КАЗАХСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫН, ¥ЛТТЬЩ СТАНДАРТЫ

ТАГА ЖАБЬЩ О ГЬАКЫРАШЫПДА Т¥ТАНУ ТЕМПЕРАТУРАСЫН

АНЬЩТАУ ЭД1С1

МЕТОД ОПРЕДЕЛЕНИЯ ТЕМПЕРАТУРЫ ВСПЫШКИ В ЗАКРЫТОМ

ТИГЛЕ ТАГА

КР СТ 2424-2013

(ASTMD 56-05 (2010) Standard Test Method for Flash Point by Tag Closed Cup Tester, MOD)

Ресми басылым

КазСтИн осы улттык стандарты ASTM D56-05 (2010) «Standard Test Method for Flash Point by Tag Closed Cup Tester» непзделген, ACTM Интернэшнл авторльщ кукыты, PA 19428, АКД1 ACTM Интернэшл руксатымен кайта

басылады.

Ь^азакстан Республикасы Индустрия жзне жаца технологиялар министрлнлнщ Техникалык; реттеу жзне метрология комитет! (Мемстандарт)

Астана

КАЗАХСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫН, ¥ЛТТЬЩ СТАНДАРТЫ

ТАГА ЖАБЬЩ О ГЬАКЫРАШЫПДА Т¥ТАНУ ТЕМПЕРАТУРАСЫН

АНЬЩТАУ ЭД1С1

ЦР СТ 2424-2013

(ASTMD 56-05 (2010) Standard Test Method for Flash Point by Tag Closed Cup Tester, MOD)

Ресми басылым

КазСтИн осы улттык стандарты ASTM D56-05 (2010) «Standard Test Method for Flash Point by Tag Closed Cup Tester» непзделген, ACTM Интернэшнл авторльщ кукыты, PA 19428, АКД1 ACTM Интернэшл руксатымен кайта

басылады.

Ь^азакстан Республикасы Индустрия жзне жаца технологиялар министрлплнщ Техникалык; реттеу жзне метрология комитет! (Мемстандарт)

Астана

ЦР СТ 2424-2013

кПа (760 мм сын. баг.) барометра ж кысымга багытталган ец тэменп температура.

3.1.1.1    Егер ол пайда болган соц жалын суйьщтьщтыц барльщ бетше лезде таралатын болса, сыналатын сынама тутанган болып саналады.

3.1.1.2    Егер тутандыру куралы жалын тузет!н болса, оныц кэгщцр сэулес! жэне тутану температурасына жеткенге дей1нг1 улгайтылган кэлемдер1 болуы мумк1н. Бул тутанган болып саналмайды жэне сынак нэтижелерше назар салмау керек.

3.2    Осы стандартта белгшенген терминдер аныктамалары

3.2.1    Динамикалык; (тецеспршмеген) жагдайлар:    Аспаптагы

сыналатын сынаманыц устшдеп будыц жэне сынаманыц эзшщ тутандыру курылгысын колдану уакытында эртурл1 температурасы болатын кездег1 тутану температурасын аньщтау жагдайы.

3.2.1.1    Мундай жагдайлар бершген туракты жылдамдьщпен сыналатын сынаманы кыздырган кезде сыналатын сынаманыц температурасына катысты бу температурасыныц Keniirin орын алатындьщтан пайда болады. Сынак; нэтижес1нде алынатын тутану температурасы аталган эд1ст1ц эщцр1мдшк шегшде болады.

3.2.2 Тутану температурасын немесе сынак эдкш аныктаута арналтан аспаптагы ieneciipi ieiiii жагдайлар: Сыналатын сынаманыц устшдеп будыц жэне сынаманыц эзшщ тутандыру курылгысын колданган кезде 6ip гана температурасы болатын жагдай.

3.2.2.1    Сынама температурасы оныц эртурл1 нуктелершде б1рдей болмайтындьщтан, мундай жагдайга практикада кол жетюзу мумк1н емес, ал сынак аспабыныц туркы мен какпагыныц барынша тэмен температурасы болады.

4    Эдктщ мэн1

4.1    Сыналатын сынаманы аспаптыц отбакырына салады жэне жабьщ какпак кез1нде туракты жылдамдыкпен баяу кыздырады. Б1рдей уакыт аралыгында тутандыру курылгысын отбакырга экел1п салады. Тутандыру курылгысы сыналатын сынаманыц уст1ндег1 будыц жалындауын тудыратын кездег1 ец тэменп температураны тутану температурасы деп санайды.

5    Эдктщ \ioni жэне колданылуы

5.1    Тутану температурасы эн1мнщ бакыланатын зертхана жагдайларында ауамен 6ipre жалындау коспасын тузу кабшет1н сипаттайды. Тутану температурасы материал жангыштыгыныц кауп1н багалау кез1нде ескершу1 керек кэрсетк1штерд1ц 6ipi болып табылады.

5.2    Тутану температурасы туралы мэл1меттерд1 тутанатын жангыш

ЦР СТ 2424-2013

эшмдердщ сипаттамасы ушш жуктерд1 тасымалдау жэне каушспдж жэншдеп нускаулыктарды эз1рлеген кезде пайдаланады. Белгш 6ip жантыштьщ тобына эшмд1 жаткызу туралы мэл1меттерд1 THicxi кужаттардан табуга болады.

5.3 Тутану температурасы ушпа емес немесе тутанбайтын эшмге катысты ушпалыгы жогары жэне тутангыш курауыштар туралы растай алады. Мысалы, жермай сынамасыныц тэн емес тэменп тутану температурасы бензин коспасынын косылтандытын кэрсете алады.

6 Ь^олмен баскарылатын аспап

6.1    Жабык; (ибакыры бар Тага аспабы - Аспап 1-суретте бершген, аспаптыц сипаттауы А. 1 косымшасында бершген .

6.2    Экран - Алдыцты жатынан ашьщ болатын еш 460 мм жэне 6HiKTiri 610 мм экранды пайдалану усынылады.

