараптар арасында келюлу1 кажет.

12.4    Инднкацнялардын орналасуын аныктау

Барлык инднкацнялардын орналасуы коордннаттар жуйесже катысты, мысалы, 2-суретге керсетжгендей. анмкталуы кажет Бакыланатын бетге осы елшеулер ушж координаттардын басы болып табылатын нукте тандалуы кажет

Егер бакылау 6ip беттен артык беттерде журпзжсе, санау нуктелер1 spoip бетте аныкталуы кажет. Бул жагдайда барлык инднкацнялардын абсолютпк орналасуын кез келген тандалган санау нуктеа бойынша аныктауга мумкж болатындай санау нуктелер1 арасындагы позициялык аракатынасты орнатылуын кадагалау кажет

Сакиналык дзнекерленген косылыстар жагдайында курылымды дэнекерлеу ушж жннауга дешн iiuki жэне сырткы санау нуктелерж орнатуды кажет eTyi мумкж.

О - санаудын басы ЕСКЕРТПЕ Л. 1,1х, /у, х.у. : аныктау ушж 1-ксоеш караны i.

2-сурет - Мнлмк'лцннларлын орналасуын аныкгау уипн коорднна пар жунеа

12.5 Инднкацияларды багалау

12.5.1    Жалпы срсжелср

TipeK денгешнен жогары барлык сэйкес инднкацнялар 12.5.2-12.5.4 сэйкес багаланады.

12.5.2    Жангырык-сигналдын макснмалды а.мплитудасы

Жангырык-снгналдын амплитудасы турленд1рпштш орын ауыстыруымен кебейтшп, келюлген TipeK децгешне сэмкес Т1ркелу1 кажет.

12.5.3    Индикацнянын узындыгы

Ж1к осше катысты кез келген бойлык немесе келденен багытгагы (/х, /у) индикацнянын узындыгы, баска келюм болмаса, кабылдау денгейлер1 боиынша стандартта керсетзлген тэалд1 колдану аркылы мумкшдж боиынша аныкталуы кажет.

12.5.4    Индикацнянын б|нкт1п

Индикацнянын бшкттн олшеу тек кел1с1м боиынша журпзпедг

12.5.5    Инднкацияларды снпаттау

Кажет еплсе, инднкацнялар ISO 23279 сэйкес сипатталады.

13 Сынак хаттамасы

Сынак хаттамасы кем легенде келеа мэл1меттерд1 камтуы кажет:

а) бакыланатын объект!Hi сэйкестешнру:

1)    буйымнын материалы жэне формасы.

2)    ©лшемдер.

3)    бакыланатын дэнекерленген ж1ю1н/дэнекерленген косылыстын орналасуы,

4)    геометрнялык конфигурацияны корсетет1н сызба (кажет болса),

5)    дэнекерлеу технологиясына, техникалык тапсырмага жэне термо ондеуге алтеме,

6)    ofuipyuii.

7)    бетпн жагдайы,

8)    объектами температурасы;

b)    кел1с1м-шарт талаптары, мысалы, техннкалык тапсырма, нускаулыктар, арнайы ке.памдер жоме т.б.;

c)    бакылауды журНзудЫ орны жоме куш;

d)    бакылауды журпзген уйымнын атауы, оператор жэне онын бЫкплт туралы мэд| меттер;

e)    кажет болса, сэйкестеширме HOMipi керсеталген ультрадыбыстык куралдын OH.iipyinici жэне тит;

0 кажет болса. сэйкестеширме HOMipi керсеталген колданылатын !здеу!штердщ otmipyiuici, тит, номиналды жшлт, элемент!nix олшем1 жэне кебеюдш пакты бурышы;

g)    кажет болса, кэсторыннын колданылатын стандартты улНлерд! сэйкестеширу сызбасымен;

h)    байланысу ортасы;

i)    бакылау денгейлер! жэне колдану кезшде жазбаша процедурам алтеме;

j)    бакылау келем1;

k)    скансрлснетан беттердщ орналасуы;

l)    12.4-тармагына сэйкес колданылатын коордннаттар жуйесшш бастапкы нуктелер1 мен белшектер!;

