КАЗАХСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫЦ МЕМЛЕКЕТТ1К СТАНДАРТЫ

Жол колит

МЕХАНИКАЛЬЩ К0Л1К ЦАРАЛДАРЫНА ЖЭНЕ ОЛАРДЬЩ Т1РКЕМЕЛЕР1НЕ АРНАЛЕАН ЖАРЬЩ КАИ ГАРГЫШ БЕТТЕР1 БАР МЕМЛЕКЕТТ1К Т1РКЕУ H0MIP БЕЛГ1ЛЕР1

Техникалык; шарттар

ЦР СТ 986-2003

Ресми басылым

Кашкстан Республикасы Индустрия жэне сауда министрл1гшщ Стандарттау, метрология жэне сертификаттау женшдеп комитет!

(Мемстандарт)

Астана

ЦР СТ 986-2003

Алгысез

1    «ЛАТОН фирмасы» ЖШС Э31РЛЕП ЕНГ13Д1

2    Казахстан Республикасы Индустрия жэне сауда министрлтнщ Стандарттау, метрология жэне сертификаттау жешндеп комитетшщ 2003 жылты 20 маусымдаты № 209 буйрыгымен БЕК1Т1Л1П КОЛДАНЫСКА ЕНГ131ЛД1

3 Б1Р1НШ1 ТЕКСЕРУ MEP3IMI    2008    жыл

ТЕКСЕРУ КЕЗЕЦД1Л1Г1    5    жыл

4    КР СТ 986-95 “Келж куралдарына жэне олардыц ыркемелерше арналтан ж ары к кайтартыш жабулары бар мемлекетпк пркеу белплерг Техникальщ шарттар”, ТШ 640 КР 3042787-1-95 “Келж куралдарына арналтан ыркеу номiр белгшерше дайындамалар ОРНЫНА ЕНГ131ЛД1

5    Осы стандарт ХС ИСО 7591-82 “Жол келш. Кел1к куралдарына жэне олардыц ыркемелерше арналтан шагылатын беттер1 бар нем1р белг1лер1. Техникальщ талаптар” ecKepin эз1рлендт

Осы стандартты Казахстан Республикасы Индустрия жэне сауда министрлтнщ Стандарттау, метрология жэне сертификаттау женшдеп комитет1н1ц руксатынсыз Казахстан Республикасы аумагында ресми басылым рет1нде толы к немесе жартылай белшектелш жарыкка шыгарыла, кебейтше жэне таратыла алмайды

II

ЦР СТ 986-2003

2 Кесте

Дайындамалар мен нем1р белг1лер1н1ц Typi HeMip белгшер1шц турпаттары Келемдж мелшерц мм A Typi I, I А, I Г, I Д, IЕ, 520x112x2,3* A Typi 2, 2А, 2 Г, 2 Д 280x202x2,3* A Typi 3 240x202x2,3* В Typi 4 288x202x2,3* В Typi 5 288x202x2,3* В Typi 6 288x202x2,3* A Typi 7 260x240 Аньщтамальщ мелшер1 колданылатын материал калындытымен аньщталады. Ескерту - Келпр1лген келемдерден руксат еплепн ауыткулар нем1р белплер1шц накты турпатынын конструкторльщ кужаттамалармен аньщталады.

5.3.4    1,1 А,2, 2А, 3, 4, 5, 6, 7 турпаттарына арналган нем1р белгшершщ фоны (алацы) ак туст1, рэм1здер1 (сандары, эрштер1) - кара тустт

CMD, Д жэне Т серияларыныц 1Г жэне 2Г турпаттары нем1р белгшершщ фоны (алацы)-кызыл тусту рэм1здер1 (сандары, эрштер1)- ак тустт

М, К, Н, Р серияларыныц 1Д жэне 2Д турпаттарыныц нем1р белг1лер1н1ц фоны (алацы)-сары тусп, рэм1здер1 (сандары, эрштер1)- кара тустт

М, К, Н, Р серияларыныц 1Д жэне 2Д турпаттарыныц нем1р белгшер1 бар автомобиль жэне мотокелж куралдары т1ркемелер1н1ц нем1р белгшерь сары туст1 рэм1здер1 (сандары, эр1птер1)-кара тусп жэне жиектер1 бар.

1Е турпатты т1ркеу белгшершщ фоны (алацы) - кегшд1р туст1, рэм1здер1 (сандары, эрштерр) - ак туст1.

5.3.5    Нем1р белгшер1 дайындамаларына рэм1здерд1 (эр1птер мен сандарды) жэне жиектеуд1 Tycipy технологиясы белг1н1 бузута немесе колданылатын материал курылымын езгертуге келт1рет1н нем1р белгшерш пайдалану процесшде езгеру мумюнд1пн жою тшс.

5.3.6    Нем1р белгшер1тц бет жатындаты рэм1здер (сандар, эр1птер) шрифты ГОСТ 3489.2 бойынша, ал тыс жатындаты шрифты ГОСТ 3489.17 бойынша орындалады.

7 Турпаттан баска барлык турпатты нем1р белг1лер1н1ц рэм1здер1 (сандары мен эрштер1) рельеф би1кт1п белы алацына 1 мм кем емес децес болу тшс.

7 турпатты нем1р белпешдеп рэм1здер (сандар, эрштер) типографтык тэс1лмен немесе трафарет кемепмен орындалуы ти1с жэне анык, булдыр болмау ти1с.

OpinTep мен цифрлар бшктт 76 мм болу тшс жэне штрих еш 11 мм болу тшс.

7

5.3.7    HeMip белгшершщ барлык турпаттарыныц цифрларына, эрштерше, каттылык кабыргаларына, 7 тур патта н баска, 5.3.4 ескершген ти!ст! тусп ыстыктай айналдырылтан полиэстер пленка (фольга) туЫршедт Ондайда цифрлардыц, эрштердщ, каттылык; кабыргалардыц бедерлж жатына 1мм коп пленка (фольга) каптауы руксат ет1лмейд1.