6.3    Термометр л ер - Отбакыр уттлн 1-кестеге сэйкес термометрлердщ 6ipeyiH пайдаланады. Ванна ушш кажетт! элшеу аукымындаты ашьщ межел1г1 бар кез келген колайлы термометрд1 пайдаланады. Отбакырта арналтан сиякты типтеп термометрд1 пайдалантан ыцтайлырак.

ЕСКЕРТПЕ: ASTM талаптарына сэйкес келепн термометрлердщ орнына М^най институтыньщ талаптарына сэйкес келетш термометрлерд1 пайдаланута болады (ГР 15С PM-Low термометр!).

7 Сынамаларды ipiKTey

7.1    Тутану температурасыныц аса кэтерщьй мэндерш ушпа эн1мдердщ кему1не экелет1н сактьщ шаралары сакталматан кезде алады. ¥шпа эн1мдерд1ц кему1н жэне ылталдыц тусу1н болдырмау максатында, егер буныц кажет1 болмаса, жуксауыттарды ашпау керек. Сынаманыц орнын ауыстыруды сынама температурасы болжанатын тутану температурасынан 10 °С (18 °F) тэмен болтанша icKe асырмау керек. Мумюндтнше, тутану температурасын аньщтау сынамада этк1з1лет1н алтанщы сынак болута ти1с, сондьщтан сынама тэменп температурада сакталута ти1с.

7.2    Тез таратыш эн1мдер туркыныц кабырталары аркылы жентектелет1н болтандьщтан, газ этюзпш материалдардан дайындалтан жуксауыттарда сынамаларды сактаута жол бер1лмейд1. Сацылаулы жуксауыттарда болатын сынамалар сынактар кез1нде сен1мд1 нэтижелер кэрсетпейдт

5

ЦР СТ 2424-2013

1-кесте - Термометрлер

ТермометрА ASTM Сынакка арналган термометрд! белгшеу 4 °С (40 °F) тэмен температура кезшде 4 °С бастап 49 °С (40 °F - 120 °F) дейшп температура кезшде 49 °С (120 °F) жотары температура кезшде 57 °С немесе (57F) 9 °С немесе (9F) 57 °С немесе _(5VF)_ 9 °С немесе (9F)

АТермометрлерге койылатын техникальщ талаптар ASTM Е 1 техникальщ шарттарында бершген.

7.3 0p6ip сынакка арналган сынаманыц кэлем1 кемшде 50 мл болуга тшс. Сынамаларды Кр СТ ИСО 3170 талаптарына сэйкес ipiKTen алады.

8 Ь^олмен баскарылатын аспапты дайындау

8.1    Аспапты ортньщты Teric устщп бетке орнатады, мысалы, устелде. Егер сынактарды байкалатын ауа козгалысы орны алатын уй-жайда этюзсе, аспапты уш жатынан ауа козгаласынан коргау унйн экранмен коршайды. Тарту шкафына немесе желдетюштергетшелей жакындыкта сынактар этюзбеу керек.

8.2    Тутандыру рет1нде электрл1к тутандыртышы бар табити жэне

суйытылтан    газ    жалынын    пай д алану    усынылады.

(АЛДЫН АЛА ЕСКЕРТУ! Аспапка бер1лет1н газ кысымы 3 кПа аспаута Tnic .

8.3    13 °С (55 °F) тэмен немесе 60 °С (140 °F) жотары тутану температурасын аньщтатан кезде ванната арналган суйьщтьщ ретшде 1 : 1 аракатынасындагы су мен этиленгликоль коспасын пайдаланады. (АЛДЫН АЛА ЕСКЕРТУ! Этиленгликоль - у. Агзаныц 1ш1нде iniiHe тускен кезде аса кауттт Булары зиянды. Tepire ти1п кету1н болдырмау керек).

13 °С (55 °F) бастап 60 °С (140 °F) дейш коса алгандагы аукымда тутану температурасын аньщтаган кезде ванната арналган суйыктык ретшде суды не су мен этиленгликоль коспасын пайдаланута болады. Сынак отбакырындаты сынаманыц орнын ауыстыртан кезде ваннадаты суйыктыктыц температурасы эн1мнщ болжанатын температурасынан кемшде 10 °С (18 °F) тэмен болуга ти1с. Этан кургак муз салу аркылы (катты кэм1рсу диоксид!) ваннадаты суйыктыктыты салкындату усынылмайды.

ЕСКЕРТПЕ: Температураньщ бер1лген жылдамдыгыньщ артуыньщ сак;талуымен жэне аспап к;ак;пагында муздын туз1лу1мен байланысты ьщтимал киындыктардын

ЦР СТ 2424-2013

туындауы салдарынан 0 °С (32 °F) тэмен тутану температурасымен сынамаларды сынаудьщ осы эдюшщ нэтижелер1 сешмаз болуы мумкш. Козгалмалы элементте (к;ак;пак;та) муздын пайда болуынан туындайтын киындыктарды элемента жогары вакуумды силиконды майлаумен мук;ият майлау арк;ылы барынша азайтуга болады.

8.4    Кол мен баскарылатын аспаптыц (немесе автоматты турде баскарылатын аспаптыц, 11.2.3 карацыз) жумыс icTeyiH аттестатталтан стандарттьщ улг1лерд1ц (CRM) тутану температурасын аньщтау аркылы жылына 6ip реттен сирек етпей тексередц мысалы, тутану температурасы сынамалатын сынамалардыц болжанатын тутану температурасына жуьщ А. 2 косымшасында бершген дердщ. Стандарттьщ улг1лерд1 осы стандарттьщ эдю1 бойынша, ал тутану температурасыныц кадагаланатын мэндерш 9.5 бойынша сынайды, барометрл1к цысымта батытталып дурысталута ти1с (13-бэл1м). Тутану температурасыныц алынтан мэндер1 аталтан стандарттьщ улплер ушш А2.1 кестесшде немесе кестеде бершмеген стандарттьщ улгшер уш1н есептелген мэндердщ аукымы шепнде болута raic (А.2 косымшасы).

8.5    Аспаптыц жумыс icTeyiH тексерген соц кайталама жумыстьщ коспалардыц (SwSs) тутану температурасыныц олардыц шект1 бакылау мэндер1не сэйкест1г1 аньщталуы мумкш. Осы кайталама жумыстьщ коспаларды кешн кезект1 тексерулерде пайдаланута болады (А.2 косымшасы).