т) А косымшасына сэйкес немесе сызба бойынша 1здеу1ш орындарын сэйкестенд1ру;

п)    уакыт жаймасынын диапазоны;

о) ce3iMfliniicri баптау ушш колданылатын эше пен мэндер (жолдын акустнкалык узындыгы yuiiH колданылатын бастапкы денгейлер мен мэндер ушж кушейту коэффициент! н баптау);

р)    бастапкы денгейлер;

q) непзп матерналды бакылау нэтижелерц

г) кабылдау денгейлер! yuiiH стандарттар;

s)    осы стандарттан ауыткулар немесе кел!с!м-шарт талаптары;

t)    сэйкес турлешйрлштан сипаттамасы жэне турлешнрпштердщ орны керсет!лген

12.4 сэйкес тутассыздыктардын коордннаттары;

и) 12.5.2 сэйкес шагылыстырылган сигналдын максималды амплитудасы жэне тутассыздыктын Timi жэне едшем туралы акпарат (кажетталт бойынша);

v)    12.5.3 сэйкес тутассыздыктардын узындыктары;

w)    белпленген багалау денгейлер!не сэйкес багалау нэтижелерц

x)    осы стандартка (СТ РК ISO 17640) с!лтеме.

Л косымшасы

(мтдепти)

Дэнекерленген косылыстарлык iур.ii nimepi yiuiii кабыллау лсш ей icpi

А.1-А.7-суреггерш жэне А.1-А.7-кестелерш караныз

Шартты бслгиср

1    1-орын

2    2-орын

3    3-орын

4    4-орын

А. В. С. D. Е. F. G. Н. W. X. Y. Z i uc\ iuircp.im орымдары

b    р. oip марте 1Ш1гылыстырудын    аракашыктыгына

сканср.1су аймагынын (SZW) cni р    oip марте шагылыстырудын аракашыктыгы

A.l-сурет- Плиталар мен кубырлардагы жапсарлы косылыстар

Алгысоз

1    Техникалык реттеу жэне метрология комитет!Hiн «Казахстан стандарттау жэне сертификаттау институты» республнкалык мемлекетпк кэсшорны жэне «Бузбайтын бакылау жэне техникалык днагностиканын казакстандык ассоциациясы» Занды тулгалардын б1рлесттнщ базасындагы ТК 76 «Бузбайтын бакылау жэне техникалык диагностика» Э31РЛЕП ЕНГ13Д1

2    Казакстан Республикасы Инвестнцнялар жэне даму министрлт Техникалык реттеу жэне метрология комитет!нщ Терагасынын 2013 жылгы «14» карашадагы Х> 26 буйрыгымен БЕК1Т1Л1П КОЛДАНЫСКА ЕНГГ31ЛД1

3    Осы стандарт ISO 17640:2010 «Non-destructive testing of welds. Ultrasonic testing. Techniques, testing levels, and assessment» (Дэнекерлеу жтктерж бузбайтын бакылау. Ультрадыбыстык бакылау Эд1стер, бакылау денгейлер1 жэне багалау) халыкаралык стандартымен б1рдей.

ISO 17640:2010 халыкаралык стандарты 1SO/TC 44 Дэнскерлеу жэне тектес процестер Техникалык комитепмен эз1рлендг

Агылшын тЫнен (еп) аударма.

Осы стандарттын эз1рленуже непз болган жэне алтемелер бертген стандартынын ресмн нускасы нормативттк-техннкалык кужаттардын Б1рынгай мемлекетпк корында бар.

2-бшнмдс алтемелж халыкаралык стандартгар езектенд1р1лген.

Сэйкеспк дэрежеа - б1рдей, IDT.

