СУ САПАСЫ Ауыз судагы жалпы бета-белсендипкп елшеу

КАЧЕСТВО ВОДЫ Измерение общей бета-активности в питьевой воде

КР СТ ИСО 9697-2006

(ИСО 9697:1992 Су сапасы. Тузсыз судагы жалпы бета-(радио) белсендшктi елшеу, (ЮТ)

Ресми басылым

Ь^азакстан Республикасы Индустрия жэне сауда министрл1гшщ Техника лык реттеу жэне метрология комитет! (Мемстандарт)

СУ САПАСЫ Ауыз судагы жалпы бета-белсендипкт! елшеу

КР СТ ИСО 9697-2006

(ИСО 9697:1992 Су сапасы. Тузсыз судагы жалпы бета-(радио) белсендшктi елшеу, (ЮТ)

Ресми басылым

Ь^азакстан Республикасы Индустрия жэне сауда министрл1гшщ Техника лык реттеу жэне метрология комитет! (Мемстандарт)

КР СТ ИСО 9697-2006

V

V =—xO,L4 т

мундагы, V - 7.2 бойынша литрде бершген ynri келемц

т- 7.4 бойынша V келем1 кызган тунбаныц салмагы (мг).

Осылайша, жалпы тецдеу (1) мынадай турде:

_ (.R_b -R₀)xQ,\Ах\А,Ахт ^С“ (R_s -R₀)x 1000K x 0,1A _ (R_b -2?₀)xl4,4xm "" (Д. -R₀)xlOOOxV

С белсенд1Л1пнщ корытынды тецдеу! (литрше беккерели) мынадай болады:

_ (R_b -i?₀)xl4,4xmxl,O2 ^С (R_s -R₀)xlOOOxV    ^₂)

16-ескерту Турацтандыргыш репнде 6ip литрге цосылган 20 мл азот кышкылын тузетуге корытынды тендеуге 1,02 факторды косу керек (6-тарматын карацыз).

Егер ⁴⁰К уш1н керсетк!штерден баска улп радиобелсенд1Л1пн алып тастау кажеттшт болса, бастапкы улгщеп калийд1 елшеп оныц салымын багалау керек. Нэтижес! бойынша 15-ескертудеп ацпаратты пайдалана отырып белсенд1Л1кт! есептеу керек жэне с ушш алынган мэншен оны алыцыз.

9 Дэлд1к

9.1    Стандарттыц ауыткуы

Рец ушш тузетшген улп белсендшшшен байланысты s_c стандарттыц ауыткуы мынадай тецдеу бойынша есептеледг _ IRI R^ 14,4xmxl,02 ^Sc~H⁺^^X(R_s-R₀)x1000xF    ₍₃₎

Мундагы, tb жэне t₀ - улп жэне рец санаудыц THicTi узактыгы.

Калий хлорид1 стандарты кезш санаумен байланысты стандарттыц ауыткуы улп керсеткнитершен салыстырганда болымсыз болып табылады, демек, нэтиже стандарт ауыткуымен белгшенд тшс.

9.2    Аньщтау лимин

а немесе к коэффициент цателш ьщтималдыгына жалпы бета-белсендшш аньщтамасына жететш табу лимит! мынадай катынас кемепмен жуьщталган дэлд!кпен есептелу! тшс:

КР СТ ИСО 9697-2006

_;._х a_sxmxl,02 ^ jR₀    t_h

“ (R_s-R₀)xlOOOxV p_b^{ t/    ₍₄₎

Мундагы, a_s - стандарттыц айрьщша белсендинп (грамына бершген беккерели).

Табу nieri судыц органикальщ емес курамбфлжтерше, пайдаланатын жабдьщта мен керсетк1шт1 санау узацтыгында болатын радионуклеидтерге байланысты.

1-кестесшде усынылган нэтижелер1¹³⁷Cs (723 мБк л'¹) тестлеу улпмен 6ipre алынган болатын.

Кез аймагын санаудыц узацтыгы, рец санау деректер1 жэне еркш дэрежес1 2-кестеде керсетшген.

9.3 Сез1мталдьщ

Санаудыц тшмдинп бета-белшектер энергиясына байланысты шамамен 0,05-тен 0,5-ке дети турлещцредт ⁴⁰К стандарт ретшде пайдалану Ртах^> 1,32 MeV бар радионуклеидтерд1 цайта багалауга жэне fi_max темешрек радиону клеидтерд! жете багаламауга апарады. ¹

1 -кесте

Зертхана Тунба Табу nieri мБк л'1 mlV S± т/У1) AERE 522 1,4 40 LGC 578 2,8 70 WRC 535 2,5 114

AERE: Атом энергиясын зерттеу мекемес! (Харвелл) LGC: Мемлекеттк химия зертханасы (Лондон) WRC: Суды зерттеу орталыгы (Стевенидж)

КР СТ ИСО 9697-2006

тшелей суспензиясы белсенд1Л1гшен салыстыруга болады. Ули белсендшилн салыстыру бойынша белсендинктщ болымсыз екенше тагы да кез жетюзщз. Егер белсендипк болымсыз болса теменфек радиобелсендш1п бар реагенттерд! тандацыз немесе 7.7-тармагында керсетшген процедураныц орнына осы тармакшаныц 6ipiHuii баганында керсетшген барльщ жуйенш ластануын тексеруге арналган кезещц пайдаланып непзп процедурага шаблон аньщтамасын к;осыцыз.