8.6    Егер аньщталтан тутану температурасыныц мэндер1 8.4 немесе 8.5 кэрсетшген мэндер аукымына туспей1н болса, аспаптыц А. 1 косымшасында бершген талаптарта сэйкест1г1не жэне 6ipiHmi кезекте какпактыц сацылаусыздытына (А. 1.1.3 карацыз) кэз жетюзу максатында, какпактыц жумысыныц, тутандыру курылтысыныц орналасуын (А. 1.1.3.3) жэне термометрдщ орналасу бурышыныц (А. 1.1.3.4 карацыз) жай-куйш жэне жумысын тексеред1. Кез келген реттеуд1 жург1зген соц, аталтан сынак эд1с1н1ц барльщ талаптарын орындай отырып жэне сыналатын жаца сынаманы пайдалана отырып, 8.4 бершген сынакты кайталайды.

7

KP СТ 2424-2013

1-сурет - Тутану температурасын аныктауга арналган жабы к отбакыры бар колмен баскарылатын Тага аспабы

9 Ь^олмен баскарылатын аспапты пайдаланып сынак этклзу

9.1 Элшемделген цилиндрд1 пайдалана отырып жэне децгей тацбасынан жогары отбакыр кабыргасынын сулануына жол берм ей, (50 ± 0,5) мл суйьщтьщты элшеп алады жэне сынаманы отбакырга салады. Кажет болтан кезде сынаманы жэне элшемделген цилиндрд1 ертерек аньщтаган кезде сыналатын сынаманын, температурасы тутану температурасы (27 ± 5) °С [(80 ± 10) °F] курантындай жэне 10 °С (18 °F) Караганда кемшде болжанатын

ЦР СТ 2424-2013

титану температурасынан кем тэмен болатындай етш салкындатады (олардыц кайсысыньщ тэмен болатындытына байланысты). Сыналатын сынаманы жуксауыттан цилиндрге жэне цилиндрден сынак отбакырына ауыстыратын уакытта болжанатын тутану температурасынан кемшде 10 °С (18 °F) Караганда кем болатын тэмен температурасын устап туру эте мацызды. Пышактын ушымен немесе ыцгайлы затаен сыналатын сынаманыц устшен су кэшршпстерш кет1ред1. Ылгал спцретш таза шуберекпен немесе сулыкпен какпактын iniKi бетш кургатып суртед1, со дан соц ваннаныц дэцгелек шыгынкысында термометр! бар какпакты бек!тед!.

9.2    Какпакта сынак жалынын (егер пайдаланылатын болса) жагады жэне оны нысан бойынша к!шкентай шарга жакын болатындай етш реттейд!. Какпактагы тетж аркылы жагу курылгысын отбакырдыц булар болатын бэлжше апарады жэне кенйкпрмей дереу апарады. Осы операцияны орындау yniiH кажетп уакьгт жалынды апару жэне шыгару yniiH уакыт кезец! б1рдей болатын жагдайда 1 с курауга raic. Жагу курылгысын Tycipy жэне кэтеру бойынша операция кщртшмей орындалуга THic. Егер жагу курылгысын бастапкы Tycipy кезшде тутану байкалатын болса, сынакты токтатады жэне нэтижесш ескермейдт Мундай жагдайда жаца сынаманы сынаманыц бастапкыда белгшенген температурасынан тэмен 10 °С (18 °F) косымша салкындату кажет.

9.2.1 Сынак жалынына абайлап карау керек. Егер жалын сэнетш болса, сынаманыц тутануы болмайды жэне булармен кенютшке келш тусетш газ нэтижеге эсер eTyi мумкш. Жалын егер уакытынан бурын сэнш калса, сынакты дереу токтату керек жэне осы аньщтау нэтижесш есепке алмайды.

9.3    60 °С (140 °F) тэмен тутану температурасы

Егер сынаманыц тутану температурасы 60 °С (140 °F) тэмен екендпт белгш болса, сынаманы оныц температурасы 1 °С/мин ± 6 с (2 °F/mhh ± 6 с) кэтершетшдей ет!п кыздырады. Отбакырдагы сыналатын сынаманыц 5 °С (10 °F) температурасы болжанатын тутану температурасынан тэмен болса, тутандыру курылгысы аркылы сынаманы жагуды 9.2 сипатталган сиякты eTin этюзед! жэне сыналатын сынама температурасы кэтершушщ ap6ip 0,5 °С (1 °F) сайын кайталайды.

9.4    60 °С (140 °F) немесе жотары тутану температурасы

Егер сынаманыц тутану температурасы 60 °С (140 °F) немесе жогары екенд1п белгш! болса, кыздыруды сыналатын сынаманыц температурасы 3 °С/мин ± 6 с (5 °F/mhh ± 6 с) жылдамдыкпен кэтершетшдей етш реттейд!. Сыналатын отбакырдагы сыналатын сынаманыц температурасы оныц болжанатын тутану температурасынан 5 °С (10 °F) тэмен болатын кезде, тутандыру курылгысы аркылы сынаманы жагуды 9.2 сипатталган сиякты eTin этюзед! жэне сыналатын сынама температурасыныц ap6ip 1 °С (2 °F) KOTepiayi сайын кайталайды.

ЦР СТ 2424-2013

9.5    Тутандыру курылгысы аркылы сынаманы жаккан кезде 3.1.1 сипатталган сиякты iiHTeri аньщ шыккан жалын тузеледц байкалатын температура мэнш сыналатын сынаманыц тутану температурасыныц мэнш жазып алады.

Накты тутануы алдында тжелей кейде тутандыру курылтысын коршайтын кэгщцр сэулемен осы тутануды шатастырмау керек. (АЛДЫН АЛА ЕСКЕРТУ! Кейб1р курамында галоген болатын кэм1рсулар коспалары ушш, мысалы, хлорлы метилен немесе три- хлорэтилен, аныкталтандай, айкын тутану байкалмайды. Сынак жалыныныц айтарльщтай артуыныц (сэулеслз) орнына, сынак жалыны тусшщ кэгщцрден кызтылт сарыта эзгеру1 болады. Кор шатан орта температурасынан асатын температура кезшде осындай сынамаларды сынау жэне узак кыздыру эрттщ туындау каупш арттыратын сынак отбакырыныц шепнен шытатын булардыц жануына экелу1 мумк1н (X. 1 жэне Х.2 косымшалары).