5.3.8    Ак тустл алацы бар дайындамалар мен номiр белгшер1 ец коп келем1 келденец 100 мм лк 50 мм белпшц барлык алацы бойынша коп тиражды, мелшер1 15x10 мм эллипс тэр1зд1 шецберге алынтан, «KZ» рэм!зш керсететл н жасандылардан кортау элемент! болу тшс. Келденец! бойынша кортау катарыныц сандары Д косымшасына сэйкес, екщен кем болмау тшс

5.3.9    Жасандыдан кортау элементтер! HOMip белгшер! сапасыныц керсетк!штер!не эсер eTneyi THic, сурет-жэне тусп метрл!к сипаттамаларды коса.

Жасандыдан кортау элементтер! HOMip белг!лер! кызмет!н!ц кеп!лд!к мерз!м! шшде сакталуы тшс.

5.3.10    HeMip белгшершщ барлык турпаттары шашырацкы кунд!зп жарыкта жарыктандырган кезде 40 метрден кем емес кашыктыктан окылуы THic (тацертецп шарттар).

5.3.11    Арткы HOMip белые! кол ж куралдарыныц штаттык шамымен (арткы HOMip белпелн жарыктандыруга арналган курылгы) жарыктандырган кезде тэулжтщ карацгы уакытында 20 м кем емес кашыктыктан окылуы THic.

5.4 HeMip белгшершщ фотометрикалык; касиеттерше койылатын талаптар

5.4.1 HeMip 6enrmepi алацын жабудыц жарык кайтару коэффицентл А МЭК жарыгыныц стандарттьщ кездер1мен немесе аспаптыц арналуы жэне метрологиялык сипаттамасы бойынша баска уксаспенен жарыктандырган кезде 3 кестеде керсетшген матыналардан кем емес болу THic. Ондайда жарыктандыру бурышы жэне бакылау бурышы б!р жазыктыкта болу THic. Улпшц оралтан бурышы 0° 80' коп болмау тшс

3 Кесте

Жабу Tyci Бакылау (бурышы*) Жар коэффице (лк-м2 Сбч )ык кайтаргыш нт!н!ц матынасы, кд/ ), жарьщтандыру /рышында* *) Жарыктык, лк 5° 30° о О Мах Ак 0°12' 45 18 8 250 0°20' 30 12 6 О О 3,5 2 0,7 Сары 0°12' 30 12 5

	0°20'	20	8	4	250
	1°30'	2,3	0,8	0,4
Кызыл	0°12'	14,5	6	2	250
	0°20'	10	4	1,8
	1°30'	0,8	0,4	0,3
А тттьщ- кегшд1р	0°12'	18	10	7	250
	0°20'	13	7	3
	1°30'	1,5	0,8	0,5
*    Бакылау бурышы-жарык тусу багыты мен бакылау багыты арасындагы бурыш, *    * Жарьщтандыру бурышы - жарьщ кайтаргыш бетке жарьщ тусу багыты мен перпендикуляр арасындагы бурыш

5.4.2    HeMip белпсше судыц мол эсершде жарьщ кайтаргыш коэффицены 3 кестеде керсетшген магынадан 90% кем болмау тшс.

5.4.3    Жарыктыгынан жергшжН ауыткыган кезде фотометриялык елшеулерд1 бакылау бурышы 0°20' жэне жары клан дыру бурышы 5° журпзедт Жарьщ кайтаргыш коэффицентш бакыланатын жарьщтьщ ауытку аумагында мелшер1 50 х 50 мм б1рнеше Kepmi алацдарда елшейдт Ондайда жарьщ кайтаргыш коэффицентшщ ец кеп магынасыныц ец азга катынасы 2-ден аспауы тшс.

5.5 HeMip белгшершщ тусН метрикалык; сипаттамаларына койылатын талаптар

Кущцзп уакытта

HeMip белгшершщ жарьщ кайтаргыш жабуларыныц Tyci 4 кестеде керсетшген, тусп к координатасымен шектелген аумак шегшде болу жэне жарьщтыктыц тапсырылган коэффицентше сэйкес болу тшс.

4 Кесте

Пленка Tyci Руксат етшетш тустш салалардыц бурыштьщ нуктелершщ тустш координаты Жарьщтьщ коэффицент i Тустш салалардыц бу немп рыштьщ нуктелершщ рлер1 1 2 3 4 Ак х У 0,355 0,355 0,305 0,305 0,285 0,325 0,355 0,375 >0,35 >0,35 Кызыл X У 0,690 0,310 0,595 0,315 0,569 0,341 0,655 0,345 >0,05 >0,05 Сары х У 0,545 0,454 0,487 0423 0,427 0,483 0,465 0,534 >0,27 >0,27

Атттык- х	0,105	0,181	0,270	0,230	>0,1
кеплд1р у	0,271	0,094	0,245	0,275	>0,1

TYHri уакытта

А МЭК жарыгыныц стандарттык кездер1мен немесе 5° бурышында жэне 0°20' бакылатанда арналуы жэне метрологиялык сипаттамасы бойынша баска уксастармен улпш жары клан дыртан кезде ж ары к кайтартыш бегл н (жаца белгшщ) туЫ 5 кестеде керсетшген туст! к координатымен шектелген аумак шегшде болу тшс.

5 Кесте

Tyci 1 2 3 4 Ак X 0,450 0,548 0,417 0,372 У 0,513 0,404 0,359 0,405 Сары X 0,585 0,610 0,520 0,505 У 0,385 0,390 0,480 0,465 Ескерту - Тунп уак;ытк;а арналган к;ызыл жэне ашьщ - кеплд1р нем1р белплер1шц туе метрикальщ сипаттамаларыньщ матынасы оларды жасаганына байланысты стандартна кдрпз1лед1.

HeMip белгшершщ бел тез1мд1 болу тшс:

5.6    жотары жэне томен температура эсерше. Жотары жэне томен температура эсершен кешн ж ары к кайтартыш жабуында, сандары мен эрштершде жарык, кетершу немесе жабудыц Tyci 03repyi болмау керек.

5.7    Соккыта. Соккы эсершен кешн жарык кайтартыш жабуында соккы аумагынан 5 мм коп кашыктьщта жарыгы, кабыршыктануы байкалмау керек.

5.8    Майысуга. Майысуга сынаган кезде жарык кайтартыш жабуда жарык болмау тшс.

5.9    Су эсерше. Су эсершен кешн жабуда бузылу i3flepi болмау керек.

