М¥НАЙ Ж0НЕ М¥НАЙ OIIIM II IM СЫНАМАЛАРДЫ ПОДМЕН 1Р1КТЕУ 0Д1СТЕР1

НЕФТЬ И НЕФТЕПРОДУКТЫ РУЧНЫЕ МЕТОДЫ ОТБОРА ПРОБ

БД* СТ ИСО 3170 - 2006

(И СО 3170:2004, ЮТ)

Ресми басылым

Ь^азакстан Республикасы Индустрия жэне сауда министрлнтнщ Техникалык; реттеу жэне метрология комитет!

Астана

М¥НАЙ ЖЭНЕ М¥НАЙ 0Н1МДЕР1 Сынамаларды к;олмен ipiKTey эдктер1

ЦР СТ ИСО 3170 - 2006

(ИСО 3170:2004, ЮТ)

Ресми басылым

Ь^азакстан Республикасы Индустрия жэне сауда министрлнтнщ Техникалык; реттеу жэне метрология комитет!

Астана

к;р СТ ИСО 3170-2006

ешмнщ букш салмагы уипн керсетюптк сынама болып табылмайды (7.4-тармагын караныз).

5 Аппаратура

5.1    Жалпы ережелер

Барльщ сынама ipiKTeyiuiTep санылаусыз болуга жэне алынатын мунайга эсер етпеуге Tuic. Олар inixi кысымга шыдау уш1н жеткшкп дэрежеде берш жэне туракты болуга тшс. Сынама ipiKTeyiuiTi пайдаланылатын op6ip жолы оньщ тазалыгын тексеру к;ажет.

Е с к е р т у

1    Суйьщ ен1мдер ipiicrey кез1нде сынама ipiKTeyiniTi суртетш ен1ммен шаю усынылады.

2    Сынамаларды кол мен ipiicrey yniiH 5.2 - 5.7 тармактарда сынама ipiKTcyinrrcpniH алуан Typacpi жэне олардьщ с г ж с й -т с г ж с й л i сипатталмаган непзп сипаттамалары келырпген. ойткеш сынама 1рштеуштердщ осы стандарт талаптарын канагаттанды раты н баска турлерш колдануга жол бершедг

5.2    Суйыккоймалардан сынамалар ipiKTeyre арналган сынама ipiKTeyiuiTep

5.2.1    Жалпы ережелер

суйыккоймалардан сынамалар ipiicreyre арналган сынама ipiKTeyiuiTep алынатын сынама турше карай эртурл1 болады:

-    окшау сынама;

-    аймактьщ (агынды) сынама;

-    б1рнеше денгейден 1рштелетш ортангы сынама;

-    барльщ децгейлерден 1рштелетш сынама.

суйыккоймалардан сынамалар ipiKTeyre арналган сынама ipiKTeyiuiTep суйьщкойманьщ жумыс icTey режимше жэне сынама ipiKTeueTiH жерге байланысты эртурл1 болады:

-    ашьщ (дэстурл1) сынамаларды ipiKTey;

-    шектеул1 сынамаларды ipiKTey;

-    жабьщ сынамаларды ipiKTey.

Сынама ipiKTeyiuiTi жогары кетеру мен томен rycipy yiuiH синтетикальщ талшьщтан epiureH аркан пайдалану усынылмайды, ойткеш ол электростатикальщ ушкын шыгаруы мумкш.

Ескертпе - Сынама ipiKTcyiniTcpni iuy yniiH шынжыр пайдалану усынылмайды, ойткеш бул жагдайда жерге косу ксгилдН болмайды.

5.2.2    Мунай мен мунай ешмдершщ жергшкп жэне аймактьщ сынамаларын ipiKTeyre арналган сынама ipiKTeyiuiTep

5.2.2.1    Жалпы ережелер

Жергшкп жэне аймактьщ сынамаларды ipiKTeyre арналган сынама ipiKTeyiurrepaiH конструкциясы суйьщкойманьщ кез келген денгешнен сынама 1рштелуш камтамасыз ететшдей болуга пне. Мундай сынама ipiKTeyiuiTep 5.2.2.2 - 5.2.2.4 тармакшасында сипатталган.

Ескертпе - Окшау сынамалар ipiKTey yniiH сынама ipiKTcyinrrcpniH баска rypuepi пайдаланылуы мумклн. Олардьщ ксйб1рсулсршдс ашылатын арнайы курылгылар, мысалы, аспалы арканмен туарпетш жук салмагымен ашылатын жэне жабылмалы клапандар, немесе сынама ipiKTeyini жогары кетерпген кезде жабылатын ашпалы клапандар бар.

5.2.2.2    Сынама ipiKTeyiurrepaiH туткыштары

Курастырылымы сынама ipiKTeyiurriH (непзшен шелмектщ) устап турылуын камтамасыз ететш металл немесе пластмасса туткыш сынама ipiKTeyimTi тез батыру жэне к;р СТ ИСО 3170-2006

сынаманы белпленген денгейден ipiKTey унйн жеткшюд турде салмакты болуга тшс (2 сурет).

Туткыш келем1 сынама 1рштелетш шелмек келемше сэйкес келуге тшс. Туткыштардыц кейб1р курылымы шелмектердщ келемше карай оньщ кемешнщ мелшерш езгертуге мумкшдш бередц сондай-ак «кал кы малы» шариктермен жабдьщталган, олар шелмек толысымен оны берш етт жабады.