10.2 Белсендшжтщ жогалуы

Осы эдш кемепмен кейб1р радионуклеидтерд1 аньщтау кез1нде жогалатыны не елшенбейтш! аньщ. Мысалы, ³Н, ²С жэне кейб1р S буландыру жэне кыздыру кезшде жогалады.

Энергиясы темен бета-генераторлар (немесе ете темен тшмдиппмен елшенед1) 0,1 мг-мм² (10 мгсм'²) ез1н абсорбциялау жэне 0,07 мг-мм² (7 мг см'²) сырткы абсорбциямен елшенбейд1. Радионуклеидтерден уран сериясында ²²²Rn ендеу кез1нде жогалады, 6ipaK ²¹⁴Bi жэне ²²⁶Ra бета-генерациялайтын еншшес элементтер болады.

2-кесте

Зертхана Кез аймагы см2 Санау уакыты S Рещц санау жылдамд ыгы с s'1 40tv ^ • К деихн санау тшмдйнп (ыдырауды санау) Еркш дэреж eci (д-1) Алынган мБк-1 %s AERE 19,6 1,2 х 104 0,014 0,29 5 370 6,9 LGC 20,3 6х 104 0,116 0,29 5 401 3,7 WRC 19,6 6х104 0,153 0,30 5 409 16,9

AERE: Атом энергиясын зерттеу мекемес! (Харвелл)

LGC: Мемлекетик химия зертханасы (Лондон) WRC: Суды зерттеу орталыгы (Стевенидж)

КР СТ ИСО 9697-2006

жэне 7.7 тармагы бойынша рец планшеттер1 стандарттарына ар налган сапа кепщцгашщ графигш дайындау керек.

Ескерту - Оператор жумысын 1 л тазартылтан су порциясы препаратталган, алты санау кезшен кем емес ендфу арнылы тексеруге болады, олардыц эрнайсысына калий хлоридшщ белпл1 мелшер1 носылган болатын. К^осылган мелшер осы коз дер Д1 санауга дайындау yniiH ныздыру процедурасынан кейш 0,1 А мг кем емес тунбаны намтамасыз ету ушш жеткгпжп болуы Tnic.

11    Нормативтж ережелер

Радиоактивпк материалдарды пайдалануга жэне мемлекет аумагында радиоактивык ^алдьщтьщ нолданылуын жоюга натысты барлвщ улттьщ жэне халвщаралвщ нор мат и вы к ережелердщ санталганына кез жеткшщз.

12    Тестлеу туралы есеп

Тестлеу туралв1 есеп мвшадай анпаратты носуы тшс:

а)    ocbi стандартна ситгемеш;

б) улпш алвга тастау уз анты гы н носа, улплерд1 с э й к е ст ен д ipy ге нажеты барлвщ анпаратты;

в)    у^ш тацбалы санга дешн литрше беккерелиде бета-белсендгатнщ жалпы болуын; егер нэтиже 9.2 тармагындагы 1здеу шегшен темен болса, бергаген фактш керсету1 керек;

г)    непзп уанытты жэне санау кунш, сондай-ан улгш1 алып тастау уанытын;

д)    1здеу уанытында байналатын кез келген айтарлвщтай кершштер;

е)    осы халвщаралвщ стандартна енызшмеген нандай да 6ip операция туралы толвщ мэлшеттердц

ж)    процедурадагы кез келген шартты кезендер, мысалы, ynri cy3rici.

КР СТ ИСО 9697-2006

А косымшасы

(мтдетгт)

180 °С температурада кегтршген (TDS) жалпы ертлген катты

белшектер

А.1 Эдгстщ жумысшы сипаттамасы

АЛЛ Аньщталганзат

Сацылау елшем1 0,45 мм, мембрана сузп арк^шы сузгшеу жолымен судан алынбаган ушпайтын органикальщ жэне/немесе органикальщ емес зат

А Л. 2 Улп тит

Табиги жэне ластанган сулар жэне тещз суынан баск;а белгш1 6ip факторлар немесе курамында магний жэне хлорид ете кеп сулар (АЛО кдрацыз).