4    Осы стандартта Казакстан Республнкасынын келеа Зандарынын нормалары жузеге асырылды: 2004 жылгы 9 карашадагы X® 603-11 «Техникалык реттеу туралы», 2004 жылгы 9 иллдедеп X» 588 «Электр энергетикасы туралы», Кеден олагынын 2011 жылгы 16 тамыздагы X» 768 «Томен вольтп жабдыктардын каужаздт туралы» Техникалык регламент!, 2008 жылгы 31 желтоксандагы X? 1353 «Металл конструкциялардын каужаздт не койылатын талаптар» Техникалык регламент!.

5 Б1Р1ННП ТЕКСЕ РУ MEP3IMI ТЕКСЕРУ КЕЗЕНД1Л1Г1

6 АЛГАШ РЕТ ЕНГ131ЛД1

Осы стандартна енгЫлетт озгерктер туралы аппарат жыл сайын басып шыгары лат ын «Стандарттау жвнтдег/ норматшшпк /у} жат тар» анпараттын сите месте, ал озгерктер мен тузетулердщ мэтЫ ай сайын басып шыгарылат ын « Улттын стандарттар» анпа/мттын ситеместе жарняшнады. Осы стандарт финна щкигаи (ауыстырылган) немесе .жойылган жагдашкг, muicmi хабарлама ай сайын басып шыгарылатын « Улттыц стандарттар» анпа/юттын ситеместе жарнятнады

Осы стандарт Казакстан Республикасы Инвестнцнялар жэне даму министрлт нщ Техникалык реттеу жэне метрология комитет! руксатынсыз ресмн басылым реттнде толыктай немесе белшектелж басылып шыгарыла, кебеГтле жэне таратыла алмайды

A.2-k*ecie - К\ры.1ым |ык гав|х.1мк мысам.im косы.1мс1ар (белплер ушж А 2-сурстм шармы 6e.iri.iepiN караим\) 00 ____

БоКлык мнднкаиияллр Колдснен иидмкацмялар Бакылау допет Непал материал- дын калмщм- Кажет молшер Сканср-лсудж жалпы саны Кажегп молшер Сканер -деудж жалпы саны т о т. гы, мм Iucyiui бурыш- тары Ьдсупи орында- ры Ска нер-лсу аймагы- НЫН CIII txacyiui орында- ры С капер* дсу айма nail ын cni haeyiui бурыш- тары lucyiui орындары Скаиер-лсу аймапа-нын си1 i 1 L-скаисрдсу N-скансрлсу Т-скансрлсу Л 8</ <15 1 А нсмссс В 1.25 я 0е — 1 — — — — а 15</ 40 1 А иемесе В 1.25 я С* с 2 — — — — а 8</ 15 1 А нсмссс В 1.25 я С* — 2 1 F жэне G с 2 b В 15</ - 40 1 А жзне В 1.25 я с с 3 1 (F пен G) иемесе (X иен Y) нсмссс (W мен Z) с 2 b 40 < / < 100 2 А жэне В 0.75 я с с 5 1 (F nctiG) нсмссс (X пен Y) нсмссс(W мен У) с /*Я 2 В 8< / <15 1 А жзне В 1.25 я с с 3 2 F жэне G с /*Я 4 В с 15</ 40 2 1 (А мен В) жэмс (1) мен Е) 1.25 я J +е с с 7 1 (F neHG) жэне (X пси Y) нсмссс (W мен Z> с /*Я 4 В 40 </ < 100 2 1 (А мен В) жэне (D мен Е) 0.75 я </+е с с 7 2 (F пен G) ж-тне (X пен Y) нсмссс (W мен Z) с 8 В

WCTISO 17640-2013

KPCT ISO 17640-2013 КАЗАКСТАII РЕСПУБЛИКАСЫIIМ Ц УЛТТЫ К СТА II ДА РТЫ

Дэнекерлеу ж1ктерш бузбайтын бакьмау

УЛ ЬТРАДЫ БЫ С ТЫ К БАКЫ Л А У

Эдгстер, бакьмау ленгейлер1 жопе багалау

Енпзмген куш 2015-01-01

1    Колланылу саласы

Осы стандарт температурасы 0°С-тан 60°С-ка дешн объект!лерде ультрадыбыстык толкындардын Kiuii басылуы бар (ен алдымен шашыраумен аныкталатын), калындыгы 8 мм-ге тен немесе одан да кеп металл матерналдарында балкыту дэнекерлеу! мен жасалган косылыстарды кол мен ультрадыбыстык бакылауга конылатын талаптарды белгмейдг Ен алдымен.    стандарт    толык    балкытылгандагы    дэнекерленген косылыстарды

ультрадыбыстык бакылауга арналган, сонымен катар жж*тщ материалы жэне нелзп материал ферритп болат болуы кажет.