Ескертпе

1    Туткыштары бар шелмектерд1 ушпалы ешмдердщ сынамаларын ipiKTey унйн колданган жен, ейткеш сынаманы баска контейнерге ауыстыру кезшде жецш фракциялар ысырабына жол бермейдг

2    Егер шелмек жуп бар арканга сешмд1 турде бсктлгсн болса туткышты пайдаланбауга болады, бул жагдайда арканга шелмек кемсшнсн 150 мм кашьщтьщта тыгын байлаулы болуга тшс.

ji	© д Г°П -5-	Л~\к==--

1 -топса; 2 - тиек    1 - жабьщ куйде сынама ipiKTeyre арналган

клрмс сацылау; 2 - жабьщ куйде сынама ipiKTeyre арналган клрмс сацылау

а)    б)

2 сурет - Сынамасы бар шелмектер туткыштарыньщ турлер1

5.2.2.3 Сынамаларды ipiKTeyre арналган ауырлатылган канистр (мензурка) Сынамаларды ipiKTeyre арналган канистр (3 суретп караныз) алынатын ешмге терец батырылуы уш1н ауырлатылады. Бул жагдайда ауырлаткыш канистрдщ курт козгалуынан тыгын ашылатындай етш бекгпледг Сынаманыц ластануына жол бермеу жэне канистрд1 оцай тазарту уппн жукп канистрге сынамага тимейтшдей етш бекдту усынылады.

7

к;р СТ ИСО 3170-2006

5.2.2.4 Жергшкп жэне аймактык сынама ipiicreyre арналган сынама ipiKTeyim

Бул сынама ipiKTeyini - шыныдан, металдан немесе пластмассадан жасалган, алынатын ешмге батырылган кезде суйыктын еркш агуын камтамасыз ету унпн eid шетшен ашьщ тупк. Алынатын ешмнщ белпленген децгешнде тупктщ теменп шеп турл1 темендеп айлабуйымдар кемепмен жабылады:

а)    сынама ipiKTeyiiirrin алгыштьщ жогары козгалуымен юке косылатын жабылмалы курылгы;

б)    жабылмалы курылгыны юке косуга арналган, аспалы арканмен темен туаршетш

жук;

в)    бос жумыс icTey кезшде шмекке шнетш жабылмалы курылгы;

г)    узарткыш езекпен немесе арканды катты керумен юке косылатын жабылмалы курылгы.

Сынама ipixTeyiuiTi баяу батыру кезшде 1р1ктелген сынама кез келген белпленген денгейде, оньщ шшде суйьщ жук тиелетш кеме танкшщ тубшде агып шьщпайтындай етш жасалуга Tnic (4 жэне 5-суреттерд1 караныз).

Ескерту - 6-суретте кслпрпгсн ш cirri сынамалар ipiicreyre арналган сынама ipixTeyini суйьщкойма тубшде мунай - су шегшде, суйык зат таситын кеме танктершде - мунай - су шегшде сынамалар ipiicreyre, сондай-ак суйыккойманын кез келген децгешнде аймактык сынама ipiicreyre арналган.

к;р СТ ИСО 3170-2006

1 - сым тутка; 2 - сым дога; 3 - ауырлатк;ыш жук

3 сурет - Сынамалар ipiKTeyre арналган ауырлатылган канистр

1 - жогаргы клапан (сынама ipiKTeyiui суйыкда батырылган кезде ашылады); 2 -суйьщ KipeTiH санылау; 3 - туп клапаны (сынама ipiKTeyiui суйьпща батырылган кезде ашылады); 4 - суйьщ кзретш санылау

4 сурет - Жергшкп жэне аймактык сынама ipiKTeyre арналган сынама ipiKTeyim

9

к;р СТ ИСО 3170-2006

1 - ашылатын жогаргы клапан; 2 - туп клапаны; 3 - суйьщ юретш санылау Ескерту- сынама ipiKTeyiuiTi жогары кетеру кезшде екд клапан да жабылады

5 сурет - Жергшкп жэне аймактык сынама ipiKTeyre арналган сынама ipiKTeyiui

10

к;р СТ ИСО 3170-2006

1 - жабылмалы тепкп юке косуга арналган жук

6 сурет - Шекп сынамаларды ipiKTeyre арналган сынама ipiKTeyiui

5.2.3 ТупкЗ сынамалар ipiKTeyre арналган сынама ipiKTeyiui

Tynk'i сынамалар ipiKTeyre арналган сынама ipiKTeyiui суйьщцойма (цистерна, суйьщ зат таситын кеме танктер1) туб1мен жанаскан кезде ашылатын жэне сынама ipiKTeyiui кетершген кезде жабылатын клапанмен жабдьщталган (7-суретт1 караныз).

11

к;р СТ ИСО 3170-2006

1 - шар клапан/ауа шыгатын санылау; 2 - батыруга арналган шнур; 3 - ауа шыгатын санылау; 4 - жук cepinneci бар карме клапаны; 5 - терт тойтарма; 6 - ауырлатылтан карме клапаны

Ескерту - ¥зындыгы рсттслстш аяк карме клапанды icKe досады (ашады жэне жабады)

а)

к;р СТ ИСО 3170-2006

1 - сынаманьщ сынама ipiKTeyiuiKe толуына мумкшдш беретш санылау; 2 - туп сызыгы; 3 - толтыратын санылау

б)

7 сурет - Туп сынамасын ipik'Teyre арналган сынама ipi Kxeyiш

ТупкЗ сынамалар ipiicreyre арналган кейб1р сынама ipiKTeyiuiTep олардыц сацылаусыз жабылуын киындататуы мумкш шепнд1 кабатынын тшелей устшен сынама ipik'Teyre мумкшдш беретш узаратын «аяк;пен» жарактандырылган.