5.10    Жылы эсерше. Жылы эсер1нен кешн жабуда бузылу 1здер1 болмау

тшс.

5.11. Туз туман эсерше тез1мд1 болу тшс. Туз туман эсершен кешн жабудын, тшмд1 жумысына эсер ететш бузылу жэне коррозия 1здер1 болмау керек.

5.12    Тазалауга. Бул жагдайда бузылу 1здер1 байкалмау ти1с.

5.13    Жарык кайтартыш жабудыц адгезиясы минус 20°С температурада нем1р белг1лер1 улгшерш шартка сэйкестенд1ргеннен кей1н жарык кайтартыш жабудыц кабыктануы байкалмау ти1с.

5.14    Рэм1здерге (сандарга, эр1птерге) тус1ршет1н пленка (фольга) адгезиясы жэне нем1р белгшершщ каттылык кыры жарык кайтаргыш жабуга

ЦР СТ 986-2003

терт бал баталауда 2 балдан жэне уш бал баталауда 1 баллдан темен болмау тшс.

5.15 Ь^аупнлздж талаптары

5.15.1    Ощцргенде колданылатын жары к кайтартыш белы пленкалары, ыстык накаткалы пленкалар (фольгалар) жэне дайын нем1р белплер1 адамдардыц ем1р1не жэне денсаулытына Kayinri емес.

5.15.2    Нем1р белгшерш енд1рген кезде жумыс ауматы ауасында зиянды заттардыц шект1 руксат етшетш концентрациялары (ШРК) ГОСТ 12.1.005 бойынша белгшенген нормативтен аспау тшс.

5.15.3    Жабдык каушЫздптнщ талаптары ГОСТ 12.2.003 бойынша.

5.15.4    Ыстык накаткалы пленкалар Tycipmyi жузеге асырылатын жумыс белмелер1 мен орындары сорып шытаратын ауа жанарткышпен жабдыкталуы тшс.

5.16 Тацбалау жэне буып-тую

5.16.1    Ор т1ркеу белпсшде сырт жатында дайындаушы-кэсторынныц тауар белпс1 Tycipmyi керек. Тауар бeлгici енпршмейтш жэне пайдаланудыц белгшенген кепшдж Mep3iMi шшде анык KepiHeTiH болу тшс.

5.16.2    Дайын HeMip 6enrmepi мен дайындамалар (дербес жетюзген кезде) ГОСТ 10354 бойынша пакеттерге немесе полиэтилен пленкалардан жасалтан конверттерге дайын белгшердщ 25 жинактамасынан жэне 50 дайындамадан кеп емес мелшерде буып тушледт Буып-туйген кезде но м i р белгшершщ бет жаты бузылудан сакталынуы THic.

5.16.13 Орама буйымдары ГОСТ 9142 бойынша 4 пакеттен (конверттен) картон кораптарта салынады.

Кораптарда темендегшер керсетшп тацбалау Tycipmefli:

-    дайындаушы-кэслпорын атауы мен туртан жер1, оныц тауар белпсл (бар болса);

-    ешм атауы;

-    HOMip белплер1н1н (дайындамаларыныц) турпаттары;

К,орап imiHe келесл акпараты бар орама параты салынады:

-    дайындаушы - кэсшорын атауы мен туртан жерц оныц тауар белпсл (бар болса);

-    ешм атауы;

-    HOMip белгшершщ (дайындамаларыныц) турпаты.

Кррап imiHe томендеп акпараты бар орама параты салынады:

-    дайындаушы - кэсшорын атауы мен туртан жерц оныц тауар белпсл (бар болса);

-    ешм атауы;

11

ЦР СТ 986-2003

-    нем1р белгшершщ (дайындамаларыныц) тур паты.

-    серия белгшер1 (нем1р белгшерше арналтан)

-    серияныц 6ipiHnii жэне соцты белгшершщ HeMipi (нем1р белгшерше арналтан);

-    буып - тушлген куш;

-    нем1р белгшершщ (дайындамаларыныц) саны;

-    буып-туюнпш сэйкестещцруге мумюндок тутызатын кез келген тэсшмен немесе тегш керсетш, арнайы мор кемепмен немесе оныц цолымен туслршген буып-туюнп туралы деректер;

-    осы стандарт белгшерт

5.16.4    Тутынушыта ж1бер1лет1н нем1р белгшершщ эр топтамасы 8 бел1мге сэйкес пайдалану женшдеп нускаулыкпен коса ж1бершедт

5.16.5    Келш ыдысыныц тацбалауы ГОСТ 14192 бойынша.

5.16.6    Ошм жэне кол1к ыдысын тацбалау, пайдалану женшдеп нускаулар мемлекетпк жэне орыс т1лдер1нде орындалады.

6 Кабылдау ережелер1

6.1    HoMip белгшерш (дайындамаларды) кабылдаута топтамамен усынады. Топтама деп 6ip кабылдау-тапсыру кужатымен рэЫмделген ном1р белгшер1шц кез келген саны есептеледт

Кабылдатан кезде ном1р белгшер1 (дайындамалар) кабылдау-тапсыру жэне дурк1н сынауга жатады.

6.2    Кабылдау-тапсыру сынауларды журпзген кезде топтамадан б1рдей материалдарды колданып, 6ip технологиялык жабдыкта дайындалган ном1р белплер1шц 3% кем емес алынады.

Улгшер 4.3, 5.3.1-5.3.9; 5.16 т. талаптарына сэйкест1пне тексершедт

5.3.8 талаптарына сэйкесттн бакылау эрш пен цифрларды туслрмей 6ip улпде жург1з1лед1.

6.3    Дуркш сынаулар 5.3.10-5.3.11; 5.4-5.14 талаптарына сэйкестптне уш жылда 6ip реттен кем емес журпзшедт Сынаулар 9 улгшерде журпзшед1.

Томендеп тармактар талаптарына сэйкест1г1не сынау уттлн:

-    5.3.10 жэне 5.3.11 - кол1к куралына кондыру ушш дайын ном1р белг1с1н1ц 6ip улпс1 пайдаланылады;

-    5.4 жэне 5.5 - сандар, эрштер жэне жиектеу туЫрмей 6ip улп пайдал анылады;

-    5.6 жэне 5.13; 5.10 жэне 5.12 - бушршде 10 см кем емес кещстпт бар, ортасында ею саны жэне 9pini бар ном1р 6earici улг1с1н1ц жартысына тец 6ip фрагмент бойынша пайдаланылады.