Осы стандартта керсетмген ультрадыбыстык елшемнщ шамалары ультрадыбыстык жылдамдыгына негтзделген: (5920 ± 50) м/с бонлык толкындар ушш жэне (3255 ± 30) м/с келденен толкындар уинн.

Осы стандартта бакылаудын терт денгеш белпленген, олардын эркайсысы тутаспагандарын аныкгаудын турл1 ыктималдыктарына сэйкес кследг А, В жэне С бакылау денгейлерж тандау жежндеп нускау А косымшасында бер1лген.

Осы стандартта жалпы талаптарга сэйкес келет1н. арнайы максаттарда колданылатын D бакьмау денгешне конылатын талаптар белпленген. D бакьмау денгеш тек тапсырыс бсрушшщ талап eryi бойынша журпз1л1п, техннкалык тапсырмада арнайы ескерт1лед1. Оган ферритп болаттан баска металдарды сынау, толык дэнекерленбеген ж1ктерд1 сынау. автоматгы жабдыктарды колданатын сынау жэне объекттн температурасы 0°С-тан 60°С-ка деГйн шектерге юрмеген кездеп сынау жатады.

Осы стандартты алынган индикацияларды багалау кез1нде, кабылдау кезжде келес1 эд1стерд1 пайдаланып колдануга болады:

a)    шагьмыскан снгналдардьщ узындыгы мен кушею1не непзделген бакылау эд1с1;

b)    индикацияларды снпаттау жэне олардын олшемдерше непзделген 1здеуш1лерд1н кемепмен бакьмау эд1сг Колданылатын эд1стер ескерттлут кажет

2    Нормативпк ситтемелер

Осы стандартты колдану yuiiH келес1 с1лтемел1к норматив™ кужаттар кажет. Kyni копылган смтемелер yuiin с1лтемел1к нормативттк кужаттын белпленген басылымын колданады, кун1 койьммаган смтемелер yuiiH алтемелж кужаттын сонгы басылымын колданады (онын барлык езгертулер1н коса):

ISO 5817:2003 Welding - Fusion-welded joints in steel, nickel, titanium and their alloys (beam welding excluded) - Quality levels for imperfections (Дэнекерлеу. Болат. никель, титан жэне олардын корытпаларын дэнекерлеу кез1ндеп (сэуле дэнекерлеу!нен баска) жапсарлы ж1ктер. Ж\к акауына байланысты сапанын денгейлер!. Cor 1 3-2006.

Реемн басьмым

ISO 9712:2012 Non-destructive testing - Qualification and certification of personnel (Бузбайтын бакылау - Бузбайтын бакылау саласындагы кызметкерлердж бЫктЫп жэне сертификатталуы (NDT)).

ISO 11666:2010 Non-destructive testing of welds - Ultrasonic testing of welded joints -Acceptance levels (Дэнекерленген жтктерд1 бузбайтын бакылау. Ультрадыбыстык бакылау. Кабылдау денгейлерО.

ISO 17635:2010 Non-destmctive testing of welds - General rules for metallic materials (Дэнекерленген ж1ктерд1 бузбайтын бакылау. Металл материалдары ушж жалпы ережелер).

ISO 23279:2010 Non-destructive testing of welds - Ultrasonic testing - Characterization of indications in welds (Дэнекерленген ж1ктерд1 бузбайтын бакылау. Ультрадыбыстык дефектоскопия Дэнекерленген ж1ктерджакауларынын параметрлерж аныктау.

