КАЗАХСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫЦ МЕМЛЕКЕТТ1К СТАНДАРТЫ

CYT

май mgjiihepih аньщтау

ГРАВИМЕТРЛ1К 0Д1С (БАЦЫЛАУ 0Д1С1)

молоко

ОПРЕДЕЛЕНИЕ СОДЕРЖАНИЯ ЖИРА ГРАВИМЕТРИЧЕСКИЙ МЕТОД (КОНТРОЛЬНЫЙ МЕТОД)

к;р СТ ИСО 1211-2011

ISO 1211-2010 Milk. Determination of fat content. Gravimetric method (Reference

method), IDT

Ресми басылым

Ь^азакстан Республикасы Индустрия жэне жаца технологиялар министрлт! Техникалык; реттеу жэне метрология комитет!

Мемстандарт

КАЗАХСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫЦ МЕМЛЕКЕТТ1К СТАНДАРТЫ

CYT

май mgjiihepih аньщтау

ГРАВИМЕТРЛ1К 0Д1С (БАЦЫЛАУ 0Д1С1)

е;р СТ ИСО 1211-2011

ISO 1211-2010 Milk. Determination of fat content. Gravimetric method (Reference

method), IDT

Ресми басылым

Ь^азакстан Республикасы Индустрия жэне жаца технологиялар министрлт! Техникалык; реттеу жэне метрология комитет! (Мемстандарт)

к;р СТ ИСО 1211-2011

кайта орындау шектершщ магыналары 95 %-дьщ сешм децгеш ушш керсетшген жэне концентрация саласы мен мэл1меттерден езгеше матрицалар ушш колданылмайды.

11.2    Кайталану

Материалдыц б1рдей улпсшш эртурл1 зертханаларда эртурл1 операторлармен эртурл1 куралдармен 6ip эд1с колдану нэтижес1нде алынган елшемшц ею тэуелс1з нэтижелер1 арасындагы абсолютах айырмашыльщ кыска мерз1м 1ш1нде салмактык улестен 5 % жагдайлардан кеп болмауы кажет:

a)    0,031 % майсыздандырылтан сиыр сут1 уш1н;

b)    0,036 % май мелшер1 томен сиыр суп ушш;

c)    0,043 % тутас сиыр суп ушш;

d)    0,030 % ешю суп ушш;

e)    0,069 % кой суп ушш.

11.3    Кбайта орындалу

Материалдыц б1рдей улпсшщ эртурл1 зертханаларда эртурл1 операторлармен эртурл1 куралдармен 6ip эд1с колдану нэтижес1нде алынган елшемшц ею тэуелс1з нэтижелер1 арасындагы абсолютах айырмашыльщ кыска мерз1м 1ш1нде салмактык улестен 5 % жагдайлардан кеп болмауы кажет:

a)    0,043 % майсыздандырылтан сиыр суп унин;

b)    0,042 % май мелшер1 томен сиыр суп ушш;

c)    0,056 % тутас сиыр суп ушш;

d)    0,052 % ешю суп унин;

e)    0,096 % кой суп ушш.

12 Сынактар протоколы

Сынактар протоколыныц курамында кем дегенде келес1 мэл1меттер болуы кажет:

a)    улгшердщ тольщ сэйкестенд1р1лу1 уш1н кажет болатын барльщ акпарат;

b)    егер белгш болса, онда улплерд1 ipixTey эд1сц

c)    бул стандартка суйене отырып колданылган эд1с;

d)    бул стандартта сипатталмаган немесе м1ндета емес барльщ белшектер, талдаудыц н1тижелер1не эсер етепн болжанбаган кез келген жагдайлармен 6ipre;

e)    егер бакылау тэж1рибес1нде магына 2,5 мг-тен кеп болса, тузетулер енпзу;

f)    алынган нэтиже (лер); немесе акыргы жарияланган нэтиже, егер кайталану орындалса.

к;р СТ ИСО 1211-2011

А косымшасы

(ацпараттыц)

YpflicTepre катысты ескертпелер

А.1 Аныктаумен 6ipre орындалатын бакылау тэяарибеа (9.3.1)

Аньщтау мен 6ipre жасалган бакылау тэж1рибесш етюзу кезшде алынган магына кез келген ушпа емес заттьщ бар болуымен, сонымен катар ею елшеу кезшде таразы белмесшде кез келген атмосферальщ езгер1стердщ бар болуымен 6ipre сыналган улпден (т\ - m2) айырып алынган заттардьщ сонгы салмагын тузетуге мумющцк беред1 (9.5.14 жэне 9.4). бакылау улгшерш пайдаланган кезде сынакка арналган б1рнеше ynri унпн бос сауыт улплерд1 жинау сауытын соныгы саут туракты салмакка дей1н жеткенше суйемелдейдг

Май мелшер1н есептеу уш1н сыналатын улпш кетзру цикл1не сэйкес болатын бос ыдыс салмагын пайдаланады [ягни п кепт1ру цикл1нде туракты салмакка жеткен сынак ыдысы уш1н п кештру цикл1нде бос салмакты пайдаланады; кегтру цикл1 yuiiH (п + 1) кегтру циклшщ бос салмагын (п + 1) пайдаланады жэне т.б. (9.3.1)].

Колайлы шарттарда, реактивтер бойынша баскылау тэж1рибеде томен магына сиякты, елшеуд1 жасау уш1н белмедеп туракты температурасы, май жинау ыдысыньщ суытуы уш1н жеткшюз уакыт, эдетте магына 1,0 мг томен жэне калы пт ы аньщтаулар жагдайында есептеулер жасаган кезде есепке алына алмайды. Б1раз кетершген магыналарды (он немесе Tepic) 2,5 мг дешн де есепке алмайды. Мундай магыналардыц тузет1лу1нен кешн нэтижелер накты болады. Егер 2,5 мг артьщ тузетулер енпз1лсе, онда бул сынак протоколнда белплену1 кажет (12-uii бел1м).

Егер бакылау тэжприбесшде алынган мэн эрдайм 1,0 мг асса, онда реактивтер Tercepinyi кажет. Коспалары бар кез келген реактивтер алмастыру жэне тазарту кажет (9.3.2 и А.2).