-    5.7; 5.8; 5.9; 5.11; 5.14- бушршде 10 см кем емес кещстпт бар, ортасында ею саны жэне 9pini бар нем1р белые! улпешщ жартысына тец 6ip

12

ЦР СТ 986-2003

фрагмент бойынша пайдаланылады. 5.8 сэйкесттне бакылау уннн улпде жогаргы жэне темен жиектелген Hierrepi болу тшс.

6.4 Дайындамалар сапасы 5.3.2; 5.3.3; 5.3.5; 5.3.8 сэйкесттне бакыланады.

6.5    Егер сынау процесшде ец болмаса талаптарыныц 6ipiHeH улгшер сэйкесспдт белпленсе, онда сынаулар нэтижелер1 канагаттандырылмаган болып саналады жэне сол топтамадан алынган н е м i р 6eariaepi (дайындамалары) улгшершщ ею есе санына кайта сынаулар журпзшедг

Кбайта сынаулар нэтижелер1 соцгы болып табылады жэне барлык топтамага таралады.

6.6    HeMip белгшерше сертификаттау журпзген кезде улгшерд1 сынау 5.3.6., 5.3.7, 5.4-5.15 белгшенген, хальщтыц OMipi, денсаулыгы, мулт, жэне коршаган ортаны коргау каутслздтнщ талаптарына сэйкесттне журпзедг

6.8 Жумыс орнында санитарлык-гигиеналык керсетюштердщ бакылау (5.15) белгшенген    тэрт! пте    Кдзакстан Республикасынын,

мемсанэпидкадагалау органдарымен жург1з1лед1.

7 Бакылау эд1стер1

7.1    Кдпданылатын материалдардыц сапасын тексеру Kipic бакылау да Kynii бар нормативт1к кужаттамалардыц талаптарына, сапа туралы коса ж1бершетш кужаттарга жэне немесе дайындаушы мойындаган сертификаттармен жузеге асырылады

7.2    Курылымнын,, нысаннын,, нем1р белг1лер1н1н, сырткы Typi мен тацбалау деректершщ 4.3, 5.3.1, 5.3.2, 5.3.4, 5.3.5, 5.3.7, 5.3.8, 5.3.8, 5.3.9; 5.16 сэйкестт кезбен шолып аныкталады.

Белгшенген келемге сэйкестт, нем1р белгшер1тц, дайындамалардыц, сандардын,, эрштердщ жэне коргау элементтер1н1н„ жиектеу еш жэне нысандау терецд1п келемш коса (5.3.2, 5.3.3, 5.3.6) ГОСТ 427 бойынша металл сызгышты жэне ГОСТ 166 бойынша штангенциркульд1 колданып аньщталады.

7.3    5.3.10 жэне 5.3.11 талаптарын тексеру келпс куралыньщ шатты шаммен (арткы нем1р белг1с1н жарьщтандыруга арналган курылгы) жарыктандырган кезде шашырацкы кунд1зп жарык жагдайларында (тацертецг1) жэне тунп уакытта нем1р белг1лер1н кел1к куралына кондырганнан кей1н жург1з1лед1.

7.4    Крргау элементтер1н1ц сапасы ею тэсшмен тексершедт

Зертхана жагдайларында коргау элементтер1н кезбен шолып тексеру. Зертхана жагдайларында коргау элементтерш тжелей тексерген кезде шашыраган кунд1зг1 жарыкта «KZ» рэм1здер1 жакын жердей (0,6 м кем емес), мелшерге катысты (30±5)° шолу бурышы аздап езгерген кезде KepiHyi тшс.

13

ЦР СТ 986-2003

90° Бурышка улп жагдайын езгерткен кезде алгашкы лткелей жагдайдан «KZ» рэм1з1 табылмауы керек.

Коргау элеменллерш тексеру аспаптьщ лэсшмен журпзшедл Дала немесе зертханалык жагдайларда коргау элеменллерш тексерген кезде «жары к кайларгыш» шогыры багылгалган кездер1мен жары клан дырылган кезде «KZ» рэм1здер1 жакын жердей (0,6м кем емес) нормага калыслы шолу бурыттты (30±5)°-та KepiHyi лшс. Кездер релшде ГОСТ 4677 бойынша кез келген куаллылыгы бар шам пайдалануы мумкш. Бакылаган кезде шамныц жары к шогыры кору бурышынын багыты бойынша орналасуы керек

Барлык жагдайларда коргау элементтершщ «KepiHyi» рэм1здердщ каркынды жары клан дыруд ьщ кебейлтлген дэрежесл н де жэне косы мша «кум1с» лусл н алуда KepiHyi ли1с.

7.5    HeMip белгшер1 беллн1н жарык кайларгыш коэффиценллн аньщлауды МЭК усынысы бойынша А МЭК жарыгынын, сландарллык кез1мен жарыкландырган кезде немесе арналуы бойынша жэне мелрологиялык сипалгамасы бойынша баска уксас аспаплармен жэне кунп бар кужаллама бойынша люксмелрмен жарьщландыруды елшеген кезде жасайды.

Жарыкландыру бурыттты жэне бакылау бурыттты бектлу1 ли1с жэне жарык кезш улп орласымен косалын сызыклыц карама карсы беллер1нде болуы лшс.

Улпш бурау бурышы 0°80' коп болмау лшс.

Жарыклыкла жерг1л1клт ауылкуларды лапкан кезде лексеру 0°20' бакылау бурышында жэне 5° жарык бурышында журпзшедл Жарыклыклын, бакыланалын ауылкулары аумагында мелшер1 50x50мм б1рнеше Kepmi алацдарда жарык кайларгыш коэффиценлтн елшейд1. Ец коп керселуд1ц ец азга калынасы 2 ден аспауы ли1с.

HeMip белгшершщ жарык кайларгыш белгер1н1н, фоломелрикалык сипалгамасыныц магынасы 5.4 лалапларына сэйкес болу лшс.