9.6    Сынакты токтатады жэне тутандыру курылтысын жинайды. Какпакты кэтер1п, термометр шарын суртед1. Отбакьфды алып, 1ттпнделс1'н тэгед1 жэне отбакырды xenTipin суртед1.

9.7    Егер тутандыру курылгысыныц алгашкы апарудан бастап тутану температурасын аньщтаганга дешнп сынак этк1зуд1ц кез келген сэтшде сыналатын сынама температурасыныц арту жылдамдыгы талапетшетш жылдамдыкка сэйкес келмейтш болса, сынакты токтатады, осы аньщтау нэтижесш есепке алмайды. Сынакты кей1н кыздыру курылтысын температураныц кажетт! арту жылдамдыгына кол жетк1зет1ндей ет!п реттей немесе болжанатын тутану температурасыныц мэн1н немесе екеуш де пайдалана отырып, кайталайды.

9.8    Бурын пайдаланылган сынаманы кайта пайдалануга жол бершмейд1. Кбайта сынау ушш тек кана жаца сынаманы пайдалану кажет.

10    Автоматты турде баскарылатын кондыргы

10.1    Тутану температурасын аньщтау ушш соныц кэмег1 аркылы 9-бэл1мге сэйкес сынак этк1зуге болатын автоматты баскаруы бар осындай курылгыны пайдаланады. Кондыртыда газ жанаргы немесе электрлж электрод жагушы электрод пайдаланылуы мумк1н. Отбакыр кэлемдер1 мен какпактар АЛЛ жэне А. 1.2 суреттершде кэрсетшген.

10.6 Тутану температурасы тэмен сынамаларды сынау ушш кыздыру ваннасы ушш салкындату жуйес! талап етшу1 мумкш.

11    Автоматты баскаруы болатын кондыргыны дайындау

11.1    Аспапты айтарльщтай ауа козгалысы болмайтын уй-жайда орньщты Teric бетке, мысалы устелде, орнатады. Кондыргыны ауа козгалысынан калкамен коргау жаксы практика болып табылады, б1рак талап емес.

ЦР СТ 2424-2013

11.6 Автоматты турде баскарылатын кондыргыны пайдаланушы жабдьщты калибрлеу, салыстырып тексеру жэне жумыс ютеуше катысты дайындаушыныц мынадай нускаулыктарын сактауга ти1с.

11.2.1    Детектрлеу жуйесш дайындаушыныц нускаулыктарын а сэйкес ретке келт1ред1.

11.2.2    Температураны элшеу курылтысын дайындаушыныц нускаульщтарына сэйкес калибрлейд1.

11.2.3    Автоматты турде баскарылатын кондыртыныц жумыс icTeyiH аттестатталтан стандарттык улг1н1ц (CRM) тутану температурасын аньщтау аркылы жылына 6ip реттен сирек етпей тексередц мысалы, тутану температурасы сынамалатын сынамалардыц болжанатын тутану температурасына жуьщ А. 2 косымшасында бершгендердщ. Стандарттык улгшерд1 осы стандарттыц эд1с! бойынша, ал тутану температурасыныц кадаталанатын мэндер1н 9.5 бойынша сынайды, барометрлш кысымта батытталып дурысталута ти1с (13-бэл1м). Тутану температурасыныц алынтан мэндер1 аталтан стандарттык улгшер уннн А2.1 кестесшде немесе кестеде бершмеген стандарттык улгшер ушш есептелген мэндердщ аукымы шегшде болута ти1с (А.2 косымшасы).

11.2.4    Аспаптыц жумыс icTeyiH тексерген соц кайталама жумыстык коспалардыц (SwSs) тутану температурасыныц олардыц шект1 бакылау мэндерше сэйкест1г1 аныкталуы мумк1н. Осы кайталама жумыстык коспаларды кей1н кезект1 тексерулерде пайдаланута болады (А.2 косымшасы).

11.2.5    Егер аныкталтан тутану температурасыныц мэндер1 11.2.3 немесе

11.2.4 кэрсетшген мэндер аукымына туспейш болса, аспаптыц А.1 косымшасында бершген талаптарта сэйкесттне жэне 6ipiHHii кезекте какпактыц сацылаусыздытына (А. 1.1.3 карацыз) кэз жетк1зу максатында, какпактыц жумысыныц, тутандыру курылтысыныц орналасуын (А.1.1.3.3) жэне термометрдщ орналасу бурышыныц (А.1.1.3.4 карацыз) жай-куй1н жэне жумысын тексеред1. Кез келген реттеуд1 журпзген соц, аталтан сынак эд1с1н1ц барльщ талаптарын орындай отырып жэне сыналатын жаца сынаманы пайдалана отырып сынакты кайталайды (11.2.3 карацыз).

12 Автоматты турде баскарылатын кондыргыны пайдаланып сынак этктзу

12.1    Егер бул талап етшетш болса, сырткы салкындату жуйесш болжанатын тутану температурасынан 10 °С тэмен болган температурага дей1н ванна суйыктыгын салкындату уш1н реттейд1.

12.2    Кондыртыта кажетт1 куй1нде сыналатын отбакырды кояды.

12.3    Болжанатын тутану температурасы туралы деректер енг1зед1; бул кыздыру ваннасы бет1н1ц талап ет1лет1н минималды бастапкы температурага дей1н салкындатылуына мумк1нд1к бередт

11

KP СТ 2424-2013

1- ЕСКЕРТПЕ: Егер сыналатын сынаманьщ температурасы тэмен болса, тшсп кыздыру жылдамдыгын белплеу унпн отбакыр мен каукпакты алдын ала салкындату усынылады. Бул yniiH какпагы бар отбакырды жинагымен багдарламаланган болжанатын тутану температурасынан 10 °С (18 °F) тэмен салкындатылган курылгыга салады.