А.2 Реактивтерд1 тексеру ymiH бакылау тэяарибеа (9.3.2)

Бакылау тэж1рибеш от юз ген кезде салмакты бакылау yuiiH мундай май жинау ыдысы пайдалануы кажет, таразы белмешц атмосферальщ шарттарыныц езгерушен немесе реагенттерд1ц экстрактыда ушпалы емес заттар болмагандьщтан. Осындай май жинау ыдысы тецеспретш ыдыс рет1нде колдануы мумюн, егер ею тостаканы бар таразы пайдаланылса. Tepic жагдайда май жинау ыдысы салмагыныц ауыткуы (/??з - пц в 10.1) есептелу1 кажет, егер бакылау тэж1рибес1нде май жинау ыдысыньщ салмагы тексер1лсе. Сол себеш! бакылау 9flici кез1нде май жинау ыдысыньщ сыйымдыльщ салмагыныц 03repyi 1,0 мг артьщ болмауы кажет.

Ертндшердщ курамында майда oepir сакталган ушпа заттары болуы мумк1н. Егер мундай заттардьщ болуын дэлелдейт1н индикаторлар болса, май жинау унпн ыдысты жэне шамамен 1 г сусыз сут майын пайдалана отырып барльщ реактивтер уш1н жэне эрб!р ертщц уш1н бакылау тексеру1н орындау кажет. Егер кажет болса, ертндшерд1 100 мл ертндше 1 г сусыз сут майымен кайтадан айдайды. Ертндшерд1 еюнш1 айдаудан кешн б1рден пайдалану кажет.

А.З Тотыктардыц бар болуына катысты зерттеулер

Тотьщты зерттеу унпн алдымен эфирмен жуылган oepir кептелген тыгыны бар Ki mi шыны цилиндрд1ц iuiiHfleri 10 мл диэтил эфирше (5.4) жаца жасалган концентрациясы 100

9

к;р СТ ИСО 1211-2011

г/л йодид калий ертщрсшщ 1 мл косады. Цилиндрд1 сшкейд1 жэне 1 минутка калдырады. Сонымен 6ipre диэтил кабаты саргаймауы кажет.

Тотьщтарды аньщтау ушш баска да тэсшдер колданылуы мумкш.

Диэтил эфир1 тотьщтардан бос екешне кепшдш 6epi у™¹ диэтил эфирш келеа жолмен ендеу кажет.

Цинк фольгасын кесшдшерге кеседу олармен диэтил эфир1 бар улкен шыны ыдысты жартылай толтырады, ол yuiiH 1 литр диэтил эфирше шамамен 8000 мм² фольга пайдаланылады.

Пайдалану алдында фольганьщ кес1нд1лер1н 1 минутка толыгымен 1 литрге 10 г бессулы сульфат мыс (II) (CuSOtSH^O) пен 2 мл концентрленген кукбрт кышкылы (салмак улес1 98 %) бар ертнд1ге батырады. Кес1нд1лерд1 мукият толыгымен сумей жуады, мыспен капталган су кесшдшерд1 диэтил эфир1 бар улкен шыны сауытка орналастырады жэне кес1нд1лерд1 сонда калдырады.

Баска тэсшдер колданылуы мумкш, егер олар аньщтау нэтижелерше эсер етпесе.

А.4 Этанол

Этанол, метанол емес, баска 6ip тэсш аркылы денатурирленген, денатурат аньщтай нэтижелер1не эсер етпейтш жагдайда гана колданылуы мумкш.

10

ь;р СТ ИСО 1211-2011

В косымшасы

(ацпараттыц)

Сифоны бар майсыздандырылган кубырлар мен жуу жабдыктарын пайдалану

аркылы балама урдктер

В.1 Жалпы ережелер

Егер майды жою ушш сифоны бар тупктер немесе жуу ушш жабдьщтар колданылса, бул косымшада суреттелген эдюп пайдалану кажет. Туп ктерд1 н сапасы жаксы кабьщша тыгындары немесе 6.6 (Мысал В.1 суретшде бершген) сипатталган стопорлары болуы кажет.

В.2 Эдштеме

В.2.1 Сынактан етет1н улпш дайындау

8-uii Бел1м.

В.2.2 Сынактан етклзшепн улп

9.2    суреттелгендей майды айырып алу ушш тупктерд1 пайдалана отырып дайындайды (6.6 жэне В.1 Ескертпе). Сыналатын улп майдьп айырып алынуы уш1н тупктщ туб1не орнатылуы кажет.

В.2.3 Бакылау тэж1рибеа

9.3    жэне А.1.

В.2.4 Майды жинау унин ыдыс дайындау

9.4.

В.2.5 Аньщтама

В.2.5.1 0лшемдерд1 б1рден жсайды.

В.2.5.2 10 мл этанол косады (5.2). Абайлып, oipaK майды айырып алу уш1н тупкте коспамен мукият араластырады. Кажет болса Конго кызыл epiri Hflici Hi н 2 тамшысын косады (5.3).

В.2.5.3 25 мл диэтил эфирш косады (5.4). Майды айырып алу ушш тупкп су с1цген тыгынмен немесе суланган стопормен жабады (6.6). тупкп катты с1лкейд1, oipaK 1 минуттьщ 1ш1нде б1рнеше рет катты бурамайды, ауыр эмульсияньщ пайда болуын болдырмау уш1н. Кажет болса, агын суга тупкп суытады. Мукият тыгынды немесе сторды алып тастайды жэне оны жэне тупкпц аузын аз мелшерде араластырылган ертнд1мен жуады (5.6). Жуу унин арнайы курылгыларды пайдаланады (6.8), жуу суйьщтыгы тупкке агуы уш1н. ¹

к;р СТ ИСО 1211-2011

Миллиметрмен елшеу

(1 сез - кецейтшген

а) Сифон курылтысы бар    ^    ^сез    ~~^1шк1)

Ь) Жуу ыдысы курылтысы бар

a)    Жойылган арматурамен бершген денгейге дешн сыйымдыльщ (105 ± 5) мл.

b)    Ь^абырга кальщдыгы (1,5 ± 0,5) мм.

В.1 cypeTi - Майды айырып алу ушш тутжтердщ мысалдары

В.2.5.4 25 мл петролей эфирш досады (5.5). Майды айырып алу ушш кайталанып суланган (суга батырылган) тыгынмен немесе стопормен тут1кт1 жабады. В.2.5.3-те суреттелгендей 30 секундтьщ 1ш1нде тулкл мукият с1лкейд1.