АЛ.З Эдш непз1

Мембрана сузп аркдлы сузгшеу. Сузгщеп ертлген заттыц салмагы 180 °С температурада буландыру, кеппру жше АЛО тармагы бойынша елшеу арк^шыы аньщталады.

АЛ .4 Крлданылу спектрi

Темени шек таразыныц сезшталдыгына байланысты. Нак;ты жогаргы шек жок;.

АЛ.5 Стандартыц ауыткуы (А. 1-кестесш кдрацыз.)

A.l-KecTeci

180°С температурады кептфу кезшде алынган ертлген к;атты белшектердщ жалпы болуы, мг/л Стандарттыц ауыткуы (жиынтьщта) мг/л Еркш дэрежелер! 569 5,32 9 343 5,54 9 202 2,89 9

А Л. 6 1здеу nieri

Шамамен 10 мг/л керсеткендей, пайдаланатын таразыга байланысты.

А. 1.7 Сез1мталдьщ

100 мл зат уннн эр 10 мг/л жалпы ер гп л ген к;атты белшектер 1 мг салмакдагы езгер1стерге сэйкес келед1.

А. 1.8 Кшарат

К1нарат аньщталмаган, бфак; эдютщ к;арауы болымсьщ Kepi ауыткуды айк^шдайды, сондай-ак; улпге байланысты. Алайда кшарат егер улгще гидрокопияльщ туз бар болса, жагымды болуы мумкш. Кейбф органикальщ вурамб1рлктер кукл мумкш, ал кейб1р курамб1рлктер (мысалы, аммоний

КР СТ ИСО 9697-2006

туз дары) ушып кетедт

А. 1.9 Интерференциялар

Арнайы тестер журпзшген жоц, б ip а к; гидрокарбонаты бар сулар карбонаща гидрокарбонат тольщ конверсиясын цамтамасыз ету унпн 180°С температурада уз at; уацыт кепыру цажет етшедт А. 1.10 Уацытты талдаута цажетпктер Улп типше байланысты эдетте 6ip кун1 к,урайдьт.

А.2 К)олданылу саласы А. 2.1 Эрекет заты

Осы эдю сацылауелшем1 0,45 мм, мембрана сузп арцылы сузгшеу жолымен судан жойылматан ушпайтын органикальщ жэне/немесе органикальщ емес заттарды аньщтайды.

А.2.2 К)олданылу

Осы эдю табити жэне ластантан суларта, сондай-ак; кейб1р атынды суларта цолданылады.

А.2.3 Ертлген цатты заттардыц жалпы болуын аньщтау Олшенген заттарды аньщтау сузпш (мембрана сузгшеу эдЮ) А.8.1 тарматы бойынша ертлген цатты заттардыц жалпы болуын аньщтау уш1н пайдаланылуы мумк1н, 20 ескерту.

А.З Эрекет принцип!

Олшенген зат темендетшген цысымда сузплеу жолымен улпшц олшенген келемшен жойылады.

Сузп кепкенше бу моншасында буландырады, содан кешн цатты заттардыц жалпы болуын гравиметр ияльщ аньщтар алдында 180 °С температурада кеппредт

А. 4 Интер ференциялар

Гидрокарбонат жэне/немесе гидроскопияльщ туздары бар улгшер.

А.5 Е)аушт1 шарттар

ЬфАУ1ПС13 Д1КТ ЕН    САК;ТАНДЫРУ! Темендетшген цысымда

сузгшеу уацытында цортау экранын пайдалантан жен.

А.б Реагенттер

Иондалматан су немесе тазартылтан су.

А.7 К)уралдар

А.7.1 Тшмд1 сацылау елшем! 0,45 мм, диаметр! 47 мм целлюлоза эфиршщ мембрана сузгшер!

А.7.2 Мембрана сузплер! бар жумыстар уш!н ушюр пинцет А.7.3 Мембрана сузп унпн TipeK плитасына KipeTiH ажыратылмайтын сузп цуйтышынан туратын сузгшеу цуралы.

А.7.4 Колем! 500 мл Бухнер цуты.

А.7.5 Колем! 250 мл елшепш цилиндр

А.7.б (180 ± 2) °С температурада реттелет!н кештрпш пеш.

АЛЛ 03i аньщтайтын кремний reni бар кеппрпш шкаф.

11

КР СТ ИСО 9697-2006

А. 7.8 ±0,1 мг дешн дэлдшпен елшеу цабшет1 бар аналитикальщ тар азы л ар.

А.7.9 (2,6-3,3) кПа темендетшген цысымын цуруга механикальщ немесе су соритын сорты.

А.7.10 Буландыру тарелкасы yniiH Tiperi бар бу моншасы.