2- ЕСКЕРТПЕ: «Белпс1з тутану температурасы» режимшде аньщталган тутану температурасыньщ мэн1н жуьщтамалы рет1нде карастыру керек. Бул мэнд1 кондыргынын жумыс ютеушщ стандарттык режим1нде сыналатын жана сынаманы сынаган кезде болжанатын тутану температурасы ретшде пайдалануга болады.

12.4    Элшемделген цилиндрд1 пайдалана отырып жэне децгей тацбасынан жогары отбакыр кабыргасыньщ сулануына жол бермей, (50 ± 0,5) мл суйыктыкты элшеп алады жэне сынаманы отбакырга салады. Кажет болтан кезде сынаманы жэне элшемделген цилиндрд1 ертерек аньщтаган кезде сыналатын сынаманын, температурасы тутану температурасы (27 ±5) °С [(80 ± 10) °F] курайтындай жэне 10 °С (18 °F) Караганда кемшде болжанатын тутану температурасынан кем тэмен болатындай етш салкындатады (олардын, кайсысынын тэмен болатындытына байланысты). Сыналатын сынаманы жуксауыттан цилиндрге жэне цилиндрден сынак отбакырына ауыстыратын уакытта болжанатын тутану температурасынан кемшде 10 °С (18 °F) Караганда кем болатын тэмен температурасын устап туру эте мацызды. Пышактын, ушымен немесе ыцтайлы затпен сыналатын сынаманыцустшен су кэшршпстерш кет1ред1. Ылтал спцретш таза шуберекпен немесе сулыкпен какдактын, imKi бет1н куртатып суртед1, содан сон, ваннанын, дэцгелек шыгынкысында термометр! бар какдакты бек!тед!. Егер олармен кондыргы жаракталган болса тутандыру курылгысыныц ысырмасы мен белсенд!рг!ш!н, туркымен какдакты жалгайды. Газ жанаргыны пайдаланган кезде оны жагады жэне жалынды оныц диаметр! 4 мм болатындай етш реттейдт Егер кондыргы электрл!к тутандыру кондыргымен жаракталган болса, оны дайындаушыныц нускаулыктарына сэйкес ретке келт!ред!. Жагу курылгысын Tycipy жэне кэтеру бойынша операция к!д!рт!лмей орындалуга THic. Егер жагу курылгысын бастапкы Tycipy кезшде тутану байкалатын болса, сынакты токтатады жэне нэтижес!н ескермейд1. Мундай жагдайда жаца сынаманы сынаманьщ бастапкыда белгщенген температурасынан тэмен 10 °С (18 °F) косымша салкындату кажет.

3- ЕСКЕРТПЕ: Тутану температурасын аньщтау жуйес!н немесе температураны элшеу курылгысын булд1р1п немесе жайпап тастамау ушш, к;ак;пак;ты тазарткднда немесе орнатк;анда абайлау керек. Кондыргыны THiciHuie купп-устау жэне сак;тау бойынша дайындаушыныц нускаулыктарын орындау кажет.

12.5    Кондыргы автоматты турде осы стандарт эд1сшде белгщенген сынактыц этк1з1лу1н бакылайды. Тутану пайда болган кезде аспап температураны т!ркейд1 жэне сынакты автоматты турде токтатады. Егер тутандыру курылгысын алганщы колданган кезде унщын пайда болатын

ЦР СТ 2424-2013

болса, сын акты токтатады, осы аньщтау нэтижесш есепке алмайды жэне сын акты жаца сынамамен кайталайды. (АЛДЫН АЛА ЕСКЕРТУ! Kefi6ip курамында галоген болатын кэм1рсулар коспалары унйн, мысалы, хлорлы метилен немесе три- хлорэтилен, аньщталтандай, айкьш тутану байкалмайды. Сынак жалыныныц айтарльщтай артуыныц (сэулешз) орнына, сынак жалыны TyciHiH кэгвдцрден кызтылт сарыта эзгеру1 болады. Коршатан орта температурасынан асатын температура кезшде осындай сынамаларды сынау жэне узак кыздыру эрттщ туындау KayniH арттыратын сынак отбакырыныц шег1нен шытатын булардыц жануына экелу1 мумкш (Х.1 жэне Х.2 косымшалары).

12.6 Кондырты Kayinci3 температурата дей1н салкындатылатын кезде [55 °С тэмен (130 °F)], какпатын алып, отбакырды шытарады, кондыртыны дайындаушыныц нускаулыктарына сэйкес тазартады.

13    Сынак хаттамасы

13.1    Барометрлпс кысымта тузету. Сынак этюзу уакытында жэне орнында барометрл1к кьюымныц мэн1н элшеп жазып алады. Егер кь1сым

101,3 кПа (760 мм сын.бат.) мэн1нен ерекшеленетш болса, стандарттык барометрл1к кьюымта тузетш тутану температурасын есептейд1:

1    Тузетшген тутану температурасы = С + 0,25 (101,3 - р)

2    Тузетшген тутану температурасы = F + 0,06 (760 - Р) (1)

3    Тузетшген тутану температурасы = С + 0,033 (760 - Р),

мундагът,

С - ыркелген тутану температурасы, °С;

F - ыркелген тутану температурасы, °F; р - барометрлш кысым, к!Та;

Р - барометрлпс кысым, мм сын. баг.

13.2    Есептеулерде пайдаланылатын барометрл1к кысым - бул сынак уакытындаты зертханадаты атмосферальщ кысым. Kefi6ip, мысалы, метеорологилык стансалар мен эуежайларда пайдаланылатын анероидты барометрлер тещз децгей1нде кэрсетк1штерд1 Tycipin алу уш1н алдын ала тузетшген. Мундай барометрлердщ кэрсетюштерш пайдаланбайды.

13.3    Сынак хаттамасында 0,5 °С (немесе 1 °F) дейшп дэлд1кпен тузетшген тутану температурасын кэ реетед1.