В.2.5.5 Радиалды жылдамдыгы 80 г ден 90 г дешн 1 минуттан 5 минутка дешнп уакыттын 1шшде майды айырып алу ушш жабьщ трубканы центрифугтайды. Егер

к;р СТ ИСО 1211-2011

центрифугтайды жасауга мумкшдш болмаса (6.2), су кабатындан белшген калкып шыккан кабат пайда болганша дешн кем дегенде 30 минут бурый жабьщ трубканы Typeyiiirre калдырады (6.7). Кажет болса, трубканы белме температурасына дешн атын сута суытады.

В.2.5.6 Тытынды немесе 6iTeyiiirri мукият алып шытады жэне майды айырып алу уш1н оны немесе оныц аузын араластырылтан ертндшщ аз белшмен жуады (5.6). Жуу сауытын пайдаланады (6.8.), ятни тупкте шыныны жуу унйн.

В.2.5.7 Сифон курылтысын немесе жуу куралын тупкке орналастырады. Кабаттардын арасындаты белш1с шеп шамамен 4 мм-ден жотары болтан кезге дешн курылтыныц узын imKi трубкасын басады. К¥Р^ЫЛГЬШЬЩ i^mKi трубкасы май айыру тут1 ri Hi н ось сызытына параллелцш болуы кажет.

Майды айыру тутшнен устщп кабатты курамында кайнатуды жешлдететш материалдары бар (6.10) май ыдысына мукият тасымалдайды (9.4), егер айыру жэне коникальщ шыны сауыттар колданылса (мшдетп емес). Кез келген су кабатынын женелтшуш болдырмайды.

ЕСКЕРТПЕ YCTinri кабатты май айыру туттнсн мысалыга, кысым жасау уш1н кыска езекке бсктлгсн резецке грушаны пайдалана отырып алуга болады.

В.2.5.8 Май айыру тутшнщ аузынан курылтыны алып тастайды. Арматураны кишке не тана жотары кетеред1 жэне араласкан ертндшщ аз мелшер1мен оныц узын езшнщ теменп жагын жуады (5.6). К¥Р^ЫЛГЬШЫ томен Tycipefli жэне кайтадан орнатады жэне май жинайтын ыдыскат жуу суйьщтыгын тасымалдайды. Май жинагыш жуу суйьщтыгын жинай отырып кайтадан араласкан ертндшщ аз мелшер1мен курылтыныц шыгу TeciriH жуады. Кажет етшсе 9.5.12 суреттелгендей айырумен немесе буландырумен май жиналатын ыдыстан ертщцш толыгымен немесе жартылай алып тастауга болады.

В.2.5.9 Кайтадан курылтыны аузынан алып тастайды. К¥Р^ЫЛГЬШЫ аз тана кетеред1 жэне май айыру тутшнщ шшдепсше 5 мл этанол косады. Этанолды пайдалана отырып курылтыныц узын imKi трубкасын жуады. В.2.5.2 бойынша араластырады.

В.2.5.3 ден В.2.5.8 дешн суреттелгендей эрекеттерд1 кайталай отырып В.2.5.10 екшнй айыруды орындайды. 25 мл орнына тек кана 15 мл диэтил эфир1 (5.4) мен 15 мл петролейн эфирш пайдаланады. Бурый жасалган айырудан кей1н курылгыныц узын imKi трубкасын жуу унйн диэтил эфирш пайдаланады.

В.2.5.11 YiiiiHiiii экстракцияны этанолды коспай-ак жасайды, В.2.5.3ден бастап В.2.5.8ге дешнп эрекеттерд1 кайталай отырып. Тек кана 15 мл диэтил эфир1 жэне 15 мл петролейн эфир1 колданылады. курылгыныц узын imKi кубырын жуу уш1н В.2.5.10 суреттелгендей диэтил эфирш колданады.

Май мелшер1 салмак мелшер1нен 0,5% кем болган сут уш1н ymiHmi экстракцияны еткззбеуге болады.

В.2.5.12 9.5.12 ден 9.5.14 дешн аньщтамаларды жалгастырады.

13

к;р СТ ИСО 1211-2011

С косымшасы

(щпаратт ыц)

Шика сут бойынша зертханалар аралык сынактар

С.1 Жалпы ережелер

Б1р1ккен хальщаральщ сынактар 2005 жылы желтоксан айында етюзшд1 [8], курамына 13 елден 19 зертхана ктредг Сынак суттщ эр 6ip rypi бойынша 12 жуп еркш бакылау улгшершде етк1з1лд1, курамында:

a)    майсыздандырылган суттщ уш жуп улпсцмай мелшер1 иу < 0,5 г / 100 г шамасында;

b)    май мелшер1 томен cyrrin уш жуп ynrici, май мелшер1 0,5г/100г<му<2г/100г шамасында;

c)    алты жуп шиш cyrrin улгшершдеп май мелшер1 3 г / 100г<му<6г / 100 г. шамасында. Сынак; Associazione Italiana Allevatori, Laboratorio Standard Latte, Maccarese, Италия тарапынан уйымдастырылтан.

Алынтан нэтижелер [5] мен [6] сэйкес статистикальщ талдау объект1с1 болып табылды, сэйкес С.1, С.2 жэне С.2 кестелершде бер1лген.

С.2 Сынак нэтижелер!

С.1 кесте - Майсыздандырылган сут унпн бершген нэтижелер

Параметрлер Улгт Жалпы орташаа) 3 12 1 Тасталындылардыц жойылуынан кешн жумыс 11 10 11 - ютеген зертханалар саны Орташа матына г/100 г 0,222 0,336 0,487 0,348 Кайталанудын стандарттык; ауыткулары, sr, г/100г 0,011 0,010 0,012 0,011 Кайталанудын шекаралары г (2,8-sr), г/100 г 0,030 0,028 0,034 0,031 Кайталану турленд1рмес1шц коэффициент!, Су, г, % 13,7 8,3 7,0 8,9 1ске косудын стандарттык; ауыткулары, sr, г/100 г 0,018 0,010 0,017 0,016 1ске косудыц шекаралары А (2,8-sr), г/100 г 0,051 0,028 0,047 0,043 1ске косу турленд1рмес1шц коэффициент, Су, к, % 23,0 8,5 9,6 12,5 а) Орташа матыналар тек кана жойылтан тасталындылары бар 1р1ктемелердщ колданылуымен тана есептелген. Баска статистикальщ орташа ауытку квадратыныц орташа матынасыныц квадратты туб1р1нен есептелген.