Ескерту - Тупы сынамалар ipi ктс\ yniiH аймактык немесе шсклл сынама алуга арналган сынама ipiKTcyiuiTcpai колдануга болады.

5.2.4 Шегшдйтузшмдер денгешнде сынама алуга арналган сынама ipiKTeyiiHTep

5.2.4.1    Шегшдшер (тузшмдер) сынамасын алуга арналган сынама ipiKTeyiiHTep

Бул сынама ipiKTeyiniTep жабылмалы курылгы (к;ыск;ыш немесе соргыш) cepinneciMeH юке косылады. Мундай сынама ipiKTcyiuiTcpaiH ец кеп тараган Typi 8-суретте керсетшген.

5.2.4.2    Аймантьщ сынама ipik'Teyre арналган сынама ipiKTeyiniTep

к;р СТ ИСО 3170-2006

1 - жуктемелеу езеп; 2 - жуктемелеу cepinneci; 3 - басты цилиндр; 4 - цилиндрдщ курастырмалы какпагы; 5 - женшдету клапаны

1 - жабылмалы механизмд1 юке косуга арналган жук; 2 - жабылмалы тетж; 3 -жабылмалы cepinne; 4 - какпак; 5 - ауыр жуклл сынама ipiKTeyimrep

б)

8 сурет - Тунба/шегшд1 децгешнде сынама ipiKTeyre арналган, сершпемен немесе тыгынжыл icKe косылатын сынама ipiKTeyini

Сынама ipiKTeyimTep - букш узын бойында б1рдей келденец кимасы бар, сынама ipiKTey кез1нде сынамалар кабатына енуге арналган жукпен немесе механикальщ жетекпен жарактандырылган тут1к курылгы. Гравитация немесе тыгынжыл эсер1мен жумыс ютей алады.

5.2.5 Б1рнеше децгейлерден сынама ipiKTeyre арналган сынама ipiKTeyiurrep

Сынама ipiKTeyimTep толуды шектеу курылгысы бар ауырлатылган контейнерден турады жэне оган сынама суйьщ кабатымен жогары жэне темен козгалган кезде толады.

Е с к е р т у

1 Мундай сынама ipiKTeyimTep б1ркслкз каркынмен толатыныныц долсл1 жок, ейтксн1. бАрАншАден, суйыккойма Kencvii тсрснд1ккс пропорциялы болмауы мумклн. еюншщен, оператор сынама ipiKTeyiiHTi оныц б1ркслкл. бату терещцгшен шаршы Ty6ipre пропорциялы толуы уппн турл1 шапшацдыкпен жогары кетере жэне темен Tycipe алмайды.

к;р СТ ИСО 3170-2006

2    BipHCLuc децгейден келсм1 накты ортацгы сынамалар ipiKTeyre арналган сынама ipiKTeyimTi туткышта орнатуга болады (5.2.2.2-Hi караныз). Сонымен 6ipre, Typai терещцктен туткырлыгы ортурл1 мунай алу унпн сыйымдылыгы opTypai oipHcmc oeaivimcai колемi накты арнаулы сынама ipiKTeyim бар.

3    BipHenie децгейлерден ортацгы сынамалар ipixTeyre арналган, бастапкы сыйымдылыгы сынама ipiKTeyiuiTepuiH суйык кабаты аркылы етушс карай артатын келсм1 аусыпалы сынама ipiKTeyini бар. Мундай сынама ipiKTeyiniTi б1ркслкл толатын жагдайда колдануга болады.

5.2.6 Барльщ децгейлерден сынама ipiKTeyre арналган сынама ipiicreyiiH

Сынама ipiKTeyiuiTep - суйьщ кабаты аркылы тек 6ip багытта козгалуына карай толуыныц келемш шектеуге арналган курылгымен жабдьщталган контейнер 9-сурет).

1 - ауаны шыгаратын клапан (сынама ipiKTeyiui батыру кезшде ол толганнан кейш ашылады); 2 - узартылган езек; 3 - 6ip сацылауы бар катпарлы шецбер; 4 - сынама ipiKTeyiuiTiH непзп корпусыныц теменп белЫндеп келем1 эртурл1 карме сацылаулар; 5 -сынама ipiKTeyiumeH суйыккойма туб1мен жанасатын сызьщ.

Ескерту - Толтыруга арналган сацылау темснп iniKi oeaivi резервуар TyoiviCH жанаскан кезде оны кетеру жолымен жабы лады.

9 сурет - «жогарыдан томен» козгалу кезшде барльщ децгейлерден сынама ipiKTeyre

арналган сынама ipiKTeyiuiTep

Ескерту

1 Мундай сынама ipiKTeyiuiTep суйьщ кабаты аркылы етуше карай б1ркслкл интснсивтЫкпсн толатыныныц долсл1 жок, ойтксш суйыккойма колем i терендпчке пропорциялы

15

КР СТ ИСО 3170-2006

Алгысез

1    «КазТрансОйл» АК «Тылыми-техникальщ ортальщ» филиалы Э31РЛЕД1

2    «КазТрансОйл» АК ЕНГ13Д1

3    Казахстан Республикасы Индустрия жэне сауда министрлтшщ Техникальщ реттеу жэне метрология комитетшщ 2006 жылты 15 желтоксанындаты № 550 буйрытымен БЕК1ТШ1П КОЛДАНЫСКА ЕНГТЗТЛДТ

4    Осы стандарт «Казахстан стандарттау жэне сертификаттау институты» республикальщ мемлекетт1к кэсшорны орындатан тупнускалык аудармасы непзшде ИСО 3170:2004 «Суйьщ мунай ешмдерт Сынамаларды к;олмен ipibcrey». (ISO 3170:2004 «Petroleum liquids manual sampling») хальщаральщ стандартымен сэйкестещцршген.