EN 473:2000 Non-destructive testing - Qualification and certification of NDT personnel -General principles (Бузбайтын бакылау. Бузбайтын бакылау саласындагы кызметкерлердж бшктшп жэне сертификатталуы. Жалпы талаптар)

EN 583-1:1998 Non-destructive testing - Ultrasonic examination - Part I: General principles (Бузбайтын бакылау. Ультрадыбыстык эд1с. 1-бвл1м. Жалпы ережелер). А1.

EN 583-2:2001 Non-destructive testing - Ultrasonic examination - Part 2: Sensitivity and range setting (Бузбайтын бакылау. Ультрадыбыстык эд1с. 2-бел1м. Унгыныц енж жэне узындыгын келпру).

EN 583-4:2002 Non-destructive testing Ultrasonic examination Part 4: Examination for discontinuities perpendicular to the surface (Бузбайтын бакылау - Ультрадыбыстык бакылау - 4-бел! м: Сырткы бетке перпендикуляр тутаспагандарды бакылау). А1

EN 1330-4:2000 Non-destructive testing - Terminology - Part 4: Terms used in ultrasonic testing (Бузбайтын бакылау - Терминология - 4-бел1м: Ультрадыбыстык бакылау кезжде колданылатын термнндер).

EN 12668 (all parts). Non-destructive testing - Characterization and verification of ultrasonic examination equipment ((барлык бел1мдер), Бузбайтын бакылау -Снпаттамаларды аныктау жэне ультрадыбыстык бакылау ушж жабдыктарды аныктау).

3 Термнндер, анмктамялар жэне белпленулер

3.1    Осы стандаргга EN 1330-4 жэне ISO 17635 сэйкес термнндер колданылады

3.2    Белпленулердк олардын аныктамаларын жэне елшем б1рл1ктерд1 1-кестеден караныз.

Индпкациялар дэнекерленген жтклн X ocine катысты олардын ен улкен бол1Нн1н багытына байланысты (2-cyperTi караныз) бойлык немесе келденен болып саналады.

KPCT ISO 17640-2013 1-кесте — Белпленулер, оларлын яныктамяляры жэне олшем oip.iiк-1ер

Бел плену	Дныктама	Олшем Oip.iii i
Джи	Диски шагылыстырушынын диаметр!	мм
h	Индпкациянын тсрснд!к бойынша елшем!	мм
1	Индикациянын узындыгы	мм
/х	X осше багытталган индикациянын узындыгынын проекцнясы	мм
V	Y ocine багытталган индикациянын узындыгынын проекцнясы	мм
р	Шагылысуы бар толкыннын жолы	мм
1	Непзп матерналдын калындыгы (ен жука белт)	мм
X	Бойлык багыгтагы индикациянын калпы	мм
У	Келденен багыттагы индикациянын калпы	мм
Z	Теренд!к бойынша индикациянын калпы	мм

4    /Калпы малiметтер

Осы стандарттын максаты объекпн температурасы 0°С-тан 60°С-ка деГпн шекте болган кездеп ен кен таралган дзнекерленген хактер ушш стандартты елшемдерд! колданган дзнекерленген хактерд1 ультрадыбыстык бакылаудын непзп тэалдерш сипаттау болып табылады. Осы стандартта тужырымдалган арнайы талаптар жабдыктауга, дайындыкка, бакылауды журпзуге жэне есегтп куру га катысты болады. Нормаланган параметрлер. сонын iuiitme ультрадыбыстык турленд1рпштерд1н, ISO 11666 жэне ISO 23279 стандарттарынын талаптарына сэйкес келед!.