D косымшасы

(щпаратт ыц)

Шика куйшдеп кой суН жэне шика кушндеп ешка сутшщ зертханалар аралык

сынактар

D.1 Жалпы ережелер

Б1р1ккен хальщаральщ сынактар 2006 жылы карашада етюзшд! [8], к¥Р^амьша тотыз елден 16 зертхана кдредг Сынак суттщ эр 6ip Typi бойынша 6 жуп еркш бакылау улгшершде етюзшд!. К°й сутшщ улгшершде 100 г. 4,5 г. майдан, 100 г. 8,5 майга дешн К¥Р^аДы; euixi сутшщ улплер1шц к¥Р^амьшД^{а ма}® мелшер1 100 г. 1,5тен 100 г. 5,0 дешн болды.

Сынактар Associazione Italiana Allevatori, Laboratorio Standard Latte, Maccarese, Италия тарапынан уйымдастырылды.

Алынган нэтижелер [5] мен [6] сэйкес статистикальщ талдау объект!ci болып табылды, сэйкес D1 жэне D.2 кестелер1нде бершген.

D.2 Сынак нэтижелер1

к;р СТ ИСО 1211-2011

Алгысез

1    «Казакстан метрология институты» республикальщ мемлекетак кэсторны тарапынан № 69 «Инфракурылымнын инновацияльщ технологиялары» Стандарттау женшдеп техникальщ комитет! 031РЛЕП ЕНГ13Д1

2    Казакстан Республикасы индустрия жэне жана технологиялар министрлтнщ техникальщ реттеу жэне метрология комитет! тератасыньщ 2011 жылты 17 карашанын № 623-од буйрытымен БЕК1ТШ1П КОЛДАНЫСКА ЕНГ131ЛД1

3    Бул стандарт ISO 1211-2010 Milk. Determination of fat content. Gravimetric method (Reference method) (ИСО 1211 Сут. Май мелшершщ аньщталуы. Гравиметрикальщ oflici (Бакылау эд1 ci)) б1рдей. Ресми нускасы мемлекетак жэне орыс тшдершдеп мэтш болып табылады

Хальщаральщ стандарт Тамак ешмдерк Сут жэне сут ешмдер1 SC 5 комитет бел1мшес1 мен IDF жэне ISO-мен 6ipre ИСО/ТК 34 Техникальщ комитет! тарапынан дайындалтан

Атылшын тшнен аударма (еп)

Сэйкестш детей - б1рдей, IDT

4    Б1Р1НШ1 ТЕКСЕРУ MEP3IMI ТЕКСЕРУ KI3IIIIIIIII

5    АЛЕАШ РЕТ ЕНГ131ЛД1

Бул стандартца цатысты езгержтер туралы млл1мет жылда басылатын «Стандарттау бойынша нормативтт к\ лсаттар» атты ацпараттыц cmmeyiuime, ал взгерттер мен тузетулер мэтШ ай сайын балысып отыратын «Мемлекеттт стандарттар» атты ацпараттыц cmmeyiuimepmde жарияланады. Бул стандартты цайта царатстыру (алмастыру) немесе жою жагдайында сэйкес хабарлама ай сайын балысып отыратын «Мемлекеттт стандарттар» атты ацпараттыц cmmeyimmepmde жарияланады.

Бул стандарт ресми басылым ретшде Казакстан Республикасы индустрия жэне жана технологиялар министрлшнщ техникальщ реттеу жэне метрология комитет! нщ шеннмшс1з тольщ немесе жартылай жанадан ermipmyi, тираждануы, жэне таратылуы мумкш емес ²

Библиография

[1]    ISO 707/IDF 50 Milk and milk products. Guidance on sampling (Сут жэне сут ешмдерк Улп алу бойынша нускаулык).

[2]    ISO 835 Laboratory glassware. Graduated pipettes (Шыны зертханальщ ыдыс. Граду ирленген тамшуыр).

[3]    ISO 1042 Laboratory glassware. One-mark volumetric flasks (Шыны зертханальщ ыдыс. Eip танбасы болган елшеу шыны сауыттары).

[4]    ISO 4788 Laboratory glassware. Graduated measuring cylinders (Шыны зертханальщ ыдыс. Градуирленген елшеу цилиндрлер1).

[5]    ISO 5725-1 Accuracy (trueness and precision) of measurement methods and results. Part 1: General principles and definitions (Эдютер (накталак жэне мацыздыльщ) дэлдш мен елшем нэтижелерк l-mi бел1м. Жалпы ережелер мен аньщтамалар).

[6]    ISO 5725-2 Accuracy (trueness and precision) of measurement methods and results. Part 2: Basic method for the determination of repeatability and reproducibility of a standard measurement method (Эдютер (накталак; жэне мацыздыльщ) дэлдш мен елшем нэтижелерк 2-mi бел1м. Стандартты елшеу эдшнщ кайталануы мен жумыс icreyiH аньщтаудаты непзп эд1с).

[7]    ISO 7208/IDF 22, Skimmed milk, whey and buttermilk. Determination of fat content. Gravimetric method (Reference method) (Сепарациядан еткен сут, ipxiT жэне майсу. Май мелшерш аьщтау. Гравиметрикальщ эдю (Стандартты эдш)).

[8]    International dairy federation. Interlab oratory collaborative studies on reference method ISO 1211/DF 1 for the determination of the fat content in cow milk, sheep milk and goat milk. Bull. Int. Dairy Fed. 2009, (439), pp. 1-34 (Хальщаральщ сут федерациясы. Сиыр сутшде, кой сут1 мен ешю сутшде май мелшерш аньщтау унпн ISO 1211/ШГ 1 бакылай эд1 ci аркылы зертханалар аларьщ б1ршкен зерттеулер. Хальщаральщ сут федерациясыныц бюллетеш, 2009 ж, (439), 1-34 бет).

к;р СТ ИСО 1211-2011 КАЗАХСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫЦ МЕМЛЕКЕТТ1К СТАНДАРТЫ

CYT. МАЙ mgjiiiiepih аньщтау

ГРАВИМЕТРЛ1К 0Д1С (БАЦЫЛАУ 0Д1С1)

Енпзшген кун1 2012-07-01

1    Ь^олданылу саласы

Бул мемлекетпк стандарт физикальщ-химияльщ сапасы жаксы сутп н май мелшерш аньщтау унпн эталлон эдшш белгшейдг

0дю шию кушндеп сиыр сутше, шика кушндеп кой сутше, шика кушндеп ешка сутше, кай маты алынтын сутке, химияльщ заттармен косервшген сутке жэне енделген суйьщ сутке катысты колданылады.