Осы стандарт атауы аталтан хальщаральщ стандарт атауына катысты езгерт1лд1, ейткен1 оньщ колданылу саласы мунай жэне мунай ешмдерше таратылады.

Осы стандартты колдану кез1нде с1лтемел1к хальщаральщ стандарттар орнына оларта сэйкес келет1н мемлекетт1к жэне (немесе) мемлекетаральщ стандартты пайдалану усынылады, олар туралы мэл1меттер Б косымшасында келт1р1лген.

5    Осы стандартта 1995 жылты 28 маусымындаты № 2350 «Мунай туралы», 2004 жылты 28 ак;панындагы № 528-П «Ецбек каутаздН мен енбек к;оргау туралы» Казахстан Республикасы Зандарынын нормалары жузеге асырылды.

6 Б1Р1НШ1 ТЕКСЕРУ MEP3IMI ТЕКСЕРУ KI 3I II II III I

7 АЛЕАШ РЕТ ЕНГТЗТЛДТ

Осы стандарт Казахстан Республикасы Индустрия жэне сауда министрлтшщ Техникальщ реттеу жэне метрология комитетшщ руксатынсыз ресми басылым рет1нде тольщ немесе imiHapa басыла, кебейт1ле жэне таратыла алмайды.

болмауы жэне оператордьщ сынама ipiKTeyimTin бату терещцгшен шаршы Ty6ipre пропорциялы толуы ушш турл1 шапшацдьщпен жогары кетере жэне темен Tycipe алмауы мумкш.

2    Мундай сынама ipiicreyiiH курылымы суйыккойманын б1рнсшс децгейлершен ортацгы сынама ipiKTeyre арналган сынама ipiKTeyini курылымымен yfinecyi мумкш немесе олардьщ курылымы барльщ децгейлерден сынамалар ipiKTey yniiH гана пайдаланылатындай болуы мумкш.

3    Барльщ децгейлерден келем1 туракты сынамалар ipiKTeyre арналган, «теменнен жогары» козгалу кезшде толатын сынама ipiKTeyini суйыккойманыц тубше дешн дсрлш тусзрпсдк суйьщ кабат аркылы жылжуы кезшде ашылып, сынамамен толтырылады. Мундай сынама ipiKTeyiniTi туткышта орнатуга болады (5.2.2.2-тармакшасын карацыз).

4    «Теменнен жогары» жэне «жогарыдан темен» козгалуы кезшде барльщ децгейлерден колемi туракты сынамалар ipiKTeyre арналган, ашып-жабатын тур.м механизмдер колданылатын сынама ipiKTeyinrrep бар. Эртур.м терендштен туткырлыгы тур.м мунай алу yniiH сынаманыц сынама ipiKTeyiniKe цуйылу шапшацдыгын шектейтш Typai косы мша айлабуйымдар колдануга болады.

5    BipHeine децгейлерден ортацгы сынамалар ipiKTeyre арналган KeaeMi ауыспалы сынама ipiKTeyini бар. Мундай сынама ipiKTey штердш бастапкы сыйымдылыгы сынама 1рштеупптщ козгалуы кезшде суйьщ баганы бшкдзпнщ ecyiHe карай улгаяды.

Мундай сынама ipiKTeyimTi ол 6ipKeaKi толатын жагдайда колдануга болады.

5.2.7 0шм сынамасын жабьщ немесе шектеул1 ipiKTeyre арналган сынама ipiKTeyini

Егер к;аушс1здш пен коршаган ортаны коргау талаптары сынамалар 1р1ктеуд1ц ашьщ эд1с1н шектейт1н болса, шектеул1 немесе жабьщ сынама ipiKTey эд1стер1н колдануга болады. Мундай эд1стерд1 калткы, калкымалы какпагы бар суйыккоймадан, кысымы артьщ суйыккоймадан немесе газ тецдест1ру жуйес1 бар суйыккоймадан мунай немесе мунай ешмдер1 сынамаларын ipiKTey уш1н колдану усынылады.

Бул максаттар уш1н сынамалар ipiKTeyre рналган, 10 суретте керсетшген газ етпейт1н курылгы колданылады. Бул курылгы - елшемделген арканмен жабдьщталган жэне шыгыры бар курылгыга салынган жэне сынаманы ашьщ ipiKTey кезшде пайдаланылатын елшеу люг1н ауыстыратын булануды тоскауылдайтын клапанмен жалгастырылган газ етпейтш куты.

Ол жерпл1кт1, аймактьщ, теки, тупкл сынамалар, барльщ децгейлерден ортацгы сынама жэне барльщ децгейлерден сынама ipiKTeyre арналган. Сынамалар 1рштеудщ мундай 9flici кезшде ашьщ клапан будыц сыртка шыгуына тоскауыл кояды, алайда сынаманы ауыстырып кою кез1нде, клапан жабьщ болганда, бу атмосферага сонда да болса шыгады.

Жабьщ сынама ipiKTey кезшде газдыц мулдем OTneyi сынама ipiKTey кез1нде де, сынама екшнп контейнерге апарылган кезде де камтамасыз ет1лед1. Буган корпуска шьщкан буды арнаулы айлабуйымдардыц суйьщкоймага немесе cinipy сыйымдыльщтарына Kepi айдауы, сондай-ак жуйен1 окшау газбен урлеу1 есебшен кол жетед1.

Ескерту - Сынамалар ipiKTeynin жабык onici сынама ipiKTeyim толуыныц дсцгсй1н кезбен шолып аныктауга мумкшдш бсрмсйд1.