5    Бакылауды бастау алдынла кажетп акпарат

5.1    Аныкталатын мшиметтер

Оларга:

a)    бакылау денгешн келт1руд!н техникасы,

b)    индикацияларды багалау у min колданылатын техника;

c)    кабылдау денгейлер!;

d)    бакылау денгейлер!;

e)    бакылау журпз!лу! кажет енд1р!с пен колданудын кезен! (кезендер!);

0 кызмсткерлердщ б!л1кт1л1п;

g)    келденен индикациялар yiuiii бакылаудын колем!;

h)    косымша жуйел1 бакылауга койылатын талаптар (EN 583-4 караныз);

i)    дэнекерлеуге дей1н жэне (немесе) дэнекерлеуден кеГйн непзп металлы бакылау;

j)    бакылаудын жазбаша рэамшщ кажетпл1п;

k)    бакылаудын жазбаша psciMiHe койылатын талаптар жатады

5.2    Бакы.1ауды жургпу а.1дында кажезт i арнайы акпарат

Дзнекерленген косылыстарды кез-келген бакылауды журпзу алдында оператор Keneci кажетп акпаратка кол желмд|Л1П болуы кажет:

а) бакылаудын жазбаша psciMi, кажетт!л1пнше (5.3 караныз);

b)    непзп материалдын Typi (турлерО жэне ешмшн формасы (ягни, балкыту. согу, прокат);

c)    бакылау журпзту1 кажет енд1р1с пен колданудын кезеш (кезендерО, сонын iuiijrae жылумен ендеу, ол бар болса;

d)    дэнекерлеуден ксйпнп жылумен ендеудщ уакыты мен келем1;

e)    косылысты дайындау жэне онын елшемдер1;

0 сырткы бетпн жагдайларына койылатын талаптар;

g)    дэнекерлеу тэрт1б1 немесе дэнекерлеу npoueci туралы сэйкес аппарат;

h)    есептЫкке койылатын талаптар;

i)    бакылау денгейлерк

j)    бакылау колем!, сонын iuiitue келденен нндикацняларга койылатын талаптар, колданылса;

k)    бакылаудын денгеш;

l)    кызметкерлердщ бийкплтжн денгеш,

т) руксат еплмейтж индикацияларды аныктау кезшдеп тузетуил орекетгер бойынша тэртштер.

5.3 Бакылаудын жазбаша ирокелурасы

Осы стандарттын аныкгамалары мен талаптары эдетте бакылаудын жазбаша процедурасынын талаптарына сай келедг

Баска жагдайларда немесе осы стандартта снпатталган эд1стер бакыланатын дэнекерленген косылыска жарамсыз болган жагдайда, оны техннкалык тапсырма талап стсе, бакылаудын косымша жазбаша рэам1 колданылады.

6 Кызмсткерлерге жэне жабдыктарга койылатын талаптар

6.1    Кызметкерлердщ oi.iiKi i.iii i

Осы стандартна сэйкес бакылауды журпзетж кызметкерлер енеркэсштщ сэйкес саласындагы ISO 9712 немесе EN 473 немесе эквивалентпк стандартна сэйкес ультрадыбыстык бакылауды журпзудщ сэйкесшше денгеш не деГпн мамандануы кажет.

Дэнекерленген ж1ктерд1 ультрадыбыстык бакылау туралы жалпы маглуматтарга коса, кызметкерлер бакылаудын мэселелер1мен, эаресе тексершетж дэнекерленген косылыстармен байланысты мэселелермен, таныс болуы кажет.

6.2    Жабдыктар

Осы стандартна сэйкес бакылауды журпзу учли колданылатын жабдыктар EN 12668 (барлык бел1мдер0 талаптарына сэйкес болуы кажет.

6.3    Ультрадыбыстык турлеширпштщ параметрлер1

6.3.1 Жн1гпк

Жумыс жшлт 2 МГц пен 5 МГц аралыгында болуы кажет жэне кабылдаудын накты денгейлерше сэйкес тандалуы кажет

Бакылау ISO 11666 стандартында снякгы узындык пен амплитудага непзделген кабылдаудын денгейлерше сэйкес журпзтсе, алгашкы бакылау уилн жшлш мумкждтнше томен болып, белНленген диапазонда болуы кажет.

Одан жогары жишктер, кабылдау денгейлер! акау параметрлерш багалауга неНзделген стандарттарды, мысалы ISO 11666 колданган кезде кажет болса. айыру кабшетж жаксарту ушж колданылуы мумюн 1 МГц тэрпбшдеН жнЫктер ультрадыбыс толкыннын вту жолынын узындыгы узак, ал ультрадыбыстын материалдагы ernyi ортадан жогары болганда колданылуы муммн.