14    Эдктщ дэлдпт мен ауы гкуы

14.1    95 % сешмд1 ыктималдыкпен нэтижелер дэлд1гшщ кэрсеткзштерш каратан кезде мынадай критерийлерд1 пайдаланады:

14.1.1    Сынак эд1сш дурыс аньщтатан кезде узак уакыт бойы б1рдей сыналатын эн1мде б1рдей жатдайларда 6ip тана жабдьщта 6ip тана оператор алатын т1збект1к сынак нэтижелер1 арасындаты уксастык-айырмашылык

13

Алгысез

1    «Мунай жэне газ акпаратты к-тал дам ал ы к орталыгы» акционерлш котам ы Э31РЛЕП

«Мунай, газ, олардан кайта ецделген ешмдер, мунай, мунай-химиялык жэне газ енеркэслбше арналган материалдар, жабдьщ пен имараттар» № 58 стандарттау женшдеп техникальщ комитет! жэне «Казахстан стандарттау жэне сертификаттау институты» республикальщ мемлекеттж кэсшорны ЕНГ13Д1

2    Казакстан Республикасы индустрия жэне жаца технологиялар министрлшшщ Техникальщ реттеу жэне метрология комитет! Терагасыныц 2013 жылгы «28» карашадагы № 548-од Буйрыгымен БЕК1Т1Л1П ЦОЛДАНЫСЦА ЕНГТЗТЛДТ

3    Осы стандарт ASTM D 56-05 (2010) Standard Test Method for Flash Point by Tag Closed Cup Tester (Тага жабьщ отбакырында тутану температурасын аньщтау эд1с|) американдьщ улттьщ стандартна катысы бойынша турлевдршдг

Агылшын тшнен аудармасы (еп).

ASTM D 56-05 (2010) стандартын Мунай ешмдер1 жэне майлау заттары женшдеп Д02 комитет!Hiн D02.08 "¥шпалыгы бойынша" innci комитет! эз1рледг

КазСТИн аталган улттьщ стандарты ASTM D56-05 (2010) «Standard Test Method for Flash Point by Tag Closed Cup Tester» негтзделген, ACTM Интернэшнл авторльщ кукыгы, PA 19428, АКД1. ACTM Интернэшл руксатымен кайта басылады.

Осы улттьщ стандартты дайындау ушш пайдаланылган шетелдш стандарттардыц, олардыц аудармаларыныц жэне сштемелер! бершген шетелдш стандарттардыц ресми даналары Нормативтж техникальщ кужаттардыц б1рыцгай корында болады.

Американдьщ улттьщ стандарттыц ресми нускасында бершген жекелеген сез ыркестерц терминдер мемлекеттж жэне орыс тшнщ жэне кабылданган терминология нормаларын сактау максатында, сондай-ак мемлекеттж техникальщ реттеу жуйесшщ курылу ерекшелжтерше байланысты езгертшген немесе синоним сездермен ауыстырылган.

Сштемелерд1 ауыстыру туралы аппарат Е. 1 косымшасында бершген

Сэйкестж дэрежес! - турлшдаршген (MOD).

4 Б1Р1НШ1 ТЕКСЕРУ MEP3IMI ТЕКСЕРУ 1\131ПП11Г1

5 АЛЕАШ РЕТ ЕНГ131ЛД1

II

KP СТ 2424-2013

жиырма жагдайдыц б1реушде гана мынадай мэндерден асатын болады:

Тутану температурасы, °С (°F) ¥ксастык, °С (°F)

60 °С (140 °F) тэмен    1,2 °С    (2,0    °F)

60 °С (140 °F) жэне жогары    1,6 °С (3,0 °F)

14.1.2    Сынак эд1сш дурпыс аньщтаган кезде узак уакыт бойы б1рдей сыналатын эшмде эртурл1 зертханаларда жумыс ютейтш эртурл1 операторлар алатын ею жеке жэне тэуелс1з нэтижелер арасындагы энд1р1мдшк-айырмашыльщ жиырма жагдайдыц б1реу1нде гана мынадай мэндерден асатын болады:

Тугану температурасы, °С (°F) Энд1р1мдшк, °С (°F)

60 °С (140 °F) 60 тэмен    4,3 °С (8 °F)

°С (140 °F) жэне жогары    5,8 °С (10 °F)

14.2    Тага аспабында аталган эд1с жагдайында гана тугану температурасын аньщтауга болатындьщтан, осы стандарт эд1с1нен ауытцуды-ауыткуды аньщтау мумк1н болмай отыр. Этк1з1лген зертханаральщ сынактар кол мен жэне автоматты баскарылатын аспаптар аркылы тутану температурасын аньщтау нэтижелершщ дэл келетшдтн растайды. Даулы жагдай туындайтын жагдайда, тэрелж болып табылатын аспапты колмен баскаруды колданатын эд1с бойынша сынак этюзшуге ти1с.

1- ЕСКЕРТПЕ: Эн1мде хлор косылган косылыстардын жэне судьщ болуы колмен жэне автоматты баскарылатын аспап аркылы алынатын нэтижелерд1н эркилылытына экелу1 мумкдн. Мундай эн i мд ер уш1н дэлдж кэрсетюштер1 колданыла алмайды.

2- ECKEPTEIE: Дэлдж кэрсеткдштер1 сепз эн1м сынамасын сынауды кэздеййн батдарламаны¹' орындатан кезде 1991 жылы белпленд1. Он екд зертхана колмен баскарылатын аспапты пайдаланып жэне он жен зертхана - автоматты турде баскарылатын кондыртыны пайдаланып сынак этк1здт Сыналатын эн1мдер мен олардьщ тутану температураларыньщ мэндер1 есепте бершген.

¹ Косымша акпаратты ASTM Бас баскармасында сакталатын R.R:S15-1007 есеб1нен табута болады.