Майсыздандырылтан сут угшн жотары дэлд1 к кажет босатна жатдайда бул эдю колданылмайды, мысалы сут сепараторларыньщ жумыс icTey тшмдшгш аньщтау угшн.

0дю шиш кушндеп сиыр сутше, шию кушндеп кой сутше, шию кушндеп ешю сутше, кай маты алынтын сутке, химияльщ заттармен косервшген сутке жэне енделген суйьщ сутке катысты колданылады.

ЕСКЕРТПЕ [7] майсыздандырылтан суттен жасалтан ешмдер унпн колданылтан арнайы эд1сы керсетедт

2    Нормативтпс сштемелер

Бул стандартты колдану унпн мынадай сштемек нормативпк кужаттар кажет. Куш белпленген сштемелер угшн тек кана белпленген сштемел1 кужаттыц басылымы колднылады.

КР СТ 1.9-2007 Казакстан Республикасыныц мемлекетпк техникальщ реттеу жуйест Казакстан Республикасында стандарттау бойынша шетел мемлекеттершщ хальщаральщ, аймактьщ жэне улттьщ стандарттарыныц, баска нормативп кужаттарыныц колданылу реп.

ISO 3889:2006* IDF 219 Milk and milk products. Specification of Mojonnier-type fat extraction flasks (Сут жэне сут ешмдерт Можонье эд1а аркылы май мелшерш аньщтау унпн экстракциондьщ шыны сауыттардыц айрьщшаламасы).

ЕСКЕРТПЕ Бул стандарттарды колдантан кезде атымдаты жылдыц l-mi кацтарындаты жатдайта карай курастырылтан «Стандарттау бойынша нормативы кужаттар» cnTcyiiiii жэне атымдаты жылда жарияланган сэйкес акпараттык сштеупп бойынша с1лтеме стандарттарыныц icKe косылуын тексеру мацызды болып табылады. Егер сштеме кужаты алмастырылган (езгертшген) болса, онда бул стандартты колданган кезде алмастырылган (езгертшген) стандартты нускау етш колдану кажет. Егер с1лтеме кужаты алмастырылмай Kymi ойылса, онда оган бершген с1лтеме ережелер1нде бул сштемеге катысты болмайтын бел1м1 бер1лед1.

3    Терминдер мен аныктамалар

Бул стандартта келес1 термин сэйкес аньщтамамен колданылады:

Суттеп май мелшер1 (fat content of milk): бул стандартта сипатталган эд1с бойынша аньщталган заттардыц салмактьщ мелшер1.

ЕСКЕРТПЕ Май мелшер1 салмактьщ улес ретшде керсетшген, пайызбен.

СТ РК 1.9 Кр СТ сэйкес колданылады.

Ресми басылым

к;р СТ ИСО 1211-2011

4    Эдгстщ мэш

Сыналатын улпнщ амиак-спирт ертщцсл диэтил эфир1 мен петролейн эфир1 кемепмен айырылып алынады. Ер1тк1штерд1 айыру немесе буландыру аркылы жояды. Айырылатын заттардьщ салмагын аньщтайды.

ЕСКЕРТПЕ Эдю Розе-Еотлиб срсжссл реынде танымал.

5    Реактивтер

Тек кана аньщталган аналитикальщ бшктшк реактивтер! н жэне сузшген су немесе тазалыгы эквивалента диминералды суды кол дану.

Керсетшген 9.3.2 эд1 ci аркылы аньщтау ypaici журпзшген кезде реактивтер айтарльщтай тунба калдырмауы кажет.

5.1    Аммиак ертщцсц салмак yneci NH3 шамамен 25 % [/>20 = 910 г/л].

ЕСКЕРТПЕ Егер аммиак ертщцсшщ кажстп концентрациясы колда болмаса,

концентрациясы элдекайда катты ертщцш пайдалануга болады (9.5.1).

5.2    Этанол (С2Н5ОН), немесе этанол, денатурирленген метанол, курамында этанолдьщ улкен улес1 болады, кем дегенде 94 % (А. 4).

5.3    Конго кызыл epiriнд1 ci

1г Конго кызыл реактив1н (СзгНггМ^агОг^г) сыйымдылыты 100 мл 6ip танбасы бар шыны елшеу сауытында сута ер1тед1 (6.14). танбата дешн сумей араластырады.

ЕСКЕРТПЕ 1 Бул ертщцш колдану epiTKini пен судьщ арасындагы белу шекарасын накты керуге мумкшдш беред1, м1ндетт1 турде емес (9.5.2). Баска су туст1 ер1т1нд1лер колданылуы мумк1н, егер олар аныктау нэтижелерше эсер тиг1збесе.

ЕСКЕРТПЕ 2 Конго кызыл канцерогещц болып табылады.

5.4    Диэтил эфир1 (С2Н5ОС2Н5), тотыктан еркш (А.З), жэне бакылау тэжлрибес1 талаптарын канагаттандырады (9.3.2 жэне А.2).

ЕСКЕРТПЕ Диэтил эфиршщ колданылуы KayinTi жагдайларга экелу1 мумклн. Жумыс 1стеген кезде, колданган жэне жойган кезде каутсгупк шараларын сактау кажет.

5.5    Петролейн эфир1, кайнау температурасыньщ диапазоны 30 °С тан 60 °С дешн, эквивалент ретшде, пентан (СНз[СН2]зСНз) кайнау температурасы 36 °С, тэж1рибес1 талаптарын канагаттандырады (9.3.2, А. 1 жэне А.2).

5.6    Араластырылган ертщц. Колданыстан бурын б1рдей мелшерде диэтил эфир1 (5.4) мен петролей эфир1н (5.5) араластырьщыз.

6    Аппаратура

ЕСКЕТПЕ Барльщ жумыс 1стейтш электр аппаратура мундай ертндшерд1 колданган кезде кау1пс1зд1к ережелер1не сай болуы кажет, ейткен1 аныктама кез1нде ертенг1ш ушпа ер1т1нд1лер колданылады.

Калы пт ы зертханальщ жабдьщ жэне, 9cipece, келес1:

6.1    1 мг дешн накты елшемд1 камтамасыз етспн аналитикальщ таразы, шкала бел1м1 0,1 мг.

6.2    Шыны сауыттьщ немесе тут1кт1ц сытркы жагынан радиалды жылдамдыгы 80 г-нан 90-га дешн, айналым жшл1п 500 мин"¹ дан 600 мин"¹ дешн май айыру угшн шыны сауыт немесе тут1ктерд1 (6.6) устай алатын центрифуга.