А. 7.11 Келем1 150 мл буландырута платинтш, шыны немесе шынаяк; тарелкалары. Егер у^лг1Д^е фосфат бар болса платинт1к тарелкаларды пайдаланута болады.

А. 8 Аналитикальщ процедура

НАЗАР АУДАРЬЩЫЗ! Темендетшген цысыммен сузгшеудщ цаушшздш техникасын сацтау ушш цоргау экранын журпзшу1 ти1с.

А. 8.1 А.7.2 тарматы бойынша етк1р пинцеттщ кемепмен А.7.3 тарматы бойынша сузплеу цурылгысын т1рек тарелкасына А.7.1 тарматы бойынша мембрана сузпш орналастырыцыз, тазартылтан сумей сузпш дымцылдап жэне куралдьтц жотарты жатына журпзщгз. 50 мл тазартылтан судыц кемепмен мембрана сузпш уш рет шайып, сондай-ак; су к,алдьттын жою уш1н эр шаю арасында сузпш а цы рынд ап кепт1ру керек. Сузпнт алыцыз (19 жэне 20-ескертуд1 царацыз).

Ескертулер

1    Менш1кт1 етк1зущ елшеу ер1т1лген цатты заттардыц жалпы болуыныц жуыктатан мэнш алуы ушш нускаулык ретшде пайдалануа болады. Алайда тестшенетш су тип1 ушш конверсия дурыс факторын тэж1рибе жолымен аньщтаута болады.

2    Егер елшенген заттарды аныцтау бойынша сузг1н1 пайдаланса, А.8.4-тарматына ауысыцыз.

А.8.2 200 мг артьщ ер гтг л ген цатты белшектер болмауы уш1н аралас улгшщ цажегп келемш сузплеу керек (19 жэне 21-ескертулерд1 царацыз).

Ескерту - Буландыру тарелкасындаты артык тунба су откгзбейтш кабыршацты тутыза алады.

А.7.5-тармагы бойынша елшепш цилиндрд1ц кемепмен сузшген улп келемш белгшеу керек. Мыс алы, бул V_А мл тец.

А. 8.3 Улпш сузгщен етк1згеннен кей1н сузгще цалган ертлген цатты заттарды жою уш1н 10 мл судыц кемепмен мембрана сузпш уш рет шаю керек. Улп сузпсше шайылган ертщцш цосыцыз.

А. 8.4 1 сагат бойы (180 ± 2) °С температурада А.7.11 тарматы бойынша буландыру таза тарелкасын KeniTipin, А. 7.7-тар маты бойынша кеппрпш шкафта салфшдатып жэне 0,1 мг дешн дэлд1кпен елшеу керек. Мысалы, бул салмак; т_в гр тец.

А. 8.5 Сузгщеп цоспаны жэне буландыру тостаганга шайылган ертщцш болшектеп ауыстырып жэне жогары инфрацызыл цыздыру арцылы кеппрш, А. 7.10-тар маты бойынша бу моншасына ертщцш буландыру керек.

КР СТ ИСО 9697-2006

А.8.6 Барльщ су улп сузпсшде буланганда, А.7.6-тармагы бойынша Kemipriin пешше буландыру тарелкасына ауыстырып, (180 ± 2) °С температурада (22 жэне 23-ескертулерд1 царацыз) турацты салмацца дети кешдрщз. KenTiprim шкафта салкцшдатып елшещз. Осы салмак; т_с гр тец болсын.

Ескертулер

1    Турак,ты салмак; 0,5 мг немесе KenTipy жэне елшеудщ т1збеюй кезецшен кешн салмакды айыру кезшде алынады.(Егер салмак;, улгшщ Kefi6ip TYpлepi ушш туракты салмак; KenTipi жэне шаю eKi, кажет болса тек 6ip циюпнен кейш алынатынын дэлелдейтш тэж!рибе аркылы аньщталуы мумкш).

2    Курамында гидрокарбонат немесе гидроскопияльщ туздары бар улгшерге Kenripy процедурасы жэне коршатан орта температурасына дети салкындатканнан кешн тез елшеу процедурасынын; узак болуын кажет етедг

А.9 Нэтижелер калькуляциясы

180 °С температурада кепиру жолымен алынган ер1ттген цатты белшектердщ (литр1не мг) жалпы мелшер1н мынадай формула кемепмен есептец1з:

^тс~^тв xiq6

Va

мундагы

т_с - кепиршген тунба жэне тарелка салмагы (гр);

т_в - тарелкадагы салмагы (гр);

V_A - cYзiлгeн улп келем1 (мл).

АЛО Эдк нусцалары

А. 10.1 Ь(ыздыру немесе KenTipy температурасыныц тур лер!