5.3 Бешкелерден, бидондардан жэне банкалардан сынама ipiKTeyre арналган сынама ipiKTeyiurrep

5.3.1    Бидондар мен банкалардан сынама ipiKTey ушш тутшдд сынама ipiKTeyim колданылады (11 сурет). Тутшдд эйнектен, металдан немесе пластмассадан жасауга жэне кажет болган жагдайда косымша айлабуйымдармен жарактандыруга болады.

5.3.2    Тутшт1 сынама ipiKTeyiui жергш1кт1 немесе тупкд сынамалар ipiKTey ymiH колданылады. Оны толтыру ymiH жогаргы сацылау бас бармакпен жабылып, бидонга немесе бешкеге белгш 6ip децгейге дей1н тус1ршед1, сацылаудан басбармак алынып, тут1кке сынама толуына мумкднд1к бер1лед1. Тут1к толганнан кеГнн жогаргы сацылау

к;р СТ ИСО 3170-2006

Мазмуны

1    Колданылу саласы

2    Нормативах сштемелер

3    Терминдер мен аньщтамалар

4    Сынамаларды ipiicrey эдюшщ мэш

5    Аппаратура

6    Ь^аушслздш талаптары

7    Курам ы бойынша oipTeicri суйьщ мунайлар сынамаларын ipiicrey процедуралары

8    Шию мунай мен баска да oipTeicri емес мунай ешмдершщ сынамаларын ipiicrey процедуралары

9    Сынамалармен жумыс icTey

10    Суйыккоймадан шепндйтузшм сынамаларын ipiicrey

11    IpixTen бакылау

А косымша (усынылатын)    Каутслзд1к    талаптары

Б косымша (аньщтамалык)    Мемлекеттш жэне    мемлекетаральщ стандарттардыц

сштемелш хальщаральщ стандарттарта сэйкестлп туралы мэл1меттер Косымша (аньщтамалык)    Библиография

III

Kipicne

Осы стандарт суйыккоймадан, автомобиль жэне тем1р жол цистерналарынан, суйьщ зат таситын кемелердщ танктершен, кубыржолдарынан жэне тасымалдау мен сактау учли колданылатын баска куралдардан суйык жэне жартылай суйык кем1рсутектерш, шегшдшер мен тузшмдерд1 колмен ipiicrey эдютерш белгшейдт Ь^урамы б1ртекп емес ешмнен колмен 1рштелген сынамалар корсеткаuiTiк сынамалар бола алмайды, сонымен 6ipre олардьщ колданылуы ешмнщ б1ртек~п емесппнщ денгешн аньщтаута, отан сапальщ жэне сандьщ бага беруге кемектеседт

Стандартта сынамалардан жешл тушрнпктердщ булануын барынша азайтады немесе жояды. Ондай булану сынамалармен жумыс icTey кезшде немесе оларды ауыстырып кую кезшде болуы мумкш, муньщ 03i сынамаларды корсеткаuiTiк етпейдт Стандартта сондай-ак кысымды суйык кем1рсутеп бар суйыккоймалардан жэне булануды бакылау жуйелер1мен жабдьщталган суйыккоймалардан сынама ipiKTey процедураларыньщ сипаттамасы бершген.

Осы стандартта сипатталтан эдютер кемегамен алынтан сынамалар:

а)    суйык/KOMipcyTeri сапасын;

б)    су курамын;

в)    суйьщтьщ 6ip белЫ деп саналмайтын баска да ластандырушы заттарды аньщтаута арналтан.

Осы стандарт ИСО 3171 «Суйьщ мунай ешмдерт Кубыржолдардан сынамаларды автоматты ipiKTey» орнына колданылута ти1с.

IV

к;азак;стан республикасыныц мемлекеттпс стандарты

М¥НАЙ Ж0НЕ М¥НАЙ OIIIM II IM

Сынамаларды колмен ipiKTey эдктер1

Енпзшген куш 2008.01.01.

1    Колданылу саласы

1.1    Осы стандарт суйыккоймалардан, автомобиль жэне тем1р жол цистерналарынан, суйык зат таситын кемелердщ танктершен, кубыржолдарынан жэне тасымалдау мен сактау уннн колданылатын баска куралдардан суйык жэне жартылай суйык ком1рсутектерш, шепндшер мен тузшмдерд1 колмен ipiKTey эдютерш белгшейдт

1.2    Стандарт суйыккоймаларда атмосферальщ немесе атмосфералыкка жакын кысым кезшде сакталатын, сондай-ак кубыржолдармен тасымалданатын жэне айналадаты ортаньщ 200 °С-та дешнп температурасы кезшде суйьщ кушнде калатын шикл му найта, мунай ешмдерше жэне аральщ ешмдерге катысты.

1.3    Стандарт суйытылтан газта (мунай газы мен табити газ), табити газта (ИСО 4257, ИСО 8943, ИСО 10715), электрд1 окшаулау майларына (МЭК 60475) таратылмайды.

1.4    Сынамаларды ipiKTey кезшде бер1лген жабдьщ осы стандарт ережелерше сэйкес сынамаларды ipiKTeyд1 камтамасыз етет1н жатдайда, осы стандартта карастырылматан баска да турлер1н колданута руксат ет1лед1.

Ескерту - Осы стандартта «% (м/м)» елшем 51рл1г1мен судьщ салмактык улсст керсет1лед1.

2    Нормативтж сштемелер

Осы стандартта мынадай стандарттарта с1лтемелер пайдаланылды:

ИСО 1998 (барльщ бел1мдер) Мунай енеркэс1б1. Терминология.