Центрифуганы колдану м1ндета емес, oipaK усынылады (9.5.5).

2

к;р СТ ИСО 1211-2011

6.3    Айыру немесе буландыру у™¹¹, шыны сауыттан epixi нд1 Hi немесе этанолды айыру унйн, айыру немесе коникальщ шыны сауыт унйн, немесе темепературасы 100 °Сден жогары болмаган кезде станкандар мен тостагандардан (9.5.12) буландыру унйн аппарат.

6.4    Желдету TeciKTepi ашьщ электр кештрпш шкаф, жумыс кезшдеп колданылатын температура (102 ± 2) °С.

Шкаф сэйкес термометрмен жабдьщталуы кажет.

6.5    Су моншасы, колданылатын температуры 35 °С тан 40 °С дешн.

6.6    Майды айырып алу унйн ISO 3889 суреттелген Можонье шыны сауыттары.

ЕСКЕРТПЕ Сифоны немесе жуу кондыргысы бар май айыру тутти пайдалану мумкш,

б1рак бул жагдайда эд1с айырьщша болады. Балама oaici В косымшасында суреттелген.

Май айыру шыны сауыттар сапасы жаксы кабы к тытындармен немесе баска материалдардан жасалтан пайдаланылатын реагенттермен эрекеттеспейт1н стопорлармен камтамасыз ет1лу1 кажет (мысалы, силикон резецкес1 немесе полиэтилентерефталат (PTFE)). Ь(абьщ тытын диэтил эфирмен ецделу1 (5.4), кем дегенде 15 минуттьщ 1ш1нде 60 °С немесе одан да аскан температурада суда сакталуы кажет жне содан кешн колданылудан бурый сумей толтыру унйн суда суытылтан.

6.7    Май айыру шыны сауыттарды (немесе тут1ктер) Tipen туру уш1н т1реу1штер (6.6).

6.8    Аралас ертндшерд1 пайдалану уш1н колайлы жуу кондыргылары (5.6). Жуу унйн пластмас кондыртыларды колданбау кажет.

6.9    сыйымдылыты 125 мл ден 250 мл дешн айыру унйн (туб1 жазьщ) шыны сауыттар, сыйымдылыты 250 мл коникальщ шыны сауыттар мен металл тостакандар сиякты май жинау ыдыстар.

Егер металл тостакандар колданылса, олар тот баспайтын курыштан жасалуы кажет, Ty6i жазьщ жэне диаметр! 80 мм ден 100 мм дешн, ал бшктш шамамен 50 мм.

6.10    Кайнатуды жещлдететш материал, майсыздандырылтан, кешрнйктелмеген фарфордан, кремний карбит немесе шыныдан.

6.11    Сыйымдылыты 5 мл ден 25 мл дешн елшеу цилиндрлер!, [4] класс А, немесе бершген ешмге сай кез келген баска аппарат.

6.12    Сыйымдылыты 10 мл градуирленген пипетка, [2] класс А.

6.13    Шыны сауыттарды, зертханальщ стакандар мен тостакандарды устау унйн металдан жасалтан устаушылар.

6.14    Сыйымдылыты 100 мл 6ip танбалы елшеу шыны сауыттар, [3] класс А.

7    Улгшерд1 ipiKTey

Бул стандартта улплерд! ipiKTey ypflici сипатталмаган. ¥сынылган улплерд1 ipiKTey эдш [1] керсетшген.

Зертхананьщ шын мэн!нде белсенд! жэне тысамал немесе сакталу кезшде бузылмаган улп алуы ете манызды болып табылады.

Улплерд! ipiKTey мерз1мшен бастап 2 °С ден 6 °С дешн температурада сактау кажет.

8    Сынак уш1н улпн1 дайындау

Су моншасына сыналатын улпш (38 ± 2) °С температурага дешн жылытады (6.5). Сут майыньщ кебштенуш немесе шайкалуын болдырмай улпн! мукият араластырады. Улпш тез арада (20 ± 2) °С температурага дешн суытады.

Егер б1ртект! улплер алдын ала жылыту жасалынбай алынуы мумкш болса (мысалы, майсыздандырылган сут улплер1), сынак уш1н улпш (20 ± 2) °С температурасына дешн

3

к;р СТ ИСО 1211-2011

жетюзед1 жэне кептеген рет улп лер ге арналган шыны сауытты бурып мукият араластырады.

Май мелшершщ накты мэнш алуга болмайды, егер:

a)    сут майы булганса;

b)    ерюн май кынщылдарыныц аньщ nici накты сезшедц

ЕСКЕРТПЕ Еши супнщ курам ын да табиги турде ерюн май кышкылыныц темен денге Hi бар, бул эдюпен барлыгы шыгарып алынбайды.

c)    егер улпнщ дайындыгы кезшде немесе одан кешн улпел бар шыны сауыттьщ кабыргасында ак белшектер кершген немесе улпнщ бетшде май тамшысы калкып журедг

9 Урдк

9.1    Жалпы ережелер

Ь^айталану шепнщ сэйкестшне эд1ст1 тексеру уш1н (11.2) 9.2 жэне 9.5 сэйкес ею аньщтама жасайды.

ЕСКЕРТПЕ Сифоны немесе жуу курылгысы бар (6.6 катысты Ескертпе) май айыру тутшн пайдалана отырып балама aaici В косымшасында бер1лген.

9.2    Сыналатын улп

Сауытты уш немесе терт рет бура отырып улпш мукият араластырады (8-mi бел1м). Б1рден 10 г нан 11 г дешн сыналатын улпш пкелей немесе 1 мг нактылыкпен майды айыру шыны сауытында (6.6) кем1ту аркылы елшейд1.

Мумюнд1пнше улпн1 юшкентай май айыру шыны сауытына тольщ тасымалдайды.

9.3    Бакылау тэжтрибес1

9.3.1    Эд1ст1 тексеру уш1н бакылау тэжтрибес1

Бакылау тэж1рибесш б1рдей эд1с пен б1рдей реактивтерд1 пайдалана отырып, 6ipaK сыналатын улпш 9.2-да 10 мл суга (А.1) алмастыра отырып улпшц талдауымен 6ipre орындайды.

Сынак уш1н улп топтама талданган кезде, кеппру кезецдершщ сандары эртурл1 улплерд1ц арасында айрьщша болуы мумюн. Егер барльщ топтама унин бланюл1к ynnei колданылса, онда кез келген белек улпшц май мелшершщ есебшде колданылатын бланюл1к улп унин магына сынак уш1н белек улпмен б1рдей шарттарда алынуы кажет.