14

ЦР СТ 2424-2013

Осы стандартна еигтлетт oieepicmep туралы ацпарат жыл сайын шыгарылатын «Стандарттау жошпдеы нормативтт цужаттар» ацпараттыц сштеместде, ал взгерютер мен тузетулер мэтЫ - ай сайын шызарылатын «¥лттыц стандарттар» ацпараттыц сштемелертде жарияланады. Осы стандарт цайта царалатын (ауыстырылатын) немесе жойылатын жаздайда muicmi хабарлама ай сайын шызарылатын «¥лттыц стандарттар» ацпараттыц сштеместде жарияланатын болады

Осы стандарт Казахстан Республикасы Индустрия жэне жаца технологиялар министра in Техникальщ реттеу жэне метрология комитетшщ руксатынсыз ресми басылым ретшде тольщтай немесе inimapa шытарыла, кебейтше жэне таратыла алмайды

ш

Мазмуны

Kipicne    V

1    Колданылу саласы    1

2    НормалиBTiк сштемелер    2

3    Терминология    3

4    Эдютщ мэш    4

5    Эдютщ мэш жэне колданылуы    4

6    Кол мен баскарылатын аспап    5

7    Сынамаларды ipiKTey    5

8    Кол мен баскарылатын аспапты дайындау    6

9    Кол мен баскарылатын аспапты пайдаланып сынактар етюзу    8

10    Автоматты баскаруы болатын кондырты    10

11    Автоматты баскаруы болатын кондыртыны дайындау    10

12    Автоматты баскаруы болатын кондыртыны    пайдаланып сынак 11

етюзу

13    Сынак хаттамасы    13

14    Эдютщ дэлдт жэне ауыткуы    13

А. 1 косымшасы (м1ндетт1) Аспап    15

А.2 косымшасы (мшдегп) Аппаратураныц жумыс icTeyiH тексеру 20

IV

Kipicne

Сыналатын ешмнщ титану температурасын аньщтаудыц осы эдюшде талап етшетш дэлдшы камтамасыз ету унпн бершген жылдамдыкпен арттырады. Алайда, кыздыру жылдамдыгыныц реттелу1 эркашан кейб1р материалдардыц томенri жылу етюзгштп нэтижесшде талап етшетш сынак дэлдплн камтамасыз етпейдт Барынша томен кыздыру жылдамдытын колданатын тутантыштыкты алдын ала баталау эд1сше ASTM D 3941 эз1рленген. ASTM D 3941 бершген эдю суйыктыктын устшдеп будыц жэне суйыктыктын шамамен б1рдей температурасы болатын кезде тецесыршетшге жуьщ жатдайда сынактар етк1зуд1 кездейд1. Егер мунай ен1мдер1не арналтан стандартта ASTM D 56 бершген эдю бойынша сынак кезделген болса, ASTM D 3941 бершген эдюы колданбау немесе баска эд1стер бойынша сынак етюзбеу керек. Тутану температурасыныц мэн1 аспаптыц курастырылымына, оны пайдалану шарттарына жэне колданылатын аньщтау эдюше байланысты. Сондьщтан тутану температурасын стандартталтан сынак эд!с! бойынша тана аньщтаута болады жэне кезделген сынак эдюшен ерекшеленет1н сынак жабдыгын немесе эртурл1 сынак эд1стер1н пайдаланган кезде алынатын нэтижелер арасында аракатынас орнатуга болмайды.

V

ЦР СТ 2424-2013

к;азак;стан республикасыныц улттык стандарты_

тага жабьщ отбацырында татану

_ТЕМПЕРАТУРАСЫН    АНЬЩТАУ    ЭД1С1_

Енпзшген куш 2014-07-01

1 Колданылу саласы

1.1    Осы стандарт кол мен жэне автоматты баскарылатын аспаптарда

жабьщ отбакырды пайдаланып, 40 °С (104 °F) температура кезшде туткырлыты 5,5 мм¹/с сантиСтокс (будан эр! - сСт) кем немесе 25 °С (77 °F) температура кезшде 9,5 мм¹/с (сСт) кем суйык мунай эшмдершщ тутану температурасын    аньщтау    эд1сш белгшейдт Осы стандарт тутану

температурасы 93 °С (200 °F) тэмен суйьщтыктар уш1н колданылады.

1.1.1    Туткырлыты 40 °С (104 °F) температура кезшде 5,5 мм¹/с (сСт) немесе 25 °С (77 °F) туткырлыты кез1нде туткырлыты 9,5 мм¹/с (сСт) немесе артьщ 93 °С (200 °F) немесе жогары тутану температурасымен суйьщтьщтардыц, сондай-ак бет1нде улд1р тузет1н немесе катты жузг1н бэлшектер болатын суйыктыктардыц жабьщ отбакырда температурасын аньщтау ушш КД СТ ИСО 2719 бойынша эд1ст1 пайдаланады.

1.1.2    Тотьщтырылган битум дар ушш ASTM D 1310 жэне ASTM D 3143 аньщтау эдштерш колданады.

ЕСКЕРТПЕ: АКД1 Кэлк министрлт (RSTA) 2 жэне АКД1 Енбек министрлт (OSHA) тутану температурасы 37,8 °С (100 °F) тэмен суйыктыктын тез тутантыш болып табылатынын аньщтады. Бул туткырлыты 40°С (104°F) температура кез1нде 5,5 мм¹/с (сСт) кем немесе 25 °С (77 °F) температура кез1нде 9,5 мм /с (сСт) немесе кем болатын суйьщтьщтар, сондай-ак катты жузпш бэлшектер болмайтын жэне сынак уакытында улд1р тузбеййн суйьщтьщтар уш1н осы стандарты эд!с1 бойынша аньщталды. Тутану температурасы бойынша жантыш суйьщтьщтардьщ баска топтары аталтан эд1с пайдаланылып аньщталды.

1.2    Осы эдю материалдардыц, эн1мдерд1ц немесе зертхана жагдайларында бакыланатын кыздыру жэне жандыру кез1нде олардыц курамына юретш курауыштарыныц касиеттер1н аньщтау жэне сипаттау ушш пайдаланылуы мумк1н, 6ipaK накты жатдайларда материалдардыц, эн1мдерд1ц немесе олардыц курамына юретш курауыштарыныц жануы кезшдеп кауп1н немесе тутануы кез1ндег1 тэуекелш аньщтау немесе баталау уш1н пайдаланыла алмайды. Дегенмен, осы эд1с бойынша сынау кез1нде алынтан нэтижелерд1 эшмд1 тупк1 пайдалану кез1нде тэуекелд1 баталаута жататын барльщ факторларды ескерет1н тутанудыц пайда болу кауп1н баталау ушш пайдаланута болады.