6.3.2    Кулау бурыштары

Егер бакылау келденен толкындарды колданып журпзЫсе жэне ультрадыбыс толкындар карама-карсы беттен шагылысуы кажет тэалдер колданылса, толкыннын карама-карсы шагылыстырушы бетке кулау бурышы 35° кем емес жэне 70° артык емес болуын мукият бакылау кажет. Енпзудщ 6ip бурышынан артыгын колданган кезде, кем легенде келбеу турлснд1рпштердщ 6ipeyi белНленген талапка сэйксс келу1 кажет. Келбеу турленд!рНштердщ oipeyi, мумкшдтнше Нк бурышка жакын бурышпен ультрадыбыс толкыннын Tycyi кезшде балку 6errepiHin бакылауды камтамасыз ету кажет Егер ем немесе одан да кеп енпзу бурыштары кажет болса, номиналды бурыштардын аралыгы 10° тен немесе артык болуы кажет.

Ультрадыбыстык турленд!рНштщ енпзу бурышы жэне карама-карсы шагылыстырушы бетке кулау бурышы, ол кисы к сызыкты болса. дэнекерленген жзктш келденен кнмасынын сызбасы бойынша немесе EN 583-2 стандартында белНленген эд1стермен аныкталуы муммн. Егер кулау бурыштары осы стандартта керсеНлгендей аныктала алмаса, бакылау туралы есеп колданылатын сканерлсудщ снпаттамасын жэне пайда болтан киындыктар сипатгалган белшектеп бакыланган облыстын елшемж камтуы кажет.

6.3.3    Элемент о.ппем iepi

Элемент елшемдер1 жолдын акустикалык узындыгына жэне жншкке сэйкес тандалады.

Элемент негурлым к1шкентай жэне жакын epicrin узындыгы жэне еш негурлым к1ш1 болса, белНленген жишктеп алые аймактагы шоктын таралуы улкен1рек болады.

Сондыкган. элементгер1н1н диаметр! 6 мм-ден 12 мм-ге деГнн (немесе эквивалентт!к ауданды Нкбурышты элементтер1 бар) кмш1 !зде>чш сэуле»пн кыска траекториясынын шеНнде жумыс кез1нде ен пайдалы болып табылады. Одан улкежрек шектер уш1н, ягни 100 мм-ден артык oip калыпты сэулел1к !здсуии уш1н жэне 200 мм-ден артык бурыштык сэулел1к !здеу !штер уш1н елшем1 12 мм-ден 24 мм-ге дейт элемент колайла болып табылады.

6.3.4 Ультрадыбыстык турленд|рпштердш кнсык сызыкгы беггермен байланысуы

Бакыланатын объект!н1н беИ жэне ультрадыбыстык турленд!рНигпн прнзмасынын жумыс беИ арасындагы g санылауы 0,5 мм-ден аспауы кажет. Цилиндрл1к жэне сфералык беттер уш1н буп талапты келес1 Тендеуд1н кемеНмен тексеруге болады:

S

а - бакылау га багытгалган iueyiui багыттаушысынын миллнметрлердеН елшем1; D компоненттн миллнметрлердеН диаметр!.

Егер есептеудж нэтнжесжде g ушж ^мэн 0.5 мм-ден артык болса, турленд1рпштж призмасы бетке «ысылуы» кажет жоне сэйкесжше дефектоскоптын сез1мд1лтн жэне жанмасын баптау кажет.

6.3.5 Байлянысу ортасы

Байланыс ортасы EN 583-1 сэйкес келу1 кажет. Жайманы жэне сез1мдшкт1 баптау ушж, сонымен катар, бакылау уш1н 6ip банланысу ортасын колдану кажет.

7    Бакмланатмн колем

Бакыланатын колем (1-суретп караныз) дэнкерленген жж пен дэнекерленген жжтж эр бетжен кем дегенде 10 мм непзп материалдан туратын аумак немесе жылу 9cepi аумагынын еш (олардын улкеш алынады) ретжде аныкталады.