Егер бакылау тэжтрибес1 барысында алынган магына эрдайым 1,0 мг асатын болса, реактивтерд1 тексеру кажет (9.3.2). 2,5 мг тузетулер сынак протоколдарында белплену1 кажет.

9.3.2    Реактивтерд1 тексеру унпн бакылау тэжтрибес1

Реактивтерд1ц сапасын тексеру уш1н 9.3.1 бойынша бакылау тэжтрибес1 орындалады. Май жинау уш1н салмакты бакылау максатымен косымша ретшде 9.4 бойынша дайындалган бос ыдысты колданады. Реактивтер 1,0 мг (А. 2) астам тунба калдырмауы кажет.

Егер бакылау тэжтрибесшде тунба салмагы 1,0 мг астам болса, белек айдау жолымен 100 мл диэтил эфир (5.4) жэне петролейн эфир (5.5) сэйкес ертндшердщ тунба мелшер1н аньщтау кажет. 1,0мг-ден аспауы кажет болган тунбаныц накты салмагын алу угшн жогарыда сипатталгандай бакылау максаттары унин дайындалган бос май жинау ыдысын колданады.

Сапасы темен реактивтерд1, ертндшерд1 жэне реактивтерд1 кайталанган айдаудан кешн алмастыру.

9.4    Май уш1н жинак дайындау

4

к;р СТ ИСО 1211-2011

Кайнатуды жещлдететш (6.10) материалды косумн май жинау ыдысын (6.9) кеггпрпш шкафында (6.4) 1 сагат 1ш1нде (102 ± 2) °С температура кез1нде кешлредт

ЕСКЕРТПЕ 1 Кайнатуды жещлдететш материалдар ертндшердщ келес1 жойылуы кез1нде калы пт ы кайнауын сактау уш1н кажет, ocipccc егер май жинау ушш шыны ыдыстар клданылса..

Май жинау ыдысын шаннан кортау жэне таразы белменщ температурасына дей1н суыту кажет. Май жинау ушш шыны ыдысты - кем дегенде 1 сагат, металл тостаканды -кем дегенде 30 минут. Жартылай суытуды болдырмау ушш немесе суытудьщ шамадан тыс узак уакытын болдырмау ушш май жинау ыдыстарын эксикаторга орналастырмау кажет.

Таразыга май жинау ыдыстарын орналастыру ушш ¥^стаУ^ыштаРД^ы пайдаланады (6.13). Май жинау ыдысын 1,0 мг нактылыкпен елшейдт

ЕСКЕРТПЕ 2 0cipece, температуралык елшемдерд1 болдырмау ушш устауыштарды пайдалану усынылады.

9.5 Аньщтау

9.5.1    Аньщтауды улпш елшеу мерз1м1нен бастап 1 сагаттьщ 1ш1нде орындайды.

Май айыру шыны сауытына (9.2) сынаталатын улпге катысты 2 мл аммиак

ертщцсш (5.1) немесе элдекайда катты концентрленген эквивалентт1 аммиак ер1т1т1нд1с1н (5.1) косады. Айыру шыны сауытыньщ Kimi ыдысында сынаталтын улпмен мукият араластырады.

9.5.2    10 мл этанол косады (5.2). Айыру шыны сауытыньщ шшдепсшш клин жэне улкен ыдыс арасында тшелей жэне Kepi багыттарда агуы ушш укыпты, алайда мукият араластырады. Суйьщтьщтыц шыны сауыттьщ аузына карай жакын жетуш бодырмау. Кажет болса, Конго кызыл (5.3) еттщцсшщ 2 тамшысын косуга болады.

9.5.3    25 мл диэтил эфирш косады (5.4). Шыны сауытты суланган кабат К пней жабады (6.6). туракты эмульсиялардьщ пайда болуын бодырмау унин 1 минуттьщ 1шшде сшкеу, 6ipaK катты емес.

Сллкеу кезшде жогары багытталган Kimi ыдысы бар май айыру шыны сауытын келденен устау кажет, дурклн-дурклн суйьщтьщка Kimi ыдыстан улкен ыдыска агуга мумклнд1к бере отырып. Кажет болган кезде белме температурасына дешн агын суга суытады. Мукият тыгынды алып шыгады жэне оны сонымен катар оньщ аузын аралстаралган ертщцсшщ аз гана мелшер1мен жуады (5.6). Жуу суйьщтыгы шыны сауытына агуы ушш жуу курылгысын пайдаланады (6.8).

9.5.4    25 мл потролит эфирш косады (5.5). Айыру шыны сауытын кайтадан суланган тыгынмен немесе б1теу1шпен жабады. 9.5.3 суреттелгендей 30 секундтьщ шшде мукият араластырады.

9.5.5    Жабьщ шыны сауытты жылдамдыгы 80 г-нан 90г дешн 1 минуттан 5 минутке дешн центрифугтайды. Егер центрифуга болмаса (6.2), жабьщ шыны сауытты TipeyiuiKe кою кажет (6.7) жэне суйьщтыктыц устщп кабаты мелд1р болып су кабатынан бел1нгенше 30 минут устау кажет.

9.5.6    Мукият тыгын немесе oiTeyiujTi алып тастыйды жэне араласкан ер1т1нд1шц аз гана мелшер1мен оны жэне аузын жуады (5.6). Жуу суйьщтыгы шыны сауытка агуы ушш жууга арнылган курылгыны пайдаланады (6.8). Егер шыны сауыттьщ теменп жагында орналаскан кабаттар арасындагы ер1т1нд1н1н декантациясын жен1лдету уш1н кабаттар арасындагы белшу шекарасы шыны сауыт непз1н1н астыцгы жагында орналасса, ер1т1нд1шц декантациясын жещлдету уш1н мукият су коса отырып, оны бул децгейден сэл жогары кетеруге болады (l-uii Сурет).

5

к;р СТ ИСО 1211-2011

ЕСКЕРТПЕ 1 жэне 2 суретте ISO 3889-да суреттелген уш шыны сауыттьщ 6ipi тацдалган, алайда бул баска тур лер дщ арасында оньщ артьщшылыгын бшд1рмейдг

9.5.7    ¥стауыш аркылы шыны сауытты у стай отырып, айдау угшн шыны сауыттан немесе дайындган май жинау ыдысына коникальщ шыны сауыттар устщп кдбатты мукият деканттейд1 (9.4) (1 -нл суреттщ ертндшерК Кез келген су кабатынын декантациясын к;ажет (2-ini сурет).