ИСО 2859-1:1999 Статистикалык эд1стер. Баламалы белпге ipiKTen бакылау процедуралары. 1-бел1м. Т1збектеп келет1н топтарды AQL жарамды сапа uieri непзшде ipiKTen бакылау жоспарлары.

ИСО 3171-1988 Суйык мунай ешмдерт Кубыржолдан сынамаларды автоматты ipiKTey.

Ескерту - Аталган норматив™ сптсмслср Ka3ipri уакытта стандартты колдану кслндс пайд аланы лады. Стандартты узак пайдаланылу кслндс аталган нормативтж кужаттардьщ жаца турлсрш колдану керек.

3    Терминдер мен аньщтамалар

Осы стандартта ИСО 1998 сэйкес терминдер мен аньщтамалар колданылды:

Оларта косымша осы стандартта THicTi аныктамаларымен 6ipre мынадай аньщтамалар белгшендг

3.1    Жарамды сапа децгеш (AQL): IpiKTen бакылау кезшде орташа процесс ретшде канататтанарлык деп саналатын ец жотары акаульщ пайызы (100 б1рл1кке акаулардыц ец жотары саны).

3.2    Барльщ децгейлердегт сынама: Sip батытта суйьщтыктыц барльщ бшкпп бойынша ету шамасына карай толтырылатын сынама ipiKTeyiumeH 1р1ктелген сынама.

Ресми басылым

к;р СТ ИСО 3170-2006

3.3    Автоматты сынама ipiKTeyim: кубырдан ешм сынамасын ipiKTeyre арналган курылгы.

Ескерту - Автоматты сынама ipiicreyiiH icy рам ын да эдетте зонд, араластыргыш, pcTTcriui. агынды елшейтш аспап жэне сынама ipiicreyre арналган кабылдагыш болады.

3.4    Топтама: 0нд1рют1к немесе жетклзшген 6ip топтамадагы Typi мен курамы oipaen ешм салынган капшыктар жиынтыгы.

3.5    Туп сынамасы: Суйыккойма тубшен алынган окшау сынама (1-cyperri караныз).

3.6    Туп суыныц сынамасы: Тауарасты суыньщ суйыккоймадаты мунай децгешнен темен алынган окшау сынамасы.

3.7    Жабык сынама ipiKTey: ¥шпалы кем1рсутектер1 атмосферага шыкпайтын жабьщ жуйе жагдайларында суйыккоймадан ешм сынамасын ipiKTey процесс

3.8    Жиынтык сынама: 0шм сынамасын ipiKTey ушш белгш 6ip пропорцияларда б1рнеше окшау сынамаларын 6ipiKTipy жолымен сынама.

3.9    Швм1шт1к сынама: Агын жылдамдыгы туракты кезде белгш 6ip уакыт аралыгында немесе агын жылдамдыгына пропорциялы турл1 уакыт аралыгында жалпы агынныц белгш 6ip мелшерш алу ушш агын жолына койылатын шемшпен немесе баска сынама ipiKTeyiruneH ipik'Tenin алынган ешм сынамасы.

Ескерту- Бул од1с тек конвсйсрлш таспадан мунай коксшщ сынамасын ipiKTey ymiH колданылады.

3.10    Дренаж сынамасы: Суйыккоймадагы тауарасты су бурмасыныц клапанынан 1рштелген сынама.

Ескерту- Цистсрнадан алынган дренаж сынамасы туптен алынган сынамага уксас.

3.11    Калкымалы какпак сынамасы: Калкымалы какпак устшде болатын суйьщтыц тыгыздыгын аньщтау ушш суйьщ бетшен сэл темен 1рштелген окшау сынама.

3.12    Май сынамасы: Жумсак немесе жартылай жумсак ешмнщ шагын белшш сыйымдыльщтан шемштеп 1рштелген окшау сынамасы.

3.13    Сынама тутастыгы: Тольщтьщ пен езгер1сс1здш куш, ягни ешмнщ жалпы массасынан 1рштелген сынаманыц бастапкы курамыныц сакталуы.

3.14    Теменп сынама: Суйьщтыц жогаргы бетшен 5/6 терещцкте 1рштелген окшау сынама (1-cyperri караныз).

3.15    Ортацгы сынама: Суйьщтыц жогаргы бетшен 1/2 терецдште 1р1ктелген окшау сынама (1-cyperri караныз).

3.16    Араластыргыш: Корсеткашгк сынамаларды ipiKTey унпн суйьщкоймада немесе кубырда ешмнщ б1ркелкл араласуын камтамасыз ететш курылгы.

3.17    Сынаманы ашык ipiKTey: Сынаманы суйыккоймадан елшеу люп немесе Kipy нуктес1 аркылы ipiKTey npoueci.

Ескерту- Егер суйьщкоймада бос кещстш кысымда болса, суйьщкоймада сацылау пайда болуына жэне ушпалы KOMipcyTeKTepiHiH ыктимал ысырабына жол бермеу максатында сынаманы жабык немесе шсктсу.г ipiKTey эдюн колдану кажет.

3.18    Акаулылык; пайызы: 0шмнщ акаулы б1рлштер1 саныныц ешмнщ тексершген б1рлштершщ жалпы санына катысы, 100-ге кебейтшген

енишщ акаулы б!р1жтершщ саны акэульиьск пэйъсзы =- х    100

9НШНЩ T9XC9PLIT9H Rip тптп-йрптлд СЭНЫ

3.19 Кысыммен жумыс ктейтш тасымалды сынама ipiKTeyim: Сынаманы жабьщ немесе шектеул1 ipiKTey ушш сынама ipiKTeyim орнатылган, булануды тоскауылдайтын

2

к;р СТ ИСО 3170-2006

клапанмен косындыдан газ етпеуш камтамасыз ететш куры л гы, сондай-ак сынама ipiKTeyiiirri Tycipy мен кетеруге арналган елшемделген тросы бар шыгыр.