Кейбф мацсатта улгшер 105 °С температурада кептфтед1 немесе 180 °С температурасыныц орнына турацты салмацца дешн 450 °С или 500 °С температурада кыздырылады. Осы нускдлардыц 6ipeyiH пайдалану кезшде осы факт нэтижеамен 6ipre KepceTinyi Tnic.

А. 10.2 Курамында магний жэне хлорид концентрациясы ете кеп тещз жэне тузды сулар улгшер!

Осы заттарды кыздыру кезшде сутей хлоридшщ жогалуымен жэне магний гидрохлоридшщ туындауымен гидpoлиздeнeдi. TmcTi процедурага мысалы ретшде [5] царацыз.

13

КР СТ ИСО 9697-2006

Ь^осымша

(анъщтама)

Библиография

[1]    Lederer, С.М. жэне Shirley, V.S. Изотоптар кестеЫ (7-басылым), J. Wiley & Sons Inc., New York (1978), стр. 1523.

[2]    Хальщаральщ радиологияны уopгау жешндеп комиссия, 3 8-жарияланым, № 11-13, 1983, Радионуклеидтт трансформациялар: энергиялар жэне лщтырынды царцындылыгы, Pergamon Press, Oxford.

[3]    Sumerling, T.J. и Darby, S.C. Радиобелсендшктщ теме mi децгетн анъщтау ушг'н эз1рленген тэжлрибелт шоттар интерпретациясыныц статистикалъщ аспекттерi, NRPB-R113, ¥лттьщ радиологияны уоргау жен1ндеп кецес, 1Ж (1981).

[4]    Kocher, D.C. Р ад и об ел сен д i ыдыраудыц деректер кестеЫ, DOE ITIC-11026, (1981).

[5]    Morris, A.W. жэне Riley, J.P. Су терещцгш зерттеу, №11 (1964), 899-бет.

14

СТ ИСО 9697-2006

ЭОС 613.31/.34    МСЖ    13.060.050

Heri3ri сездер: су, сапа, судыц ластануы, тестлеу, аньщтау, изотоптар, бета-белшектер, радиацияны елшеу

КР СТ ИСО 9697-2006

Алгысез

1    Техникальщ реттеу жэне метрология комитетшщ "Кдзащлан стандарттау жэне сертификаттау институты" РМК Э31РЛЕП ЕНГТЗГЕН

2    К^аза^стан Республикасы Индустрия жэне сауда министрлшшщ Техникальщ реттеу жэне метрология комитетшщ 2006 жылты 18 тамыздаты № 357 буйрытымен БЕК1Т1Л1ПICKE 1\ОС ЫЛДЫ

3    Осы стандарт ИСО 9697-92 «Су сапасы. Тузсыз судаты жалпы бета-(радио) белсенд1Л1кт1 елшеу» стандартыныц тупнущальщ мэтшш бшдфед1 жэне Кдза^стан Республикасы ньщ экономика ^ажеттипгш бщцретш щ>сымша талаптар курсивпен белпленген.

4 АЛГАИЩЫ ТЕКСЕРУ МЕРЗНУЛ ТЕКСЕРУ КЕЗЕНД1Л1Г1

5 АЛТАЙ! РЕТ ЕНГШЛД1

Осы стандарт Кдза^стан Республикасы Индустрия жэне сауда министрлшшщ Техникальщ реттеу жэне метрология комитетшщ рущатынсыз ресми басылым ретшде тольщ немесе жекелей жарьнща шы тары л а, кебейтше жэне таратыла алмайды.

Мазм^ны	КР СТ ИСО 9697-2006
КДлданвту саласы Нормативтш сштемелер Эрекет принцип! Реагенттер Жабдьщ Сынамаларды сурыптау Процедура Нэтижелерд! корсету Дэлд1к Интер ференцияны бацылау Нормативтш ережелер Тестлеу туралв! есеп	1 1 1 1 2 3 3 5 6 7 9 9

III

КР СТ ИСО 9697-2006

Ь^АЗАЬ^СТАН РЕСЛУБЛИКАСЫНЬЩ МЕМЛЕКЕТТ1К СТАНДАРТЫ

Су сапасы. Ауыз судагы жалпы бета-белсендинкт! елшеу

Енпзшген KyHi 2007-07-01

1    Ь^олданылу саласы

Осы стандарт ауыз судагы жалпы бета-белсендт1кт1 аньщтауга арналган эдютерд1 белплейдт Эдю /?-максимальды энергиясы>03 MeV уштпайтын /?-белсенд1 радио нуклеидтерд1 кдмтиды. Аньщтамага энергиясы ете томен /?-генераторлар, оныц шшде ³Н, С, ³S и ²⁴¹Ри к;осылмаган.

Осы эдю шик! жэне ауыз суларды талдауга к;олданылады, бфак; та тузды немесе алдын ала адаптациядан етпеген минерализацияланбаган суларга тшелей к;олданылмайды.