7.6    Жарык кайларгыш жабуыныц лус мелрикалык сипалгамасын аныклау нем1р белгшер1 нормасына 45° бурышында орналаскан ГОСТ 7721 бойынша Д 65 сландарллы жарык кездер1мен жарыкландырган кезде, МЭК усынысы бойынша А МЭК кездер1мен немесе арналуы жэне мелрологиялык сипалгамасы бойынша баска уксас аспаплармен, 5° бурышында жэне 0°20' бакылауда жасалады. Олшеуд1 но м i р белпсл нормасына бойлай журпзедл Олшеу н эли же л ер i 5.5 лалапларга сэйкес болу лшс.

7.7    HeMip белг1лер1н1ц жарык кайларгыш белтнщ лураклылыгы жогары жэне лемен лемпералура эсер1не келесл лурде аныклалады:

Улгшерд1 лемендег1 лтзбекле клималлык камерада услайды:

а)    (65+2) ° С лемпералурада жэне 5% дан 15% дешн салыслырмалы ылгалдыкла 7 сагал;

б)    (23±5) ° С лемпералурада жэне 40% дан 60% дешн салыслырмалы ылгалдыкла 1 сагал;

14

ЦР СТ 986-2003

в) минус (20±2) ° С температурада 15 сагат.

Егер улгшердщ жабуы 5.6 талаптарына сэйкес болса сынау нэтижелер1 жагымды.

7.8    Соккыга нем1р белгшершщ жары к кайтаргыш бетшщ турактылыгы келесл турде аныкталады:

Сынауга арналган улпш тоцазыткыш камерада 6ip сагат 1ш1нде (20±2) ° С температурада у слайды. Тоцазыткыш камерадан шыгарганнан кей1н улпш катты непзге (ГОСТ 380 бойынша болаттан жасалган немесе ГОСТ 1412 бойынша шойыннан жасалган калыцдыгы 12,5 кем емес тактага) ж ары к кайтаргыш бетлмен жогары каратып салады, соцынан ГОСТ 380 бойынша болаттан жасалган, диаметр! 25 мм болат шарды 2 м бшкиктен тастайды.

Талаптардыц сакталуын ГОСТ 166 бойынша штангенциркуль колданып техникалык караумен тексеред!.

Сынаулар нэтижелер1 дурыс деп саналады, егер улгшердщ жабуы 5.7 талаптарга сэйкес болса.

7.9    Майысуга номiр белгшершщ жарык кайтаргыш бетшщ турактылыгы келесл турде аныкталады:

Сынауларды плюс (23±5°) температурада журпзедт Улпш оправкада диаметр! 50мм 2 аралыгында 90° дей!н бурыш пайда болганша майыстырады. Сынаулар журпзген кезде нем!р белг!лер!н!ц улг!с! жарык шагылыстыру жабуымен сыртка бурылуы керек.

Сынаулар нэтижелерш кезбен шолып тексеред!. Сынаулар дан кешн улп

5.8    талаптарына сэйкес болу керек.

7.10    HeMip белгшершщ жарьщ кайтаргыш жабуыныц суга тез1мдшп келес! турде аныкталады:

HeMip белгшершщ улпслн тазартылган суы бар ваннага плюс (23±5)° температурада 24 сагатка салады, соцынан плюс (23±5)° температурада, 40% дан 60% дешн салыстырмалы ылгалдыкта 48 сагат !нпнде кеппредг

Сынаулар нэтижелерш кезбен шолып тексеред!. Сынаулар дан кешн улп

5.9    талаптарына сэйкес болу керек.

7.11    Жылыга HOMip белгшершщ жарык кайтаргыш беттершщ турактылыгы сыналатын жылы коспасында мына курамда: 70% п-гентан жэне 30% толуолда улпш 1 минут !нпнде кондинционирлеумен тексершедг Сынаулар нэтижелер1 дурыс деп саналады, егер кезбен шолып тексергеннен кешн улпнщ жарык шагылыстыру жабуы 5.10 талаптарына сэйкес болса.

7.12    Туз эсерше нем1р белгшер1н1ц жарык кайтаргыш турактылыгы туз туманында yariHi кондиционерлеумен тексер1лед1:

туз туманын (35±2) ° С температурада 5 % натрий хлоридшен туратын epiTiHfliHi тозацдатып жэне 95% тазартылган Судан жасайды.

а)    22 сагат шшде улп Hi туз туманы эсерше салады;

б)    2 сагат шшде улп Hi ауа ылгалдылыгы 40% тен 60% дешн жэне (23±5) ° температурада кеппред1;

15

ЦР СТ 986-2003

в) 22 сагат шшде улпш кайтадан туз туманы эсерше салады;

Кондиционерлеудщ белгшенген TapiiGi бпкен сон, улпш сумей жуады, суртед1 жэне карайды. Сынау нэтижелерш дурыс деп есептейдц егер кезбен шолып бакылаганнан кешн улгшщ жабуы 5.11 талаптарына сэйкес болса.

7.13    Тазалауга нем1р белгшершщ жары к кайтаргыш жабуыныц кабшеп келес1 турде тексер1лед1.

Нем1р белгшершщ жарьщ кайтаргыш кабшеп мотор немесе трансмиссиондык майы немесе графит коспасымен майланады. Сынаган кезде колданылатын май мен графитт1ц маркалары жэне косна курамы реттемеленбейд1.

Сонан соц бейтарап жуу куралымен жуып, жабуды элс1з ер1тк1шпен (гептанмен) суртедт Суртет1н материалдар, колданылатын ерташтщ жэне жуатын ер1т1нд1н1ц маркасы реттемеленбейд1.

Сынау нэтижелер1 дурыс деп есептелед1, егер тазалау дэрежесл н кезбен шолып бакылаганнан кешн жарык кайтаргыш жабудыц сапасы 5.12 талаптарына сэйкес болса.

7.14    Жарьщ кайтаргыш жабудыц адгезиясын аньщтау уш1н нем1р белпсшщ улпсш минус (20±2)° С температурада тоцазыткыш камерада 1 сагат шшде устайды. Сынау нэтижелер1н дурыс деп есептейдц егер кезбен шолып бакылаганнан кешн улгшщ жабуы 5.13 талаптарына сэйкес болса.