3.20    Керсетктш сынама: Сынама 1рштелген ешмнщ непзп массасындагыдай курамы бар ешм сынамасы.

3.21    Шегшдшер мен тузйпмдер: Курамында су бар, суйыккойма тубше шегетш немесе мунай айдап шыгарылганнан кешн суйыккоймада калатын органикальщ жэне органикальщ емес заттар.

3.22    Шектеул1 сынама ipiKTey: 0шм сынамасын суйыккоймадан ашьщ эдюпен сынама ipiKTey кезшде буланудан болатын ысырапты едэу1р кыскартатын арнаулы сынама ipiKTeyiiiineH ipiKTey процест

Ескерту- Бул сынама ipiicreyiiH мулдем газ втпсйтш болып табылады.

3.23    Б1рнеше децгейден 1ржтелетш орташа сынама: Сынама ipiKTeyiui суйьщ кабаты аркылы тауарасты суыньщ денгешн ескерместен екд багытта еткен кезде алган ешм сынамасы.

3.24    Сынаманы гомогенизациялау: Сынаманы ipiKTey мен талдау угшн дайындау кезшде ешм сынамасын араластыру.

3.25    Сынамамен жумыс icrey: Сынаманы гомогенизациялау, котару, белу жэне тасымалдау, сондай-ак сынаманы бастапкы сынама ipiKTeyiiiiTeH екшнй сынама ipiKTeyiuiKe ауыстыру немесе сынаманыц 6ip бел i пн анализ угшн зертхана ыдысына салу.

3.26    Сынама келемн Сынама ipiKTey жоспарына сэйкес ешмнщ жарамдылыгын аньщтау угшн ешм топтамасынан 1р1ктелетш сынамалар саны.

3.27    YcTipT сынама: Суйьщ бетшен 1р1ктелген окшау сынама (1-cyperri караныз).

3.28    Окшау сынама: Суйьщкойманыц 6ip жершен немесе кубыржолдан белгш 6ip уакытта 6ip жолы 1р1ктелген сынама.

3.29    Туракты араластыргыш: Жылжымалы белшектер1 жок жэне кубыржол шшде орналаскан араластыргыш курылгы.

Ескерту - Туракты араластыргыш т и i м д i л i г i жылжитын суйыктьщ араластыргышты суйыкты араластыруга мэжбур ететш кинетикалык энергиясына байланысты.

3.30    Кубыр: Олшеулер журпзу у^ш'^н суйьщкоймага орнатылган, суйьщтыц ^тУРбуленттшгше немесе катты агуына байланысты пайда болатын кшэратты кемггетш т1к цилиндр кубыр.

Ескерту

1    Тсспмсгсн кубырлардан ipiKTcarcH ешм сынамасын сактау жэне тасымалдау унйн пайдалануга болмайды, 7.2.1.3-тармакшасын карацыз.

2    Тесшмеген кубырлармен мунай куйылатын кемелерд1 де жарактандыруга болады.

3.31    Шыга 6epic сынамасы: Суйьщ кем1рсутеп суйыккоймадан айдалатын ец теменп децгейден алынган сынама (1-cyperri карацыз).

Ескерту - Осы децгейд1 аныктау кезшде суйыккойма пшндеп ернемектерге THicTi жпбсрЫм жасалады, мысалы, буру HiHTiperi, сору шагылдыргышы немесе imKi шн.

3.32    Май жинагыш сынамасы: Май жинагыштан 1р1ктелген окшау сынама.

3.33    0лшемд1 су: Мунайда усак тамшылар туршде белшген су.

Ескерту - Белгш 6ip уакыт еткен соц температура мен кысымга байланысты елшемд1 су тауар астындагы су ретшде жинакталуга немесе еруге тшс.

3.34    Шумектен алынган сынама: Суйьщкойманыц бушр кабыргасынан алынган окшау сынама.

3.35    Талдауга арналган улгн 0шм сынамасын талдау угшн зертхана ыдысына куйылган бел i гг

3.36    Устщп бет жанынан 1ржтелген сынама: Суйьщтыц жогаргы бетшен 150 мм томен децгейде 1рштелген окшау сынама (1-cyperri карацыз).

3

к;р СТ ИСО 3170-2006

3.37    Жалпы су: Мунай топтамасындагы epireH, елшемд1 жэне тауарасты суыньщ жиынтыгы.

3.38    Еркш кеншМк: Суйык бетшде белпленген келем кабылдагышта калдырылган келем.

3.39    Жогаргы сынама: Суйыктын жогаргы бетшен 1/6-нан алынган окшау сынама (1-cyperri караныз).

3.40    Булануды бегеу клапаны: Кысымды кемппестен колмен сынама ipiKTey уипн газ етпейтш немесе санылаусыз суйыккойма бетше орнатылган булануды бакылау клапаны.

3.41    Аймактык; (орталык, агын) сынама: Суйьщкойманьщ белпленген децгейге дешн батырылуына карай ол тольщ шайылганнан кеГпн сынама жинагыш суйыккоймада сол денгейда жабылганга дешн оган толган суйыктын 6ip белшг

4 Сынамаларды ipiKTey эдктершщ мэш

4.1    Керсетклштлк сынама ipiKTey yuiiH суйьщкоймалардан, кол ж куралдарынан, кубырлардан сынамаларды ipiKTeyain белгш 6ip ережелерш сактау кажет, олар алынатын ешм касиеттер1мен жэне алынган сынамаларда журпзшетш сынаулар тур1мен аньщталады.