Улп елшем1 органикальщ емес су курамб1рлктер1мен жэне салыстырмалы жабдьщты пайдалануда айналасатын планшет елшемшен шектеледт

2    Нормативен: сштемелер

Осы стандартта мынадай стандарттарга сштемелер пайдаланылды:

К? СТ ГОСТ Р 51592-2003 Су. Сынамаларды сурыптауга крйылатын жалпы талаптар.

ГОСТ 6709 - 72 Реактивтер. Тазартылган су. Техникалъщ шарттар.

3    Эрекет принцип!

Улп турак;тандыру мак;сатымен тотьщтандырады жэне кургаганша кептфтед1, сульфатты нысанга ауысады жэне 350 °С температурада кргзады. Тунба бел1п планшет калий стандартына кдтысты алдын ала калибрленген Гейгер санауыштыц кемепмен елшенген бета-(радио)белсендингше ауысады.

4    Реагенттер

Реагенттерде белгш аналитикальщ дэреже жэне минимальды рец белсендшт болуы тию.

Ескерту - Тексеруге арналган эдю 10.1 тармагында керсетшген.

КР СТ ИСО 9697-2006

4.1    Тазыртылган су ГОСТ 6709 бойынша.

Тазартылган немесе иондалмаган су кез келген уацытта цолдануга цажет.

Ескертулер

1    Шаблондарды т1келей эдйте аньщтау ушш пайдаланатын тазартылган (немесе иондалмаган) су, сондай-ар баска реагенттерд1 препараттау улг1лерде байкалган ец аз мелшерл1 уксас параметрлермен салыстырганда айтарльщтай томен радиоактивтер болуы тшс.

2    Иондармен алмасу кейб1р шайыр у™¹¹ айрьпдна ³⁰Sr шайырда болатынын аныкдайды (шайьшу мумкш). Егер колданар алдында иондалмаган су пайдаланса, барльщ коректену кездер1н тексеру кажет.

4.2    105 °С температура кезшде туракты салмакка дей1н к е пт ip in ген калий хлорид1, стандарт эталоны кез1.

4.3    Цолданыстагы нормативтт цужаттар бойынша 50 % концен-трациялантан азот кышкылы.

100мл ± 5мл азот кышцылын (р = 1,42 гр/мл) (200 ± 5) мл дешн сумей араластырыцыз.

4.4    Концентрациялантанр — 1,84 гр/мл кук1ртт1 кышкылы цолданыс-тагы нормативтт цужаттар бойынша.

4.5    ¥шатын органикальщ ер1тк1штер, метанол жэне ацетон цолданыс-тагы нормативтт цужаттар бойынша.

5 Жабдьщ

Зертханальщ жабдьщ, сондай-ац

5.1    Томен рецд1 Гейгер санауыштар немесе баска да санауыш курылгы

Кез цашьщтыты детектордан 10 мм-ден (10 мм ауа = 0,01 мг/мм²

калыцдыгы) аспауы тшс. Детекторльщ жуйе 7 мг-см"² ± 0,02 мг-мм"² ± 0,02 мг-мм"² (7 мг-см"² 2 мг-см"²) кез ушш сыртцы абсорбер цалыцдытын бешкцц корсету! тшс. Осытан детектордыц соцты терезе немесе THicTi цалыцдытымен Косы мша абсорбермен 6ipre соцты жук,а терезе кемепмен жетуге болады. Будан баска ренд1 темендету уш1н дэл келу/дэл келмеу бойынша цандай да куйте келырулер эр турл1 алып тастау энергиясы жуйесшщ тшмдипгше эсер emeyi тшс.

5.2    Планшеттер (лоткалар), цалындыты 2,5 мг-мм"² кем емес. Планшеттер тат баспайтын болаттан жасалуы тшс, ал планшет шеы 6ip-6ipiHe тыгыз тугасып туруы ти1с. Бул цанытуды Kepi ыдыратады.

Ескерту

1    Пайдалануга планшет диаметр! санауыш талаптарымен, ягни детектор жэне кез устаушы диаметрш елшеумен аныкталады.

2    ^б0Со коспа ретшде 6uiiHyi мумкш, осылайша рец мэшне ыкдал керсете отырып, 6ipax улы немесе шаблонга мшдетп турде емес, ейткеш белсендинк тунбага сщедт

КР СТ ИСО 9697-2006

3 Бфкелш белшген кез цажет; к ей Dip мамандар енделген металл бетше жумыс жасауы жецьп деп есептейдг ал басцалары кедф-будыр планшет (осы мацсатта кум атынымен тазарту жэне химияльщ улау) пайдалану артык; деп есептейдт

5.3    (350 ± 10) °С температура кез1нде жумыс жасайтын муфельд1к пеш °С

5.4    Кфлданыстагы нормативт1к цужаттар бойынша бу моншасы.