Кез келген жагдайда сканерлеу барлык бакыланатын келемнен асу кажет. Егер бул келемнж белек кнмалары сканерлеу дщ кем дегенде oip багытында бакылана алмаса немесе карама-карсы бетке кулау бурыштары койылган талаптарга сэйкес келмесе, бузбайтын бакылаудын балама немесе косымша ультрадыбыстык немесе баска э/йстерж колдану кел1алу1 кажет. Ken6ip жагдайларда бул бинкшеш алуды, дэнекерленген Ж1кл кушейтуд1 кажет етед1.

Косымша эд1стер ретжде ек1 п»>езоэлемент1 бар келбеу турлешнрпшпен, бас толкындарды турленд|руилмен бакылау, сонымен катар, баска ультрадыбыстык эд1стер немесе баска колайлы эд1с, мысалы, суйык пенетранты бар капиллярлык, магнит-унтактык немесе раднографнялык, колданылуы мумкж Балама немесе косымша эд1сп тандаган кезде дэнекерленген ^кпн тишне жэне аныкталуга Tiiicri барлык акаулардын ыктимал багдарына аса назар аудару кажет.

8    Сканерлеу 6enepin дайынлау

Сканерленетзн беттер ультрадыбыстык шоктын орталык сэулеа барлык бакыланатын келемд1 Kecin OTyi уш1н жетк1л1кт1 кен болуы кажет (1-cyperri караныз). Алайда, олардын еш, бакылаудын толык келем1 косылыстын успнп жэне астынгы белнен камтамасыз еллсе, одан K*imi болуы мумкж.

Сканерленетж беттер теНс болып, ультрадыбыстык турленд1рпшлн бетпен байланысуына кедерп келлретж факторлардан (мысалы. тот, откабыршак, дэнекерлеу шашырандьшары, лл1мдер, атыздар) бос болуы кажет. Бакыланатын бетт1н толкындылыгы турлещйрпш пен бакыланатын бет арасында 0,5 мм-ден артык санылау жасамауы кажет. Осы талаптар, бул кажет болса, тазартумен камтамасыз еллу1 кажет (6.3.4, сонгы абзацты караныз) Турленд1рпш астында 1 мм-ге дети санылау жасай алатын бет контурынын жерпл1кл озгер1стер1, мысалы. дэнекерленген ж1клн жиеп боиымен, дэнекерленген ж1клн осы жиеп жагынан енпзуд1н баска бурышы бар кем дегенде 6ip турленд1рпш колданган жагдайда гана руксат еллед1. Осындай косымша сканерлеу улкейллген санылаудын салдарынан жзктж к1ш1рейген ара жабынын етеу уш1н кажет.

Сканерлеуд1н oerrepi жэне ультрадыбыстык толкын шагылысатын беттер байланысуды жэне шагылысуды камтамасыз eryi кажет.

9 Heriiri металлы бакылау

Сканерлеу аумагындагы непзп металлы (1-cypeni караныз), дэнекерленген косылысты келбеу ультрадыбыстык турленд1рпшпен бакылауга матерналдын акаулары немесе KimiripiM ешу эсер етпейтшже кез жепазу (мысалы, онд1ру прокесжде алдын ала бакылаудын кемепмен) ушш, дэнекерлеуге дешн немесе дэнекерлеуден кешн -лк ультрадыбыстык турленд1рпштермен бакылау кажет.

Осындай акаулар аныкталган кезде олардын 9cepi багаланып, кажетт1л1п бойынша сэйкес шаралар колданылуы кажет. Егер келемшн канагатганарлык бакылауы камтамасыз еллмесе, бакылаудын баска эд1стер1 (мысалы, радиография) колданылуы кажет.

rfi7 rrf rY

| у-*:- .рА 1_1^Д _1.1 1 . _2

1-сурст- Ьонлык инликацияларда сканерлеу кезжде камтылатын бакылау колемжж мысалы (Миллиметрлердеп олшемдер)