9.5.8    Араласкан ертндшщ аз гана мелшер1мен шыны сауыты ауызыньщ сырткы бетш шаяды (5.6). Жуу суйьщтыгын май жинау ыдысына жинайды. Араласкан ертндшщ шыны сауыттьщ сырткы бетшен агуын болдырмау кажет. Кажет болса, 9.5.12-де суреттелгендей айдау немее буландыру кезшде май жинау ыдысынан ерыктнт тольщ немесе жартылай жоюга балды.

9.5.9    Айыру шыны сауытына 5 мл этанол (5.2) косады. Этанолды пайдалана отырыпп, 9.5.2-де суреттелгендей шаяда. Егер алдында Конго кызыл ертщцсл (5.3) косылган болса, онда ещц epixi нд! Hi коспайды.

Шартты белгшер: 1 бел1шс шекарасы; 2 - су кабаты.

а - Екшгш жэне уш1нш1 айыру кезшде; b - EipiHffli айыру кезшде.

1-iui сурет - Декантациядан бурын    2-mi    сурет    Декантациядан    кешн

9.5.10    Еюнш1 айыруды 9.5.3 тен 9.5.7 дешнгт эрекеттерд1 кайталай отырып, 25 мл диэтил эфиршщ орнына (5.4) тек кана 15 мл косып, сонымен катар 15 петролейн эфирш косып (5.5) орындайды. Кажет болса, белшш шекарасын шыны сауыт непзшщ ортасына дешн ктшкене гана кетеред1, ер1тктшт1н декантациясын жещлдету уш1н (2-ini сурет) мукият су коса отырып (1-iui сурет).

9.5.11    YmiHffli айыруды этил спиртш коспай-ак 9.5.3тен 9.5.7 дешнгт операцияларды кайталай отырып орындайды.

Тек кана 15 мл диэтилэфир1 (5.4) мен 15 мл петролей эфир1 колданылады (5.5). Кажет болса, бел1ш шекарасын шыны сауыт непзшщ ортасына дешн ктшкене гана кетередц ерыктштщ декантациясын жещлдету уш1н (2-ш1 сурет) мукият су коса отырып (1-ini сурет).

YmiHffli айыру май мелшер1 салмак улес1нен 0,5% кем сут уш1н жасалынбауы мумктн.

9.5.12    Ертндшерд1 (соныц 1ш1нде этанол) мумкшдшнше толыгымен шыны айыру сауытынан айдау аркылы жояды, егер айдау немесе коникальщ шыны сауыттарды

к;р СТ ИСО 1211-2011

пайдаланса, немесе буландыру аркылы жояды, егер стакан немесе тостакан пайдаланса (6.3). Айдау алында араласкан ертндшщ аз гана мелшер1мен (5.6) айдау немесе коникальщ шыны сауыттарыньщ аузын шаяды.

9.5.13    Май жинау шыны сауытын (айдау немесе коникальщ шыны сауытты) келденен (102 ±2) °С температурага кепт1ру шкафына орналастырады (6.4) жэне 1сагат устайды (ертндшердщ буларыньщ ушып кету1 уш1н).

Май жинай ыдысын кеппру шкафынан алып шыгады жэне б1рден тексерд1, май таза болады ма. Егер майда баска коспалар бар болса, онда барльщ урдшп кайталау кажет. Егер май таза болса, ыдысты шаннан кортап, елшеу белмесшщ температурасына дешн суытады(май жинау шыны ыдысты - шамамен 1 сатат, металл тостаканды кем дегенде 30 минут. Май жинау ыдысын жартылай суытуды болдырмау унпн жэне суыту уакытыньщ тым узак болуын болдырмау унпн эксикаторта орналастырмау кажет.

Май жинау ыдысын дэл елшеу алдында сурту кажет емес. Ыдысты таразыта (6.1) орньщтыру уш1н устаушыларды пайдаланады (6.13). ыдысты 1,0 мг нактылытымен елшейд1.

9.5.14    Май жинау шыны сауытын, айдау немесе коникальщ шыны сауытты келденен (102 ±2) °С температурага кеппру шкафына орналастырады (6.4) жэне 30 минут устайды. Суытады жэне 9.4.13де суреттелгендей кайтадан елшейдт Кажет болса, келес1 ею елшеу арасындагы салмак 1,0 мг дешн азайганша немесе арта бастаганша жылытуды жэне елшеуд1 кайтадан кайталайды. Минималды салмакты май жинау ыдысыньщ жэне айырып алынатын заттьщ салмагы ретшде т1ркейд1.

10 Нэтижелерд1 ецдеу жэне усыну

10.1 Нэтижелерд1 ецдеу

Улпде май мелшер1н есептейд1, wf, (1) Формуласын пайдалана отырып улпшц салмактьщ улесшщ пайызы рет1нде керсетшген:

мундагы то - сыналатын улпшц салмагы (9.2), г;

mi - май жинау ыдыстыц жэне айырып алынган заттыц салмагы, 9.5.14 бойынша аньщталган, г;

m2 - май жинау унпн дайындалган ыдыстыц салмагы (9.4), г; m3 - бакылау тэж1рибес1нде пайдаланылатын май жинау ыдысыньщ (9.3.1) жэне 9.5.14-те бершген айырып алынатын кез келген заттыц салмагы, г;

т4 - бакылау тэжзрибесшде (9.3.1) колданылатын май жинау ыдысыньщ салмагы (9.4), г.

10.2 Нэтижелердщ б1лд1р1лмес1

Нэтижеш ею ондьщ белпге дешн жинактайды.

11 ¥ксастык

11.1 Зертхана аральщ аньщтау

¥ксастьщ эд1с1шц зертхана аральщ аньщтауыныц тольщтыгы [5] жэне [6] хальщаральщ стандарттарга сэйкес.

Зертхана аральщ сынактардыц тольщ мэл1меттер1 эд1ст1ц нактылыгы бойынша С жэне D косымшаларында сэйкес бершген (сонымен катар [8] сштемеа). Кайталау мен

7

1

2

0ОЖ 637,11.001.4:006.354    МСЖ    67.100.10

Туйпцц сездер: сут, шии кушндеп сиыр суп, шию кушндеп кой суп, шию кушндеп ешю суп, май мелшер1 темен сут, майсыздандырылтан сут, химияльщ жолмен консервшген сут, ецделген суйьщ сут, суттеп май мелшер1