6    Сынамаларды сурыптау

Таза полиэтилен бетелкеде жинау унпн 6ip литр улпге (20±1) мл азот цышцылын цосыцыз, ал содан кей1н К^Р СТ ГОСТ Р 51592 сэйкес жинацыз. Кфинцылдану бетелке ца бы р тал ары на р ад и о б ел с ей д i л i к абсорбциясын минимизация жасайды. (4±2) °С температурада сацтацыз жэне улп талдауын материалды жинаганнан кей1н дереу журпзу керек.

Егер суда сузшген улп белсендипгш раж ел боле а, оны к,ьттттк,ьтлдаидьтрар алдында материалды жинаганнан кешн б1рден сузпш журпзщз.

Ескерту - Белсенд1л1к су ерЕюнп пен цатты заттаты абсорбция арасында бел1нед1. Осылайша сузп кдшщьшдандырар алдында осы бел1тст1 бузатындай журпз1лу1 тшс.

7    Процедура

7.1    Алдьти ала кезец

Ескерту - Талдау радио-бацылаушы курылтыларын пайдаланбайтын аймакда журпзшу1 цажет.

Судагы цатты белшектерд1ц жалпы цурамын А цосымшасына сэйкес аньщтацыз. 350 °С температурада цыздыру салдарынан цурамдагы езгер1стерд1 жэне сульфатты тунбаларды ескере отырып 0,\А мг (мундагы А - планшет зонасы (5.2) квадрат миллиметрде) сэл артвщ цатты тунба мумющцгш енд1руге цажетп улгшердщ келем1н есептещздер.

7.2    Концентрация кезец1

б-тармак; бойынша улпш (± 1) % литр мен бершген V елшенген мелшер1н цыздырганнан кей1н 0,1 А мг кем емес тунба цалатындай ет1п руты га ауыстырыцыз.

Ескерту - Тым жумсак; су унпн ОД А мг шытарута цажетп келем1 ете улкен. Осындай жатдайда келемн1ц ец улкен мелшер1н пайдалану кажет (12-ескертуд1 царацыз).

Келем1 50 мл-ге дешн азайганша ыствщ плитада затты буландырыцыз, содан кей1н салцындатыцыз.

350°С температурада алдьт н ала жылтцан кремний диоксид1нен (жылтыратцан тттынаяк,) жасалган концентрацияланган ертщцш таразышы тостаганга ауыстырыцыз. Ьуугыны аздаган сумей жарен лап жуып, шайылган ертщцш тостаган ауыстырыцыз.

3

КР СТ ИСО 9697-2006

Ескерту - Егер куты ете улкен болса, шайылган ерИшдпп KiinipeK кутыга ауыстыру ынгайлы (мысалы, 500 мл). Ертщц содан кейш кремний дно скид шеи жасалган тостаганга ер1тшдш1 ауыстыру процедурасын жецшдету ушш теменп салмакда дешн концентрациялануы мумкш.

7.3    Сульфаттау кезещ

Шайылган ертщц тостаганда салцындаганнан кешн 1 мл (±20) % кукфт рышцылын цосыцыз.

Ескерту - Кеггпру жэне цыздыру процес1нде к ей б ip    сулар

радиобелсенд1Л1кт1 елшеуге сэйкес келмейтш тунба болуы мумкш, ейткеш, гидроскопиялык немесе epirim емес. Осы сульфаттау процеы кептеген улгшерге сэйкес келедт Тандалган кушрт к,ъттттк,ылы к ел ем i шамам ен 1,8 гр кальций карбонатын сульфаттауга болады. 1\ышцылдыц артык болуын руцсат беруге цатты белшектердщ жалпы болуын 1 гр арттырмау ушш улгшщ бастапцы келемш тандау керек.

Тостаган 1шшдегш кепкенше буландыру керек.

Заттыц шашырауын болдырмау ушш тостаганды цыздырып инфрацызыл лампамен немесе оган у ус ас кур ы л гы л ар ме н), кукфт цы шцы лыныц Ke6iri пайда болуына дейш цыздыруды жалгастырыцыз. Содан кешн цыздыру плитасына тостаганга ауыстырыцыз жэне кебштщ заттыц бетшде пайда болуы тоцтамайынша цыздыруды жалгастырыцыз.

¥шатын органик алы к; ергтшдшщ бфнеше тамшымен суйылта отырып планшетке тунбаны б1ркелю таратып, кеппрщз.

Ескерту - Улггш жука майларлы улдфмен жабуга болады.

7.4    Е(ыздыру кезещ

Муфелщцк пештепн тостаганга ауыстырып, (350±10) °С температурада 6ip сагат бойы цыздырып, содан кешн затты кепырпш шкафта с а лцы н даты цыз.