4.2    Сынамаларды колмен ipiKTey эдютерг

-    сынамаларды суйьщкоймалардан ipiKTeyre (туракты сынама ipiKTey);

-    сынамаларды кубырдан ipiKTeyге (динамикальщ сынама ipiKTey) белшедг

Мунай немесе мунай OHiMi топтамасы алынган кезде улгшерд1 суйьщкоймадан немесе кубырдан ipiKTeyre болады, 6ipaK бул жагдайда суйьщкоймадан жэне кубырдан алынган сынама улплер1 араластырылмауга Tuic.

4.3    Суйьщкоймадан мунай мен мунай ешмдершщ сынамаларын колмен ондагы ешм кимылсыз болган кезде ipiKTey кажет.

Суйьщкоймадан мынадай сынамалар шктеледг

-    жогаргы, ортангы жэне теменге, немесе

-    жогаргы, ортангы жэне ешм суйьщкоймага котарылатын (куйылатын) децгейдеп.

Егер осы сынамалар талдауы олардыц б1ртекп екенш керсетсе, одан эр! сынаулар

журпзу yuiiH сынамаларды эркайсысыныц келемше карай 6ipiKTipyre болады.

Егер осы сынамалар талдауы суйьщкоймадагы ешмнщ б1ртекп емес екенш керсетсе, уш немесе одан кеп децгейлерден окшау сынамалар алынып, араластырылады. Егер окшау сынамалар араластырылганнан кешн журпзшген зерттеулер нэтижелер1 суйьщкоймадагы ешм сапасы керсетклunepi шн нашарлаганын керсетсе, opoip сынамага жеке-жеке анализ жасалады, содан соц араластырылган сынама сапасыныц керсеткл unepi аралас сынамадагы opoip жеке сынама улесш ескере отырып есептеледт

Жекелеген сынамалар 1рштелетш жерлер 1-суретте керсетшген.

Жогарыда келпршген эдютермен катар суйьщкоймадан:

-    б1рнеше децгейлердщ ортацгы сынамасы;

-    барльщ децгейлердщ сынамасы !рштеледт

Келпршген эдютердщ нэтижеа 6ip гана сынама болып табылатындьщтан, оны суйыккойма шшдеп ешмнщ б1ртектшгш (б1ртекп емесппн) багалау yuiiH колдануга болмайды. Осы эдютермен алынган сынамалар суйьщкоймадагы ешм сапасы керсепаштершщ орташа мэндерш аньщтау yuiiH пайдаланылады.

Е с к е р т у

1 Кдутспдж жэне коршаган ортаны коргау талаптары мунай немесе мунай ешмде|н сынамаларын суйьщкоймадан колмен ipiKTey эд1сшщ колданылуын шсктсйдк ейткеш ол

4

к;р СТ ИСО 3170-2006

жагдайда к е м i р су т с кт с р i н i н немесе баска да ушпалы органикальщ компоненттершщ атмосферага шыгуы ьщтимал. Сондьщтан сынамаларды елшеу люктс|й немесе кол жететш жерлерден кол мен 1рщтеудщ дэстурл1 процедуралары колданылмайды. Мунайдыц немесе мунай ешмдершщ сынамаларын конструкциясы арнаулы (калткылар. калкымалы какпакы. кысымы жогары) немесе газ тецеспру жуйссз бар суйыккоймадан ipiKTey yniiH су й ы к ко й м ада сацылау пайда болуына жэне ушпалы органикалык компоненттердщ азаюына жол бермеу yuiiH сынамаларды жабьщ немесе шектеул1 эд1спен ipiKTey колданылады.

2    Сынамаларды 1рщтеудщ жабьщ ouici суйыккоймадан сынамаларды жабьщ жуйе жагдайларында жабык сынама ipiKTeyini кемепмен. ягни сынамалар ipiKTey кезшде суйьщкойма пшндеп ошм атмосферага ушпайтын жэне/немесе шьщпайтын кезде ipiKTey npoucci. Сондьщтан эдетте сынамаларды колмен жабык эд1спен ipi ктеу суйьщкойма какпагынан газ етпеуш камтамасыз ететш булануга жол бермейтш клапан аркылы жабык сынама ipiKTeyinineH жузеге асырылады.

3    Шсктсу.м сынама ipiKTey суйыккоймадан сынамаларды шектуел1 сынама ipiKTeyre арналган, сынаманы ашьщ эд1спен ipiKTey кезшдеп ыктимал буланудан болатын шыгынды с л су л i кемйетш сынама ipiKTeyini кемепмен колмен ipiKTey npoucci.

1 - мунайдьщ ycTiuri беп ; 2 - устщп бет жанынан ipikTeureH сынама; 3 - устщп беттен ipik'TeureH сынама; 4 - жогаргы сынама; 5 - ортангы сынама; 6 - шыга 6epic сынамасы; 7 - теменп сынама; 8 - тупю сынама; 9 - май жинагыш сынамасы

1 сурет - Окшау сынамалар 1рщтелетш жерлер

4.4 Кубырмен тасымалданатын мунайдан немесе мунай ешмшен керсетюнтк сынама ipiKTey yuiiH сынама ИСО 3171-ге сэйкес автоматты сынама ipiKTeyini кемепмен алынады. Kefioip жагдайларда кубырдан колмен динамикальщ сынама ipiKTey кажет болуы мумкш. Бул жагдайда 1рщтелген окшау сынамалар кубырмен тасымалданатын

5