7.15    Жарьщ кайтаргыш бетке ыстьщ накатканыц пленка адгезиясы (фольгасы ) тор жэне косарлас кесш эд1стер1мен тексершед1.

Сынауларды ею нем1р белг1лер1нде жэне эр белг1н1ц уштен кем емес рэм1здер1нде журпзед1.

7.15.1 Тор кеспстер эд1с1

Нем1р белгшер1 улг1лер1н1ц эр сыналатын рэм1здер1нде кесетш аспаппен (кез келген устауышы бар устара жузц кесет1н жагыныц егеу бурышы 20° тан 30° дешн 6ip немесе коп жузд1 пышак жэне жалпактыгы 0,05мм ден 0,10мм дешн лезвия жуз1) 6ip б1ршен 1мм кашьщтьщта орналаскан пазасы бар улп немесе сызык бойынша алты параллель кес1ктерд1 жарык шагылыстыргыш пленкага дей1н рэм1з штрихыныц барльщ келемше 6ip б1р1нен 1 мм кашьщтьщта жасайды.

Кесет1н аспапты улг1 бетше перпендикуляр устайды. Кесу жылдамдыгы 20мм/с тан 40мм/с дешн. ¥ксас турде перпендикуляр багытта кес1ктерд1 жасайды. Улп бетшде б1рдей мелшерл1 (1x1 )мм квадраттардан тор пайда болады. Жабу кесуд1 бакылау 2,5 - 4,0 мэрте кебейтш, лупа кемепмен жузеге асырылады.

Жабудыц кабыршактанган кесектер1н 15 мм кем емес шаш узындыгыцдай кыл боягышпен тор бет1нде тузу жэне Kepi 5 реттен кем емес журпзш кепредг

Мазмуны

1    Кдлданылу саласы    1

2    Нормативы к сштемелер    1

3    Аныкгамалар    2

4    Турпаттары жэне курылымы    2

4.1    Нем1р белгшершщ турпаттары    2

4.2    Нем1р белгшершщ сериялары    4

4.3    Нем1р белгшершщ курылымы    4

5    Техникалык талаптар    6

6    Кабылдау ережелер1    12

7    Бакылау эд1стер1    13

8    Нем1р белг1лер1н пайдалану жэне кондыру    женшдеп

нускаулар    18

9    Тасымалдау жэне сактау    19

10    Дайындаушы кеп1лд1ктер1    20

А косымшасы (м1ндетт1). Нем1р белгшерш    белгшеу улпсл 21

Б косымшасы (мшдети). Эр1птер келем1    23

В косымшасы (мшдеты). Сандар келем1    24

Г косымшасы (мшдеты). Жург1зуш1 жаднамасы    25

Д косымшасы (м1ндетт1). Нем1р белгшершде коргау элементтершщ орналасу сызбасы    27

Е косымшасы (аныктамалык). Библиография    28

КАЗАХСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫЦ МЕМЛЕКЕТТ1К СТАНДАРТЫ

Жол келнл

МЕХАНИКАЛЬЩ К0Л1К ЦАРАЛДАРЫНА ЖЭНЕ ОЛАРДЬЩ Т1РКЕМЕЛЕР1НЕ АРНАЛЕАН ЖАРЬЩ КАИ ГАРГЫШ БЕТТЕР1 БАР МЕМЛЕКЕТТ1К Т1РКЕУ H0MIP БЕЛГ1ЛЕР1

Техникалык; шарттар

Енызшген KYHi 2004-01-01

1    Колданылу саласы

Осы стандарт тзркелетш механикалык келж куралдарынын (будан api -келж куралдары) жэне олардыц ыркемелершщ барлык турлерше белгшенетш, жарьщ кайтартыш беттер1 бар мемлекеттж тзркеу нем1р белгшерше (будан api - не\пр белгшер1) таралады.

Стандарт турпаттарды, курылымды, келемш, сапа жэне каутслздж талаптарын, кабылдау ережелерш жэне бакылау эдштерш, тасымалдау ережелерш, нем1р белплерд1 сактау жэне пайдалануды белплейдт

Ескерту-Еркелетш келж куралдарынын пзбесл Казакстан Республикасы зандарымен белпленген тэртште аньщталады.

Осы стандарт талаптары мшдегп болып табылады.

Жол катынасы каушаздшн, халыктын, OMipi, денсаулыты жэне мулкш сактауды, коршатан ортаны кортауды камтамасыз етуге батытталтан не\пр белгшерше койылатын талаптар 5.3.10, 5.3.11, 5.4 -5.15 баяндалды.

Стандарт Казакстан Республикасы Кортаныс министрлтнщ эскери бел1мдер1, iniKi жэне шекара эскерлер1 кел1к куралдарыныц нем1р белгшерше таратылмайды.

2    Нормативтпс сштемелер

Осы стандартта келес1 стандарттарта сштемелер пайдаланылтан:

ГОСТ 12.1.005-88 ЕКСЖ. Жумыс ауматы ауасына койылатын жалпы санитарлык-гигиеналык талаптар.

ГОСТ 12.2.003-91 ЕК^СЖ. Ощцрштш жабдьщтар. Жалпы кау1пс1зд1к талаптары.

ГОСТ 166-89 Штангециркульдер. Техникалык шарттар.

ГОСТ 380-94 Одеттеп сапалы кем1ртект1 болат. Маркалар.

Ресми басылым

ЦР СТ 986-2003

ГОСТ 427-75 Олшеуш металл сызтыштар. Техникалык шарттар.

ГОСТ 597-73 Сызба кагазы. Техникальщ шарттар.

ГОСТ 1412- 85 Куйып алута арналтан пластинкалы график бар шойын. Маркалар.

ГОСТ 3489.2-71 Баспахана шрифты. Журнал гарнитурасы (орыс жэне латын непздеп алфавиттерге арналтан). Татайындалуы. Суреп. Шрифт сызыты. Сиымдылыты.

ГОСТ 3489.17-71 Баспахана шрифты. «Балтика» гарнитурасы (орыс жэне латын непздеп алфавиттерге арналтан). Татайындалуы. Суреп. Шрифт сызыгы. Сиымдылыгы.