Тунбасы бар тостаганды елшеп, т (мг) салмацтагы айырмашылыгы кемепмен цызган тунбаныц салмагын аньщтацыз.

7.5    Кезд1 препараттау

Планшетке 0,1 А мг (±1) % кулд1 елшещз. Егер кул ipi болса, оны ус а рта цыз.

Егер 7.2-тармацта пайдаланган, 0,1 А мг кем тунба келемшщ ец улкен мелшерш планшетке ауыстырыцыз.

7.6    Санау кезещ

Гейгер санауышын немесе ендфупп нусу аулы гы на сэйкес баска бета -санауышты цондыру керек.

Планшеттеп белсендипкп жалгасу уацыт кезещ iniiiyje цурылгы керсетк1ш1н санау арцылы елшещз. Санау керсетюнп Rb s"¹ тец болсын.

Ескерту - Санау узакдыгы улыге жэне рец шот керсеткшпне, сондай-ак цажет етшетш дэлдгкке байланысты.

4

КР СТ ИСО 9697-2006

7.7    Рещц аньщтау

Рец белсендийгш 5.2 тармагы бойынша б1рдей таза планшет кемепмен елшещз. Шот KepceTKimi R₀ s'¹ тец болсын. Кдйталап санау рец турацтылыгын растайды.

7.8    Эталон кезш елшеу

Калий хлоридшщ кемепмен ynri кулшщ орнына 7.5 жэне 7.6 тармацтарында керсетшген процедураны журпз1щз. Санау KepceTKimi Rb s'¹ тец болсын.

8 Нэтижелерд1 керсету

8.1 Белсендийк концентрация ece6i

Ертщц с белсендийк (литрше беккерели) концентрациясын мынадай формула бойынша есептеу керек:

О)

мундагы, с- бета-белсендийк (литрше беккерели);

R_n - рец KepceTKimi ушш тузетшген, секундта бершген улгшщ шоттьщ KepceTKimTepi;

s_s - ⁴⁰К стандарты елшеудщ белшектк тиiмдiлiгi;

V_p - улп келем1 (л), планшеттеп цатты заттыц баламалы салмагы. Осылайша,

мундагы, Rb - 7.6-тармагы бойынша секундта бершген импульстардагы байцалатын улпнщ шоттьщ KepceTKimTepi;

R₀ - 7.7 - тармагы бойынша секундта бершген импульстардагы рецнщ шоттьщ KepceTKimTepi;

сондай-ац,

(.R_s-R₀) _х1000 ³    О.Ых14.4

R_s - 7.8-тармагы бойынша секундта бершген импульстардагы байцалатын Yлгiнiц шоттьщ KepceTKimTepi;

А - квадраттьщ миллиметрде бершген планшет аймагы;

0,1 А- цатты калий хлорид1н1ц салмагы немесе 7.8 бойынша планшеттеп кул (мг).

сондай-ац.

5

1

Интерференцияны бакылау

10.1 Ластану

Жеке планшеттердеп реагент процедураларында пайдаланатын объемдарды буландыру арцылы реагенттердщ ластануын тексерщп. Улп белсендштмен салыстырганда белсендипктщ болымсыз екенше кез жетюзщ1з. Барльщ жуйен1 хроматографияльщ реагент децгейл1 0,1 А мг кремний гель цосылган, (20 ±1) мл азот цышкц1лымен кцшщылдандырылган, 1л ± 10 мл тазартылган суды ецдеу аркцглы ластанганын тексерш, белсендш1кт1 елшецп. Оны шоттьщ тугырьщтагы 0,1 А мг кремний гел!

7

2

10.3    Жуйе жауапты реакциясыныц вариациялары

Ескерту - 0зш ез1 абсорбциялаудыц м1ндетй турде болатын ти1мд1л1г1 су курамына байланысты санау ти1мдш1г1 вариациясында болады. Радионуклеидтерге арналган жуйе жауабы кремний диоксид! инъекциясыньщ немесе баска да радионуклеидтердщ белг1л! б!р ерышдю! мелшерлер!мен шаблонды материалдар кемег1мен аныкталуы тшс. Жаксылап KerrripreH кешн жэне б1ркелк1 куйте келгеннен кешн препараттауга болады жэне калындыгы 0,001 А мг мм'² (0,1 А мг см'²) кезш санау керек. Содан кешн белсенд!л!к б!рл1гше арналган санау жылдамдыгы сиякты санау жауабын санауга болады.

10.4    Сапаны бакылау

К^урал сапасын бакылауга катысты дайындаушы усыныстарын сактау; эр улп жиынтыгымен 6ipreH саналган 7.8 тармагы бойынша калий хлорид!

3

Ресми басылым