KP СТ 2424-2013

1.3    Осы стандарт КР СТ ИСО 2719, КР СТ ASTM D3828-2013, ASTM D 1310 ASTM D 3278 жэне ASTM D 3941 стандарттарымен эзара байланысты.

1.4    ЭЖ 51рл1ктер1нде эрнектелген мэндер стандарттьщ болып саналады. Жакшаларда кэрсетшген мэндер аньщтамальщ болып табылады.

1.5    АЛДЫН АЛА ЕСКЕРТУ! Сынапты ортальщ жуйке жуйесшщ, буйрек пен бауырдыц закымдануын тудыруы мумк1н каушы материал рет1нде кэптеген реттеунп органдар аньщтаган болатын. Сынап немесе оныц булары денсаульщ жэне материалдардыц жем1ршу1 yniiH каушН болуы ьщтимал. Курам ында сынап болатын эшммен жэне сынаппен жумыс жасатанда сактык шараларын сактау керек. HTTP сайтында бэлшектер ж1не ЕРА yniiH (MSDS) материалдарыныц каутстццп бойынша карацыз:/ / www.epa.gov / Меркурий / faq.htm- косымша аппарат yniiH. Пайдаланушылар сынапты жэне/немесе курам ында сынап болатын энiмдepдi сатута коршатан ортаны кортау саласындаты зацнамамен тыйым салынтаны туралы хабардар болута тшс.

1.6    Осы стандарттьщ максаты оны колданумен байланысты барльщ кау1пслздл1к проблемаларын карастыру болып табылмайды. Осы стандартты пайдаланушыта кау1пс1зд1к техникасын сактау, денсаульщты кортау yniiH жayaпкepнIiлiк жYктeлeдi жэне оны колданута дeйiнгi peTTeyini нIeктeyлepдi пайдалану кажетттн аньщтайды. Ерекше ескертулер 8.2 жэне 8.3, 9.5, 12.5, сондай-ак материалдардыц каутспдт жэн1ндеп аньщтамалыктарда бершген.

2 Нормативтж сштемелер

Осы стандартты колдану ушш мынадай сштемелж нормативт1к кужаттар кажет. KyHi койылматан сштемелер ymiH сштемел1к кужаттыц соцты басылымын колданады (оныц барльщ эзгерштерш коса алтанда).

2.1 Стандарттар:

КР СТ ИСО 2719-2005 Тутану температурасын аньщтау. Жабьщ отбакырмен Мартенс -Ленскийдщ аспабы пайдаланылатын эд1с,

КР СТ ИСО 3170-2006 Мунай жэне мунай эшмдерт Сынамаларды колмен ipiKTey эдштерт

КР СТ ASTM D3828-2013 Шатын элшемдеп жабьщ тигельде тутану температурасын аньщтау эдютерт

КР СТ ASTM D6300-2013 Мунай эн1мдер1 жэне майлау заттары ушш тестшеу эд1стер1нде пайдаланылатын дэлдж пен дэлс1зд1кт1 аньщтаута арналтан нускау.

КР СТ ASTM D6299-2013 Жуйе эн1мдшгше талдамальщ шараларды баталау ymiH эн1мге статистикальщ талдаулар мен бакылау жумыстарыныц эд1стер1н колданута арналтан нускау.

ASTM D 1310:2007 Test Method for Flash Point and Fire Point of Liquids by Tag Open-Cup Apparatus (Ашьщ отбакыры бар Тага кондыргысында

ЦР СТ 2424-2013

суй ы кты ктард ы н тутану температурасын жэне жану температурасын аньщтау эд1с|).

ASTM D 3143:2008 Test Method for Flash Point of Cutback Asphalt with Tag Open-Cup Apparatus (Ашьщ отбакыры бар Тага кондыргысында тотьщтырылган битум дар дыц тутану температурасын аньщтау эд1с1).

ASTM D 3278:2011 Test Methods for Flash Point of Liquids by Small Scale Closed-Cup Apparatus (Межелт аз жабьщ отбакыры бар кондыргыда суй ы кты ктард ын тутану температурасын аньщтау эд1стер().

ASTM D 3941:2007 Test Method for Flash Point by the Equilibrium Method With a Closed-Cup Apparatus (Жабьщ отбакыры бар кондыргыда тепе-тещцк жагдайында тутану температурасын аньщтау эд1с|).

ASTM Е 1:2013 Specification for ASTM Liquid-in-Glass Thermometers (ASTM эйнекЕ суйьщ термометрлерше койылатын техникальщ талаптар).

ASTM Е 502:2013 Test Method for Selection and Use of ASTM Standards for the Determination of Flash Point of Chemicals by Closed Cup Methods (Жабьщ отбакыр колданылатын эд1стермен химияльщ эшмдердщ тутану температурасын аньщтау унйн ASTM стандарттарын тацдау жэне пайдалану жэншдеп нускау).

2.2 Сынак эд1стерше арналган федералдьщ стандарттар¹¹

Method 1101, Federal Test Method Standard No. 791b (№ 791b Сынак эд1сше арналган федералдьщ стандарт).

Method 4291, Federal Test Method Standard No. 141A (№ 141A Сынак эд1сше арналган федералдьщ стандарт).

2.3Стандарты IS0²⁾:

Guide 34:2009 General Requirements for the Competence of Reference Material Producers ИСО 34 нускауы Эталондьщ материалдар энд1ру бойынша сапа жуйелер1).

Guide 35:2006 Certification of Reference Materials—General and Statistical Principles (ИСО 35 нускауы Эталондьщ материалдарды сертификаттау. Жалпы жэне статистикальщ устанымдар).

3 Терминология

Осы стандартта тшсЕ аньщтамалары бар мынадай терминдер колданылады:

¹    Government Printing уйымындагы кужаттар бкл1мшен алуга болады, Вашингтон DC 20402.

²    Америка улттык стандарттар институтынан алуга болады (ANSI), 25 W, 43-кэше, 4-кабат, Нью-Йорк, NY 10036.

3.1    Аныктамалар

3.1.1    тутану температурасы: Тутандыру курылгысын колдану бершген сынак жагдайында сыналатын сынама буларыныц тутануын тудыратын 101,3 ²

1

Ресми басылым

2