ГОСТ 4677-82 Шамдар. Жалпы техникальщ шарттар.

ГОСТ 7721-89 Туе аньщтауга арналган жарьщ кездер1. Турпаттар. Техникалык талаптар. Тацбалау.

ГОСТ 9142-90 Бурмеленген картонная жасалган жэш1ктер. Жалпы техникалык шарттар.

ГОСТ 10354-82 Полиэтилен пленкасы. Техникалык шарттар.

ГОСТ 13726-97 Алюминий жэне алюминий корытпалардан жасалган таспалар. Техникалык шарттар.

ГОСТ 14192-96 Жуктерд1 тацбалау.

ГОСТ 15150-69 Машиналар, аспаптар жэне баска техникалык буйымдар. Турл1 климаттык аймактарга арналган орындамалар. Сырткы ортаныц климаттык факторлары 9cepi белтнде санаттар, пайдалану шарттары, тасымалдау жэне сактау.

ГОСТ 21444-75 Борлы кагаз. Техникалык шарттар.

3    Аньщтамалар

Осы стандартта “Кдзакстан Республикасында жол катынасы каушЫздш ережелер1н беюту ту рал ы” Кдзакстан Республикасы Уюметшщ 1997 жылгы 25 желтоксандагы № 1650 каулысына сэйкес терминдер мен аныктамалар колданылады.

4    Турпаттары жэне курылымы

4.1 HeMip белгшершщ турпаттары

Келес1 нем1р белгшершщ турпаттары белгшенедк

а) 1 Турпат-зацды тулгалардыц жец1л автомобильдер1не арналган алдыцгы, сонымен катар арткы нем1р белгшерц зацды тулгалардыц жук автомобильдер1 мен автобустарына арналган алдыцгы нем1р белгшерт

2

ЦР СТ 986-2003

б)    1 А Тур паты - жеке тулгалардыц жещл автомобильдерше арналтан алдыцты жэне арткы нем1р белгшер1 жэне де жеке тулгалардыц жук автомобильдер1 мен автобустарына арналтан алдыцты нем1р белплерг

в)    2 Турпат-зацды тулгалардыц жук автомобильдерше жэне автобустарына арналтан жэне де бею ту орны 1 турпатты нем1р белплершш келемше сэйкес емес зацды тулгалардыц жещл автомобильдерше арналган арткы нем1р белпст

г)    2 А Турпаты-жук автомобильдерше жэне автобустарга арналган жэне де беюту орны 1 А турпатты нем1р белгшершщ келемше сэйкес емес жеке тулгалардыц жещл автомобильдерше арналган арткы нем1р белпст

д)    3 Тур п ат- м ото ко л i к куралдарына (мотоциклдар, мотороллер- лер) арналтан;

е)    4 Турпат- тракторларта арналтан;

ж)    5 Турпат- жук жэне жещл автомобильдердщ ыркемелерше жэне жартылай ыркемелерше арналган;

и)    6 Турпат-тракторлар ыркемелерше арналган;

к) 7 Турпат-жол каты нас ы на каты су га уакытша руксат етшген келш куралдарына арналтан.

л)    1Г Турпаты-дипломатиялык, консулдьщ, сауда окшдштершщ жэне олардыц кызметкерлершщ жещл автомобильдер1не арналтан алдыцты жэне арткы HOMip 6eariaepi;

м)    2Г Турпаты-бек1ту орны 1Г турпатты HOMip белплер1н1н келем1не сэйкес емес дипломатиялык, консулдьщ, сауда еюлд1ктер1н1ц жэне олардыц кызметкерлершщ жещл автомобильдерше арналган арткы HOMip 6earici;

н)    1 Д Турпаты-Шетел фирмалары еюлдер1н1ц, эуе компанияларыныц, банюлер мен баска шетел уйымдарыныц, корреспонденттер, мамандар, азаматтар мен Казакстан Республикасында турып жаткан азаматтыгы жок азаматтардыц немесе шетелге кететшдердщ автомобильдер1не, сонымен катар шетел азаматтарына жэне азаматтыгы жок азаматтарта прокатка усынылтан автомобильдерге арналтан арткы жэне алдыцты HOMip белплер1.

п)    2Д Турпаты-беюту орны 1Д турпатты HOMip белгшер1не сэйкес емес шетел фирмалары екшдершщ, эуе компанияларыныц, банкшер мен баска шетел уйымдарыныц, корреспонденттер, мамандар, азаматтар мен Кдзакстан Республикасында турып жаткан азаматтыгы жок азаматтардыц немесе шетелге кететшдердщ автомобильдерше, сонымен катар шетел азаматтарына жэне азаматтыгы жок азаматтарта прокатка усынылтан автомобильдерге арналтан арткы нем1р белгшерг

р)    1Е турпаты-ООН ек1лд1ктер1н1ц автомобильдерше арналган алдыцгы жэне арткы HOMip 6eariaepi.

3

4.2 HeMip белгшершщ сериялары

HeMip белгшершщ 1, 1А, 2, 2А, 3, 4, 5,6 ,7 сериялары Казахстан Республикасынын, жол катынасы каушспдт женшдеп уэюлегп мемлекеттш органымен белгшенедт

1Г, 1Д, 2Г, 2Д турпаттарыныц HeMip белгшер1 сериямен дайындалады:

CMD - дипломатиялык е юл дер басшыларыныц автомобильдерше арналтан терт цифрлы;

D - дипломатиялык жэне консулдык еюлдершщ жэне олардыц дипломатиялык курам ы автомобильдерше арналтан;

Т - эюмшшк-техникальщ кызметкерлершщ жэне дипломатиялык, консулдык еюлдершщ кызмет керсететш персоналы, шетелдш сауда екпццктер1 автомобильдер1не арналтан;

М - шетел фирмаларынын,, эуе компанияларынын,, банкшер мен баска мекемелер автомобильдер1не арналтан;

К - шетел корреспонденттер автомобильдерше арналтан;

Н - шетел мамандарыныц, Казакстан Республикасында туратын азаматтар мен азаматтыгы жок тулгалар автомобильдер1не, сонымен катар шетел тулгаларына жэне прокатка усынылган азаматтыгы жок тулгалар автомобильдерше арналган;

Р - К,азакстан Республикасынан б1ржолата экетуге байланысты есептен шыгарылган автомобильдерге арналган.

1Е Турпатты нем1р белплер1 ООН екшд1ктер1 автомобильдер1не арналган UN сериясымен дайындалады.

4.3 HeMip белгшершщ курылымы

4.3.1 Нем1р белгшер1н1н, курылымы 1 кестеге сэйкес болу тшс:

Жесте

HeMip белпсшщ турпаты HeMip белпсшщ курылымы I турпат (6ip жолды) А ООО НН IА турпат (6ip жолды) АООО ННМ I Г, I Д (6ip жолды) ноооооо CMD сериялы I Г, 1Д турпат (6ip жолды) ННН 0000 UN сериясы бар IЕ турпат (6ip жолды) ннооо 2 турпат (ею жолды) А ООО НН 2А турпат (ею жолды) А ООО ННМ CMD сериялы 2 Е турпат (ею жолды) ННН 0000

4

2Д турпат (ею жолды)	нооо ООО
3 турпат (ею жолды)	0000 АН
4 турпат (ею жолды)	ооот АНН
5 турпат (ею жолды)	0000 АН
6 турпат (ею жолды)	АНН ТООО
7 турпат (уш жолды)	TRANZIT 0000 АН
Ескерту-HeMip белплершщ курылымында эрттердш темендеп магыналары бар А- 1)    1,1А, 2,2А,3,4,5,6,7 турпаттардьщ келж куралдарыныц нем1р белплерше юрейн республика аймагын (облысын) белплеуге арналган api пй к код; 2)    1Г, 1Д; 2Г,2Д,1Е нем1р белплершщ турпаттары белпленген келж куралдарына жатуы; - О жэне Н - нем1р белплершщ цифрльщ HOMipi мен эрштж сериясын белгшеййн цифр мен эрш; М - жеке тулгалардыц кел1 к куралдарына жататындыгын керсетейн эрштж код; Т- тракторлар мен йркемелердщ нем1р белплерше юрпзшейн эрштж код.

4.3.2 Республика аймактарына (облыстарына), Казахстан Республикасында ыркелген зацды жэне жеке тулгаларга, дипломатиялык, консулдык жэне баска шетел еюлджтерше, сонымен катар шетел корреспонденттерше, мамандарта, Кдзакстан Республикасында туратын азаматтар мен азаматтыты жок тулгаларга нем1р белгшершщ эрштж кодтары, сандык HeMipi мен эрштж серияларыныц бектлу1 Кдзакстан Республикасынын, жол катынасы каушслздш женшдеп уэюлетп мемлекеттж органымен журпзшедг

5 Техникалык; талаптар

5.1 Нем1р белгшер1 осы стандарт талаптарына сэйкес, Кдзакстан Республикасында жол катынасы каутслздт женшдеп уэюлетт! мемлекеттж органымен кел1с!лген жэне белг1ленген тэртште беютшген технологиялык жэне конструкторльщ кужаттама, улп-эталондар бойынша дайындалуы керек.

Нем1р белгшер1 ГОСТ 15150 бойынша УХЛ 1 климаттык жагдайларында пай д алану га арналган.

5

5.2 К^олданылатын материалдар

5.2.1    1-6    турпаттардыц    нем1р белгшерш дайындау у™¹¹

пайдаланылады:

-    калыцдыгы 0,8 мм кем емес, ГОСТ 13726 бойынша коррозияга туракты АМц маркаларыныц алюминий корытпаларынан жасалган таспалар;

-    ак, сары, кызыл немесе ашык-кеплд1р туст1 ж ары к кайтаргыш пленка;

-    дайындамалар (жарык кайтаргыш пленка тус1ршген таспа). Турл1 енд1рунплер дайындамалар мен нем1р белг1лер1н дайындаган кезде дайындамалар дербес жетк1зу заты болуы мумк1н;

-    ыстьщтай айналдырылган полиэстерол пленка (фольга)-рэм1здерд1 (сандарды, эрштерд1) Tycipyre жэне нем1р белг1лер1н жиектеуге арналган материал рет1нде.

Алюминий корытпалар мен дайындамалардан жасалган колданылатын таспалар дын, бет1 жазык жэне Teric, кабыршыксыз болу Tnic.

Жарьщ кайтаргыш жэне полиэстер пленкаларга койылатын талаптар нем1р белгшершщ 5.3.8-5.15 талаптарына сэйкесттн камтамасыз ету Tnic.

5.5.2    7 Турпатты нем1р белгшерш дайындаган кезде ГОСТ 21444 бойынша бор немесе ГОСТ 597 сызба кагаз пайдаланылады.

5.2.3    HeMip белгшерш (дайындамаларды) дайындаган кезде кажегп сапаны, каушЫздшы, жарык кайтаргыш кабшетш жэне HOMip 6eariaepi кызметшщ белпленген кепшдок мерз1мш камтамасыз ететш баска материалдарды колдануга болады.

5.3    Дайындамалар мен нем1р белгшерше койылатын талаптар.

5.3.1    Темендеп турпатты нем1р белгшерк

-1, IA; I Г, 2Г; 1Д, 2Д; IE; 2, 2А; 3;7 турпаттарынын, HOMip белгшер1 тш бурышты нысанды болу Tnic.

-    4, 5, 6 турпаттардыц теменп (жогаргы) бурыштары кесшген тж бурыштары мен жиектер1 болу Tnic.

HeMip белгшерш рэЫмдеу улпЫ А косымшасында, рэм1здер келем1 Б,В, жэне Г косымшаларында келт1ршу1 тшс.

5.3.2    Дайындамалар мен нем1р белгшерш ею турде дайындайды:А жэне

В.

A Typi - шет1 домалак, Ек бурыш нысанды жэне жиеп нысандалган еш 6,5мм нысан терецдт 1мм кем емес.

В Typi - жогаргы немесе томен жагында ею кесшген бурышы бар Г к бурыш нысанды жэне нысандалган жиепнщ еш 6,5мм жэне нысан терецдт 1мм кем емес.

5.3.3    Дайындамалар мен HOMip белгшершщ непзп Typaepi мен мелшер1 2 кестенщ талаптарына сэйкес болу тшс.

6